شرم الشیخ؛ انگیزه ها و دستاوردها

عبدالله آل بوغبیش: در حالی که رهبران کشورهای عربی خود را آماده حضور در نشست اقتصادی کویت می کردند تا درباره حمله اسراییل به نوار غزه در کنار چالش های اقتصادی فراروی کشورهای خود به رایزنی بپردازند و پس از آنکه ایهود اولمرت نخست وزیر مستعفی و ایهود باراک وزیر جنگ اسراییل، آتش بس موقت یک طرفه در نوار غزه اعلام کردند، حسنی مبارک رئیس جمهور مصر در اقدامی سریع و در عرض کمتر از یک روز رهبران پنج کشور اروپایی فرانسه، انگلیس، آلمان، اسپانیا، چک و نیز پادشاه اردن، رئیس حکومت خودگردان، بان کی مون دبیر کل سازمان ملل و عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب را در شرم الشیخ گردهم آورد.

مبارک در حالی این نشست را برگزار می کرد که پیش از این برگزاری هر گونه نشست سران درباره غزه را نیازمند یک هماهنگی دراز مدت می دانست و حضور در نشست دوحه را رد کرده بود.

البته پیش از وی، عربستان نیز به رغم مخالفت با نشست فوق العاده دوحه، نشست سران شورای همکاری خلیج فارس را در ریاض برگزار کرده بود که در بیانیه پایانی آن بی هیچ اشاره ای - حتی یک بار - به اسراییل، به "مصیبتی که بر مردم فلسطین در نوار غزه نازل شده بود" اشاره رفت. تو گویی طوفانی یا زلزله ای این باریکه را در کام خود فرو برده و اسراییل در این میان بی طرف بوده است.

در این میان، مبارک رهبران پنج کشوری را در کنار هم نشاند تا تحت عنوان "بحران نوار غزه" به رایزنی بپردازند که همگی دفاع فلسطینیان در برابر اسراییلی ها را در چارچوب تروریسم تعریف می کنند اما حملات نظامیان و جنگنده های این رژیم و کشتار شهروندان در باریکه غزه را "حق مسلم اسراییل در دفاع از خود" تلقی می کنند. این رهبران و به ویژه نیکولا سارکوزی بر ضرورت آزادی گلعاد شالیط نظامی اسیر در دست حماس - به دلیل دارا بودن تابعیت فرانسوی- تاکید می کنند اما یازده هزار فلسطینی دربند اسراییل را نمی بینند. اما برای مبارک مهم برگزاری این نشست بود و نه دیدگاه های حاضران در این نشست.

اما ایده برگزاری این نشست زمانی به ذهن مبارک خطور کرد که تزیپی لیونی وزیر خارجه اسراییل بی توجه به تمامی تلاش های مصر برای نجات رژیمش از باتلاق نوار غزه(ابتکار عمل مصر را به یاد آورید)، راهی واشینگتن بود و با همتای آمریکایی خویش که روزهای آخر حضور خود در وزارت خارجه آمریکا را می گذارند، قرارداد همکاری برای نظارت بر مرزهای مشترک میان نوار غزه (فلسطین) و مصر را امضا کرد. هر چند که جزییات و تفاصیل این قرارداد اعلام نشد، اما براساس خطوط کلی آن، آمریکا موظف به ارایه کمک های لجستیک و اطلاعاتی به اسراییل درباره "قاچاق اسلحه" به نوار غزه و تونل های میان مصر و فلسطین می شد.

در پی این اقدام و قرار گرفتن مصر در برابر معادله ای جدید در حمله به نوار غزه، محمد حسنی مبارک  در خشمی تاکتیکی و پس از آنکه خود را تنها و وامانده می دید، در بیانیه ای تلویزیونی مرزهای کشورش را خط قرمز توصیف کرد. احمد ابو الغیط وزیر خارجه مصر هم هرگونه استقرار نیروی نظامی آمریکایی و غیر آمریکایی در مرزهای خود را رد کرد.

در واقع مبارک که خود را دور زده شده می دید و بی اعتنایی هم پیمانان خود یعنی واشینگتن و تل آویو را نظاره گر شده بود، نشست سران را نه برای نوار غزه که برای نجات مرزهای مصر از قرارداد امنیتی اسراییل و آمریکا و حضور نیروهای بین المللی و از جمله نیروهای ناتو در داخل اراضی مصر برگزار کرد.

این در حالی است که اسراییل هم پیمان دیرین مصر بی اعتنا به تلاش ها و اصرار و الحاح های مبارک، به دنبال آن است تا به مانند استقرار نیروهای یونیفل در جنوب لبنان، نیروهای مشابهی را در خط مرزی مصر - نوار غزه مستقر سازد.

حسنی مبارک می توانست این نشست را در همان روز نخست حمله اسراییل به نوار غزه و نه پس از 22 روز و پس از شهید شدن 1300 فلسطینی و زخمی شدن 5000 نفر دیگر و آتش بس موقت یک طرفه اسراییل برگزار کند.

12 شخصیتی که در شرم الشیخ دور هم جمع شدند، پس از آن همه کشتار و آتش بس یک طرفه اسراییل چیزی برای گفتن نداشتند. در نتیجه به این موارد بسنده کردند: ضرورت "تثبیت" آتش بس موقتی و مرحله ای اعلام شده از سوی اولمرت و نه شورای امنیت، ضرورت منع "قاچاق" اسلحه به نوار غزه و اعلام آمادگی برای همکاری در این زمینه.

حال شما خواننده گرامی می توانید راحت تر درباره نشست سران شرم الشیخ به قضاوت بنشینید.