دموکراسی چند رکن است اقای مرسی؟

او می گوید در حال اجرای تصمیم درست در کشوری است که اصلاحات اساسی سیاسی-اعم از نگارش قانون اساسی جدید و گذار به دمکراسی- زمان زیادی خواهد برد.
اما چه کسی به این حرفها گوش می کند؟ معترضین چند روزی است که دست به اعتراض زده اند و به خیابانها آمده اند تا نارضایتی خود را نسبت به تصمیم رئیس جمهور- که آن را به مثابۀ غارت قدرت می بینند- نشان دهند. در واقع تنها چیزی که می توان گفت اینست که نمایش یک رئیس جمهور در تصاحب اینچنینی قدرت، زشت و ناشایست بود.
واقعیت اینست که در بحران موجودِ ناشی از تصمیم رئیس جمهور به ویژه فرمانی که تصمیمات و اقدامات وی را حتی از نگاه و کنترل قضات نیز مصون می دارد، مسئلۀ اعتماد مطرح است. مصریها هنوز مطمئن نیستند. آنهایی که می خواهند به رئیس جمهور شانس دیگری بدهند و به مشروعیت او به عنوان رئیس جمهوری که با آراء مستقیم مردم انتخاب شده، اعتماد کنند، حکم اخیر بسیار ضعیف و نادرست بود. شاید این سیاست مرسی منطقی و قابل درک باشد، اما شیوۀ بیان آن به شدت ناماهرانه و به لحاظ سیاسی کاملاً خام و با بی دقتی همراه بود.
برای آنهایی که می ترسند مرسی به حاکم ستمگر دیگری همچون مبارک تبدیل شود و جاه طلبی های فردی خود را در ورای منافع ملی ببیند، اعلام تصمیم روز پنجشنبه به معنای تأئید همۀ این نگرانی ها و سوء ظن ها بود. شاید آقای مرسی در مقطع فعلی، از این سوءظن ها و نگرانی ها منتفع می شود، اما با این حال رئیس جمهور در کنار آن باید به مردمش اطمینان خاطر بدهد.
در هر حال، آنچه که در وضعیت فعلی نیاز مبرم به آن بسیار احساس می شود، ضرورت تدوین قانون اساسی و برقراری توازن قوایی است که حدود و اختیارات رئیس جمهور را مشخص کند. نگاه خیرخواهانه مرسی به این واقعیت آگاه است که اختیارات بی اندازۀ رئیس جمهور موقتی است. اما دلیلی که تعداد زیادی از مصریها را طی روزهای اخیر به خیابان آورد، اینست که آنها می دانند که در نبود نهاد نظارتی، قدرت مردم در میدان التحریر تنها ابزار موجود برای کنترل قدرت در کشور است.
شاید بتوان گفت این نمایش قدرت بزرگی از سوی شهروندان در مصر جدید است؛ اما با این حال همین ابزار قدرت اندکی خام است: چرا که اعتراضات نه تنها ضربۀ بزرگی به اقتصاد نیمه جان کشور می زند، بلکه معترضین به آسانی در معرض اتهام شورشی و یاغی قرار می گیرند. اما بسیارند مصریهایی که بعد از دو سال آشوب و بحران خواهان ثبات و حفظ صورت ظاهری آرامش در کشورشان هستند.
زمان خواهد گفت که آیا مرسی اختیارات جدیدش را واگذار خواهد کرد و یا اینکه این اختیارات برای حرکت دادن کشور به سمت جلو و روند سیاسی کافی خواهد بود یا نه؟ در هر حال آقای مرسی باید بداند که دمکراسی در دو مسیر حرکت می کند: او به تنهایی نمی تواند به نیابت از مردم عمل کند؛ او همچنین باید درباره اقدامات و کارهایش به مردم توضیح بدهد.

نشنال/ 25 نوامبر 2012
ترجمه: زهرا خدایی

26349