کردها به سمت همگرایی با معارضین سوری نمی روند

منبع : گفتگو با کردپرس – سرویس بین الملل

 سفر اخضر ابراهیمی و تحولات شتابان سوریه فرصتی را بدست داد تا با یکی از صاحب نظران تحولات خاورمیانه به گفتگو بنشینیم. محمد ایرانی که یکی از کارشناسان زبده مسائل سوریه محسوب شده و سالها در کسوت سفیر در امان و برخی دیگر از کشورهای عربی حضور داشته است در ادامه به سوالات ما در زمینه بررسی سفر اخیر اخضر ابراهیمی به سوریه، تحولات میدانی، بازی قدرت های بزرگ در این کشور و نهایتا بازیگری کردها پاسخ می دهد که در ادامه خواهد آمد:

س -هفته گذشته اخضر ابراهیمی نماینده مشترک سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب در پرونده سوریه، یکبار دیگر به دمشق رفت و با بشار اسد دیدار و گفتگو کرد ارزیابی شما از این سفر چیست؟

در کل این سومین سفر ابراهیمی به سوریه است و این بدلیل مسئولیتی است که سازمان ملل و اتحادیه عرب بر عهده او گذاشته است. آنچه که این سفر را از دیگر سفرها متمایز می کند، طرحی است که گفته می شود وی  برای حل بحران سوریه با خود به دمشق برده وقراراست با روسیه و آمریکانیز درمیان گذارد. دلیل ارائه آن هم این است که به نظر می رسد طرف غربی بتدریج به این نتیجه نزدیک می شود که راه حل بحران سوریه نه از طرق نظامی بلکه از طریق راهکارهای سیاسی است. در این میان حضور القاعده و دیگر نیروهای افراطی کمک شایانی به شکل گیری این  ذهنیت کرده است. چون روند موجود وآینده آن برای غرب و آمریکایی ها ناخوشایند است  بنابراین می توان در یک جمله گفت که نزدیک شدن نسبی و نه مطلق دیدگاه های غرب و روسیه، مبهم شدن آینده سوریه و افزایش خشونت ها و احتمال استمرار کشتار حتی بعد از رفتن بشار اسد سبب شده که این اتفاق رخ دهد. به تعبیر دیگر طرف های تاثیرگذار به این نتیجه آهسته آهسته به این نتیجه می رسند که باید راهکار سیاسی را در پیش گرفت.

س - شما از طرح مشترک روسیه و آمریکا صحبت فرمودید اما اخضر ابراهیمی اعلام کرده که هیچ طرح مشترکی را با خود به سوریه نبرده است علت تکذیب این طرح از سوی وی چیست؟

بله تا کنون از هیچ طرح مشترکی که دو طرف آن را امضا کرده باشند رو نمایی نشده است. بلکه بیشتر ارزیابی هایی بوده که از دیدگاه های طرف غربی و روسیه صورت گرفته است. هر چند نزدیکان ابراهیمی،  از طرحی سخن به میان آورده اند که به موجب آن دولتی انتقالی تا سال 2014 با اختیارات وسیع بر سرکار می آید باحضور شکلی بشار واز این قبیل صحبت ها و یا اینکه آیا بشار اسد می تواند برای سال 2014 کاندیدا شود یا نه، اما اینها بحث های فرعی است  نکته اساسی رسیدن طرفین به دیدگاه مشترک برای بکار بستن راهکارهای سیاسی  است. یا گفته شده خط قرمز آمریکایی ها نامزد شدن اسد برای انتخابات سال 2014  است نه در دوره انتقالی، اما اینها همانطور که گفته شد جنبه های فرعی است و جزئیات  می تواند مورد بحث وبررسی قرار گیرد. به نظر من تکذیب فعلی اخضر ابراهیمی نیز نگرانی وی از عدم اجماع نهایی و رسمی طرفین بر سر این طرح اولیه است لذا اینگونه به نظر می رسد او تا زمانی که گامهای عملی درباره این طرح برداشته نشود از نظر رسانه ای وجود آن را تکذیب می کند.

س- با توجه به این تحولات و تغییراتی که در تیم سیاست خارجی آمریکا صورت گرفته، مثل آمدن جان کری که قبلا با بشار اسد هم دیدار داشته، احتمال موفقیت این طرح را چگونه ارزیابی می کنید؟ این سوال برای این مطرح می شود که اینک دولت در تبعید به رهبری احمد الخصیب اعلام کرده که با این طرح مخالف است.

ببینید هر چند تحولات در خاک سوریه صورت می گیرد اما این تحولات به جد فراتر از محیط جغرافیایی سوریه است. طرف های تاثیر گذار در بحران سوریه قدرتهای بزرگ و منطقه ای هستند که هریک بدنبال منافع خود می گردند. اگر جبهه غربی به این نتیجه رسیده باشد که افزایش خشونت ها و تداوم تنش ها، فضا را برای القاعده و گروه های افراطی مساعد می کند، دیدگاه های معارضین را بتدریج به خود نزدیک می کنند نگرانی غرب از آن است که در صورت توافق این القاعده و افراطیون هستند که باید در آینده با آنها مواجه شوند. به تعبیر دیگر مواجهه آینده غرب و همپیمانانش و روسیه با نیروهای افراطی و القاعده ای مانند جبهه النصره خواهد بود.

س - یعنی الان تحولات میدانی نظامی دیگر نمی تواند تاثیر گذار باشد؟ مواجه ارتش با این گروه ها چقدر تاثیر گذاری دارد؟

آنچه مسلم است این است که اوضاع سوریه در یک بن بست تمام قرار دارد. مواجهه ارتش با گروه های تروریستی و جا به جا شدن و دست به دست شدن یک روستا و یا پایگاه نظامی نمی تواند تاثیر گذاری چندانی در سرنوشت سوریه داشته باشد. در این زمینه ما شاهد یک بن بست هستیم و این تحولات تاثیرگذار نیست چون هیچیک از طرفین توانایی غلبه کامل بر دیگری را ندارد.

س - بحث بعدی در مورد کردهای سوریه است به نظر شما و با توجه به تحولات پیش رو کردهای سوریه چه رویکردی را در پیش می گیرند. آیا به نظر شما کردها وارد جبهه مخالفین و دولت درتبعید می شوند؟

ببینید کردهای سوریه بدنبال احقاق حقوق خود هستند. کردهای سوریه دارای یک سری خواسته های حداقلی و یک سری خواسته های حداکثری هستند. حداقل این خواسته ها اعطای حق شهروندی و حقوق مدنی است و حداکثر این خواسته ها خودمختاری و نهایتا تشکیل دولت ملی است. در این بین و با توجه به شرایط و واقعیات کنونی آنها بدنبال استقلال نیستند و درصدد اند تا حقوق شهروندی را بدست آورند. از بازی معارضین می توان فهمید که آنها بی شک به خواست حداکثری کردها یعنی نوعی خودمختاری در گام اول و سپس استقلال آنها در گام دوم رضایت نمی دهند و اعطای چنین امتیازی امری بعید است. نیروهای معارض افراطی تر هم که اساسا قائل به چنین حقوقی نیستند. لذا می توان گفت که در چنین شرایطی کردها به سختی خواهند توانست با مخالفین اسد به توافقاتی دست یابند بنظرم  آنها فعلاً به سمت همگرایی با مخالفان نمی روند.

س - اقای ایرانی به نظر می رسد که در این میان این ترکیه است که با توجه به نفوذی که در میان معارضین دارد، نمی گذارد که کردها بیش از اندازه قدرت بگیرند. چرا که آنها را تهدیدی علیه خود قلمداد می کند، تحلیل شما در این خصوص چیست؟

بله. ترکیه به صورت تاکتیکی از کردها بهره می جوید اما در آینده این کردها به تهدیدی برای کشورهایی که کردها را در درون خود دارند تبدیل می شوند. کردهای سوریه اینک عمدتاً تحت تاثیر ومرتبط با حزب اتحاد دموکراتیک بوده و فعلاً وضعیت مطلوبی دارند و نوعی حالت نیمه خودمختار غیررسمی را پس از خروج نیروهای نظامی و ارتش دولت سوریه برقرار ساخته اند. به نظر می رسد اگر نظام سوریه نیز تثبیت شود آنها به وضعیتی کمتر از این رضایت نمی دهند اما با توجه به مخالفت های معارضه نگرانند که وضعیت آنها در صورت تغییر نظام فعلی به چه سمتی می رود. اساساً نه شورای معارضین و نه نیروهای افراطی قائل به اعطای حقوق ویژه ای به کردها نیستند و لذا به نظر بعیدمی رسد که آشتی میان کردها و شورای ملی معارضین صورت گیرد.