تحرک جدید آنکارا در سیاست‌های نظامی

موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم سوئد (Stockholm International Peace Research Institute)که فعالیت‌های آن بصورت تخصصی در حوزه‌های منازعات مسلحانه در جهان، کنترل تسلیحات، خلع سلاح و امنیت بین‌المللی متمرکز است و هرساله گزارشاتی از وضعیت منازعات و جنگ‌ها در جهان و نیز هزینه‌ها و بودجه‌های نظامی کشورهای مختلف منتشر می‌کند، در جدیدترین گزارش خود اعلام داشته است ترکیه به سومین وارد کننده تسلیحات نظامی در منطقه خاورمیانه تبدیل شده است. طبق این گزارش، ترکیه با 17 درصد و پس ازکشورهای امارات با 19 درصد و عربستان سعودی با 18 درصد سومین خریدار تجهیزات نظامی در خاورمیانه قرار دارد. در سال‌های 200٨ تا 2012 آمریکا با ٣0 درصد، روسیه با 26 درصد، آلمان با 7 درصد و فرانسه با 6 درصد در رده‌های دوم تا چهارم قرار دارند.
سفارش و تحویل این قبیل سلاح‌ها باعث بروز نگرانی از رقابت تسلیحاتی در مناطقی ازجمله خاورمیانه، شمال آفریقا، آمریکای جنوبی، جنوب آسیا و آسیای جنوب شرقی شده است.آمارهاحاکی از آن است که معامله تسلیحات در مدت یادشده به نسبت دوره چهارساله پیش از آن، 22 درصد افزایش یافته است. آمار این موسسه نشان می‌دهد کشورهایآمریکا،روسیه،آلمان،فرانسهوانگلیسمجموعا 75 درصدکلصادراتسلاح‌هایمتعارفرابه‌خوداختصاصدادند.
ترکیه هرچند در فهرست واردکنندگان اصلی سلاح می‌باشد اما همزمان بمنظور حضور جدی‌تری خود در بازار صادرات، صنایع تسلیحاتی خود را تقویت و بدنبال مشتریان جدید در منطقه است. اخیرا پادشاه اردن به اتفاق عبدالله گل رئیس جمهوری ترکیه از جدیدترین تولیدات «ساخت ترکیه» در کارخانه صنایع هوافضای ترکیه در آنکارا کههواپیمای بدون سرنشین نظارتی یکی از این تولیدات آن است، بازدید کرده است. از محصولات این کارخانه هلیکوپتر جنگی است.دولت ترکیه در سال 2102 حدود 700 میلیون دلار بودجه به این امر اختصاص داده است. آنکارا همچنین تلاش دارد طرح‌های خود را در چارچوب سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو به روز نماید. هواپیمای بدون سرنشین ترکیه موسوم به «آنکا»، تانک جنگی به نام «آلتای» و تولید هلیکوپترT-129 از دستاوردهای جدید صنایع نظامی ترکیه است.
در سال 2012 رقم معاملات ترکیه به چهار میلیارد و سیصد میلیون دلار رسید و مبلغ صادرات این کشور نیز نزدیک به یک میلیارد و سیصد میلیون دلار برآورد شد. ارزش صادرات شرکت‌های دفاعی ترکیه در 2012 با 43 درصد افزایش نسبت به 2011 به یک میلیارد و سیصد میلیون دلار رسید.قطعات یدکی هواپیما، هلیکوپتر و زره‌پوش بیشترین اقلام صادرات تسلیحاتی ترکیه بوده است. آمریکا با خرید محصولات دفاعی ترکیه به ارزش 490 میلیون دلار در سال گذشته، مشتری اصلی صادرات تسلیحاتی ترکیه بود. کشور امارات با خرید تسلیحاتی به ارزش 101 میلیون دلار و عربستان با 99 دلار اقدام به خرید تسلیحات از ترکیه نمودند. روسیه، انگلیس، ایتالیا، آلمان، فرانسه و عراق دیگر خریداران صادرات تسلیحاتی و نظامی ترکیه در سال گذشته بودند.ترکیه برای سال 2013 صادارت یکمیلیاردوپانصدمیلیوندلاررا پیش‌بینی نموده است.
شرکت‌های صنایع هوایی و فضایی ترک(TAI) تلاش می‌کند، هلیکوپتر ATAK را به امارات، کره جنوبی، مالزی، پاکستان و اردن نیز صادر کند. هلیکوپتر آتاک T129 یکی از بهترین هلیکوپترهای تهاجمی در جهان است. شرکت آگوتا وستلند ایتالیا که تولید کننده اصلی A129 است، بر اساس نیازهای ارتش ترکیه آنرا طراحی کرده است.ترکیه همچنین پروژه ساخت اولین ناوهواپیمابربهدستشرکت‌هایداخلیرا آغاز کرده است. اینناو 28 هزارتنوزنخواهدداشت. 12 هواپیمایجنگیو 8 هلیکوپتر می‌توانند در باند روی عرشه این ناو جای گیرند و 1200 نیروی نظامی در این ناو خدمت خواهند کرد.» ترکیه با ساخت این ناو قصد دارد وارد باشگاه دارندگان ناوهای هواپیمابر شود تا به عنوان یک قدرت منطقه‌ای توان نظامی خود را درعرصهدریابهمعرضنمایشبگذارد.
مجمع صادرکنندگان صنایع دفاعی ترکیه نیز در آخرین گزارش خود اعلام داشت صادرات تسلیحات نظامی این کشور در سال 2012 نسبت به سال قبل از آن رشد 35.7 درصدی داشته است. ترکیه در سال 2012میلادی 287 میلیون دلار هلیکوپتر، هواپیمای نظامی و قطعات آنها را فروخته، 218 میلیون دلار موتورهای توربوجت و 106 میلیون دلار ماشین‌های نظامی به کشورهای خارجی صادر کرده است.بیشترین رشد خرید اقلام نظامی این کشور در رابطه با عراق بوده است، صادرات تسلیحات ترکیه به این کشور در سال 2012 نسبت به سال 2011 از دو میلیون دلار به 31 میلیون دلار افزایش یافته است. به ادعای این مجمع کل صادرات این کشور در سال 2012 نسبت به سال قبل افزایش 12 درصدی داشته است.ترکیه در سال گذشته با ثبت یک رکورد جدید در میزان صادرات کشور، در مجموع نزدیک به 152 میلیارد دلار صادرات داشته است.
اقتصاد ترکیه به غیر از سال 2009 که همزمان با بحران اقتصادی در جهان بود، رشد اقتصادی موفقیت‌آمیزی را به نمایش گذاشته و در ده سال اخیر بین 5 الی 6 درصد رشد داشته و در میان کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه به یکی از کشورهایی که سریعترین رشد را دارد، تبدیل شد. رشد اقتصادی ترکیه از اواخر سال 2009 به بعد بدون توقف ادامه داشته است. بواسطه موفقیتی که در رشد اقتصادی در ده سال اخیر روی داده، درآمد سرانه تقریبا سه برابر شده است. درآمد سرانه در سال 2002 ، 3 هزار و 492 دلار بود که این رقم در سال 2011 به 10 هزار و 469 دلار افزایش یافته است.
صادرات ترکیه بعد از بحران سال 2001 به طور مستمر افزایش داشته است. هر چند در سال 2009 به علت بحران جهانی اقتصاد از سرعت آن کاسته شد ولی پس از سال 2010 بار دیگر سیر سعودی خود را آغاز کرد. میزان صادرات ترکیه در سال 2002 به 36 میلیارد دلار رسیده بود درحالیکه در سال 2012 از مرز 6/152 میلیارد دلار هم فراتر رفته است. صادرات ترکیه در سال‌های اخیر کمک زیادی به رشد اقتصادی این کشور داشته است. ترکیه برای جلوگیری از تاثیرات نامطلوب کسری تراز پرداختی و جهت دادن به تجارت خارجی، امکانات و بازارهای جدیدی در خاور دور، هند، آفریقا، خاورمیانه و حتی کشورهای آمریکای لاتین ایجاد کرده است. بویژه بهار عربی در کشورهای خاورمیانه و تحولات سیاسی روی داده در آفریقای شمالی، بازارهای جدیدی را بوجود آورده است. این وضعیت ترکیه را از بسیاری از کشورهای درگیر بحران اقتصادی متمایز کرده است. ترکیه در یکسال اخیر با افزایش صادرات سلاح به کشورهای مختلف از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس علاوه بر کسب منافع تجاری به دنبال تأثیرگذاری بر معادلات قدرت از نقطه نظر توان نظامی دولت‌های منطقه است. اقدامات آنکارا نشانگر تحرکی جدید در سیاست‌های نظامی دولت آنکارا دارد تا با تقویت و توسعه بنیه نظامی خود بتواند همپای دیپلماسی، از دیپلماسی نظامی و قدرت بازدارنگی در عرصه منطقه‌ای استفاده کند.
4949