نفت عراقی‌ها به کام چینی‌ها یا آمریکایی‌ها؟

عراق آیندۀ روشنی در صنعت تولید نفت دارد. صندوق بین المللی پول چندی پیش اعلام کرد در صورتی که ثبات و امنیت در این کشور به مرحلۀ قابل قبولی برسد، این مسئله می تواند به افزایش رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی کشور نیز کمک کند.
روزنامۀ نیویورک تایمز چندی پیش در یادداشتی با عنوان" چین بزرگترین برندۀ نفت عراق" بر این مسئله تأکید می کند که تولید نفت عراق طی سالهای اخیر به بالاترین میزان خود رسیده و شرکت های چینی به شکل گسترده ای در حال سرمایه گذاری های عظیم در صنعت تولید و خرید نفت در این کشور هستند. در واقع چین در حال تبدیل شدن به بزرگترین سودبرندۀ نفت عراق است. در این یادداشت آمده است: در حال حاضر چینی ها نزدیک به نیمی از نفت تولیدی عراق را می خرند (روزانه نزدیک به 1.5 میلیون بشکه) و حتی درصددند که این میزان را با خریداری سهم اکسون موبیل در یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی عراق افزایش دهند.
دنیس ناتالی، یکی از کارشناسان خاورمیانه در دانشگاه دفاع ملی واشنگتن در این باره می گوید: چین بزرگترین برندۀ رشد صنعت و تولید نفت در عراقِ پس از صدام است.
اما مایکل لوی، در مقاله ای برای پایگاه اینترنتی شورای روابط خارجی آمریکا ضمن رد این نظریه می نویسد: نمی توان این واقعیت را نادیده گرفت که آمریکایی ها وزن بالایی در صنعت نفت عراق دارند و در واقع برندۀ اصلی آنها هستند و نه چینی ها.
لوی در ادامه می نویسد: هر کشور بزرگی تلاش می کند به دو شکل در بازارهای بین المللی نفت سرمایه گذاری و نفوذ کند: اول از طریق فعال کردن کمپانی های تولیدکنندۀ نفت در خارج از مرزهایش و دوم از طریق مصرف نفت وارداتی. شرکت های چینی تا به این مرحله به خوبی عمل کرده اند و قصد دارند بدون مشارکت، سرمایه گذاری خود را در بخش تولید افزایش دهند. اما غربی‌ها برخلاف چینی‌ها، شیوۀ دیگری دارند. نمی توان پولی که چینی ها از حضور اینچنینی در صنعت نفت عراق می برند را تخمین زد اما می توان مطمئن بود که این رقم بسیار بالاست. از طرفی به ندرت می شنوید کمپانی هایی که با بغداد کار می کنند، بیش از 2 دلار برای هر بشکه به منظور گسترش صنعت نفت عراق بپردازند (و حتی در بسیاری از مواقع این مبلغ با در نظر گرفتن هزینه ها بسیار پائین تر است)
هرچند چینی ها نیمی از نفت روزانۀ عراق را تولید می کنند (نزدیک به 1.5 بشکه در روز) و این حتی بیش از تخمین های موجود است اما این رقم همچنان برای قرار دادن چین در اوج سودبری در وضعیت خوبی است، اما کافی نیست. این فعالیت ها سالانه معادل 1 میلیارد دلار برای چینی ها سودآوری دارد.
در هر حال چین و آمریکا هر دو از تولید نفت عراق به اندازۀ مصرف سود می برند. تولید نفت عراق در حال حاضر 1 میلیون بشکه بیش از مقداری است که باید باشد و احتمال افزایش تقاضا در این مسیر از 0 تا 25 نیز وجود خواهد داشت. از سویی افزایش تولید نفت عراق می تواند سبب کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی حتی تا 4 دلار نیز بشود.
اما در سال 2010 چین روزانه نزدیک به 4.8 میلیون بشکه نفت به کشورش وارد کرد در حالیکه این رقم برای ایالات متحده آمریکا 9.2 میلیون بشکه بود. در صورتی که قیمت نفت برای هر بشکه یک دلار کمتر باشد (کاهش قیمت به دلیل افزایش تولید نفت عراق) ایالات متحده آمریکا قاعدتاً باید سود 3.4 میلیارد دلاری برده باشد، در حالیکه این رقم برای چین 1.8 میلیارد دلار است.
لوی در نهایت اینگونه نتیجه گیری می کند که سودی که آمریکا در این رهگذر عایدش شده به مراتب بیشتر بوده و نمی توان مدعی بود که چینی ها برندۀ رشد صنعت نفت در عراق بوده اند.
3152