تنش میان اسپانیا و انگلیس بر سر تنگه جبل‌الطارق که تنها مسیر آبی بین دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس محسوب می‌شود، یکبار دیگر میان دو عضو اتحادیه اروپا شکاف ایجاد نمود. اختلاف میان اسپانیا و مقامات انگلیسی جبل‌الطارق درپی اقدام دولت محلی این منطقه برای ساخت یک صخره مصنوعی در دریا و با انداختن 70 بلوک بزرگ بتنی از سوی دولت جبل‌الطارق به آبهای مشترک با اسپانیا و جلوگیری از فعالیت ماهیگیران اسپانیایی آغاز شد.
در اواخر ماه ژوئیه این ناحیه مانعی برای جلوگیری از ورود ماهیگیران اسپانیایی ایجاد کرد. بزعم مادرید، با ساخت این صخره، ورود قایق‌های ماهیگیری اسپانیا به آبهای آزاد با مشکل ایجاد خواهد شد. اما اسپانیایی‌ها هدف از این بازرسی‌ها را مبارزه با قاچاق اعلام کردند. اسپانیایی نیز در اقدامی تلافی‌جویانه تردد وسایل نقلیه میان مرز اسپانیا و جبل‌الطارق را تحت کنترل شدید خود در آورده و به عنوان بهای مرزی ورود و خروج، عوارض 50 یورویی برای هر وسیله نقلیه مقرر نمود. اسپانیا اعلام کرد این ایست‌های بازرسی برای مقابله با قاچاق مواد مخدر ضروری هستند و نمی‌تواند آنها را تعطیل کند. در روزهای اخیر مقام‌های اسپانیا از پیگیری مساله حاکمیت این مستعمره در مراجع بین‌المللی از جمله سازمان ملل و دادگاه لاهه خبر می‌دهند.
از دیدگاه اسپانیا جبل‌الطارق به حوزه لغو روادید و رفع کنترل‌های مرزی و گمرکی کشورهای اروپایی موسوم به پیمان شنگن تعلق ندارد و هدف این کنترلها، جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر در منطقه‌ای است که این نوع فعالیت‌ها در آن رخ می‌دهد. از آنجا که جبل‌الطارق عضو شنگن نیست، مقررات تردد آزاد کالاها و رژیم مشترک مالیات بر ارزش افزوده نیز در مرز آن اعمال نمی‌شود و بر همین اساس، دولت اسپانیا ملزم به اعمال کنترل‌های مرزی در این منطقه است.
مجموعه اقدامات تلافی‌جویانه مادرید واکنش تند مقامات انگلیسی منطقه را برانگیخت. دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس در تماس تلفنی با «ماریانو راخوی» همتای اسپانیایی خود اعلام کرد: «بین مردم جبل‌الطارق و اسپانیا اختلاف بر سر ماهیگیری وجود دارد و نیاز دارد تا حل و فصل شود و ما توافق کردیم که چنین شود. تشدید کردن این موضوع به روشی که انجام گرفته، درست نیست. حاکمیت انگلیس بر جبل‌الطارق نیز غیرقابل تغییر است». به گفته نخست وزیر انگلیس، شخصا مذاکرات واضح و سازنده‌ای با نخست وزیر اسپانیا داشته‌ام. آنچه بر سر مردم جبل‌الطارق می‌آید قابل قبول نیست. دولت انگلیس همواره مدعی بوده است که برای تعیین سرنوشت جبل‌الطارق باید به نظر مردم آن مراجعه کرد و در این زمینه، چند بار نیز همه پرسی‌هایی برگزار نموده که اکثریت مردم آن به تداوم شرایط کنونی و بقا بر حاکمیت انگلیس رای داده‌اند.
سخنگوی دولت انگلیس اعلام کرده که نخست‌وزیر این کشور از برچیده نشدن این ایست‌های بازرسی طی روزهای گذشته بسیار ناخرسند است و اختلاف با اسپانیا را در اتحادیه اروپا مطرح خواهد کرد. همزمان با این رویداد، نیروی دریایی انگلیس یک ناو را به همراه چهار کشتی جنگی روانه جبل‌الطارق کرد. مقام‌های این کشور تاکید دارند این رزمایش در قالب یک برنامه از پیش تعیین شده و به صورت عادی در دریای مدیترانه برگزار می‌شود، انگلیس حدود سیصد سال است که بر منطقه جبل‌الطارق حاکمیت دارد و چنین اقدامی یعنی اعزام کشتی‌های جنگی نیز قبلا روی داده است. تنش‌های جدید میان اسپانیا و انگلیس بر سر جبل‌الطارق یکسال پیش، پس از آن بالا گرفت که دولت جبل‌الطارق اعلام کرد کشتی‌های ماهیگیری اسپانیا در آبهای منطقه جبل‌الطارق در ماهیگیری زیاده روی می‌کنند.
راخوی نخست وزیر اسپانیا اعلام داشت:«تا زمان ادامه گفتگوها میان دو طرف، اسپانیا فقط به اقدامات قانونی مبادرت خواهد کرد و تاکنون نیز دولت اسپانیا هیچگونه اقدامی غیرقانونی را مرتکب نشده است. اسپانیا هر اقدام قانونی که برای حفاظت از منافع شهروندانش ضروری باشد، انجام خواهد داد». مانوئل گارسیا مارگالو وزیر خارجه اسپانیا نیز تاکید دارد ما گزینه‌های فراوان دیگری نیز برای حل مساله حاکمیت جبل‌الطارق در دست بررسی داریم اما در میان آنها مساله خودگرانی این منطقه به عنوان یک جایگزین وجود ندارد. مادرید دو گزینه دیگر را نیز برای اعمال حاکمیت بر جبل الطارق در دستور کار قرار داده است که یکی از آنها، طرح آن در سازمان ملل متحد برای صدور قطعنامه و دیگری مراجعه به دادگاه بین‌المللی لاهه است. به گفته وی البته باید بررسی کنیم که آیا به مصلحت ما هست قطعنامه سال ۱۹۹۶ سازمان ملل را که از رفع استعمار جبل‌الطارق بر پایه احترام منافع مردم آن سخن می گوید، پیش ببریم. گزینه سوم در باره حل مساله حاکمیت جبل‌الطارق، شکایت به دادگاه لاهه است تا بر اساس آن، انگلیس به پیمان اوتریخت که اسپانیا بر اساس آن، جبل‌الطارق را در سال ۱۷۱۳ واگذار کرد، عمل کند. آن چیزی که در پیمان اوتریخت واگذار شده، پایگاه و بندر جبل‌الطارق (پنیون) به انگلیس است اما آبهای آن واگذار نشده است و به همین دلیل، ما از حاکمیت اسپانیا بر آبهای جبل‌الطارق کوتاه نمی‌آییم.
وزارت امور خارجه اسپانیا مدعی است:«از کنترل‌هایی که در مرز با انگلیس در تنگه جبل‌الطارق به اجرا در آمده است صرفنظر نمی‌کند. آنچه ما می‌گوئیم این است که تدابیر و کنترل‌های ما قانونی و متناسب است. ما ناچاریم این کار را برای منطقه شنگن انجام دهیم. چون جبل‌الطارق مانند انگلیس به منطقه شنگن تعلق ندارد. ما از این کنترلها صرفنظر نمی‌کنیم. ممکن است اسپانیا این مساله را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کند. به گفته او علاوه بر این، مساله آبهای مورد مناقشه دو کشور نیز توسط اسپانیا در شورای امنیت مطرح می‌شود. کنترل‌هایی که اسپانیا در ورودی جبل‌الطارق انجام می‌دهد، قانونی، متناسب و به صورت، تصادفی است و ما نمی‌توانیم از آن انصراف دهیم».
سازمان ملل متحد این منطقه مهم را که مشرف به ورودی اقیانوس اطلس به دریای مدیترانه است، در فهرست «مناطق منتظر برای استعمارزدایی» قرار داده و به طور رسمی جبل‌الطارق را یکی از 10 قلمرویی قلمداد می‌کند که انگلیس به طور غیرقانونی آنها را اشغال کرده و پرونده حاکمیتی این اراضی تا زمانی که لندن آن را به صاحبان اصلی‌اش بازنگرداند، گشوده خواهد ماند.
درگیری این دو بر سر جبل‌الطارق پیشینه به 300 ساله دارد. جبل‌الطارق نام عربی کوهپایه‌ای شبه جزیره‌ای است که با دامنه آن مساحتی 6.5 کیلومتری را در بر می‌گیرد. این کوه واقع در بخش شمالی تنگه جبل‌الطارق و متصل به خاک اسپانیاست. جبل الطارق متعاقب جنگ‌های سال 1704 به اشغال انگلیسی‌ها در آمد و این اشغال‌گری در سال 1713 بر اساس پیمان تحمیلی «اوترحت» رسمیت یافت. تلاش اسپانیا برای باز پس‌گیری جبل‌الطارق از طریق محاصره سه سال و نیم این منطقه با کمک نیروهای فرانسوی، طی سال‌های 83 - 1779 موفقیتی در پی نداشت. پیشنهاد متعاقب انگلیس برای تعویض جبل‌الطارق با بخش دیگری از سرزمین اسپانیا، از سوی مادرید نیز رد شد. در رفراندوم سال1967 نیز بر اساس ادعای وزارت کشور انگلیس، غالب اهالی جبل‌الطارق به حفظ ارتباط نزدیک خود با انگلیس رأی دادند. با این وجود، مادرید سال‌هاست خواستار مالکیت مجدد بر جبل‌الطارق است. جبل‌الطارق یکی از تفریح‌گاه‌هایی است که گردشگرهای انگلیسی علاقه زیادی برای گذراندن تعطیلات خود در آن دارند.
4949
نظر شما