پشت صحنه اتفاقات خانه سینما / صف‌بندی‌ها در انتخابات به چه ترتیب خواهد بود؟

سمیه علیپور: سرنوشت خانه سینمای ایران همچنان مهمترین دغدغه اهالی سینماست. با وجود همه اقداماتی که وزارت ارشاد و سازمان سینمایی برای سامان‌دهی به امور این تشکل انجام داده‌اند و تلاش سینماگران برای بازگشایی خانه سینما، آینده‌ای که در انتظار جامعه اصناف سینمایی است، مبهم و نامعلوم به نظر می‌رسد.

مهمترین نکته در این مرحله صف‌بندی‌ها برای انتخاباتی است که نزدیک به سه ماه آینده برگزار می‌شود تا ترکیب هیات مدیره جدید خانه سینما روشن شود. این‌که کدام گرایش‌ها در این انتخابات حاضر خواهند شد و حامیان کدام یک صف طویل تری را تشکیل می‌دهند و کدامیک از آنان برگ برنده‌ای در دست خواهد داشت؟ پرسش‌هایی است که این روزها ذهن بسیاری را مشغول کرده‌است.

برای روشن شدن تصویر آنچه که در انتخابات آتی خانه سینما مشاهده خواهد شد، کافی‌ست نگاهی به تحرکاتی بیاندازیم که این روزها و یا کمی قبل‌تر اطراف خانه سینما آغاز شده بود. از کسانی که در تمامی دوران پردردسر خانه سینما در کنار هیئت مدیره و مدیرعامل برای بقای خانه تلاش کردند و تا گروه‌هایی که نام آنان در میان مخالفان هیئت مدیره بود. در این بین البته گروه سومی هم وجود دارد که شامل طیف‌های میانه است.

حامیان هیئت مدیره فعلی
بارها و بارها مسئولان خانه سینما به این نکته اشاره کرده‌اند که اگر تلاش گروهی از همراهان آنان نبود، جامعه اصناف سینمایی نمی‌توانست از تمامی مشکلاتی که در دوران مدیریت قبلی سینما ‍برای آنان به وجود آمده بود، عبور کند. گروه ۹ نفره مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا، مجتبی راعی، محمدرضا هنرمند، حسن برزیده، احمدرضا درویش، کمال تبریزی، رضا میرکریمی و منوچهر محمدی به همراه جمعی از روسای صنوف در تمامی این مدت در کنار خانه سینمای ایران قرار داشتند. طبیعتا به دلیل اهمیت اصنافی چون کانون کارگردانان رئیس این کانون همایون اسعدیان جزو افرادی بود که نام او همواره به عنوان ‍پاسخگوی مسائلی که برای خانه سینما ایجاد می‌شد، به میان می‌آمد. در کنار او زینت رضا و آناهید آباد و ... دیگر سینماگرانی بودند که در دوران تعطیلی خانه سینما و بعد از بازگشایی آن فعالیتی جدی در این نهاد صنفی داشتند.

انتظار می‌رود این گروه نقشی پررنگ در جریان انتخابات پیش روی خانه سینما داشته باشند، این پیش‌بینی نیز دارای چند دلیل منطقی است. اولا اینکه اعضای این طیف در این مدت به محبوبیت بیشتری در میان طیف حامی خانه سینما رسیده‌اند و همچنین اعتماد به آنان بالا رفته است و از سوی دیگر در جریان تمامی مشکلاتی که در این مدت متوجه اساسنامه و ساز و کار فعالیت خانه سینما بوده قرار گرفته‌اند، در نتیجه افرادی از این گروه می‌توانند در مسیری همانند آنچه که هیئت مدیره قبلی آغاز کرده بود، قدم بردارند.

زمانی که محمدمهدی عسگرپور بعد از سیدرضا میرکریمی به عنوان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل خانه سینما انتخاب شد، روشن بود که او ادامه دهنده مسیر مدیرعامل قبلی خواهد بود. این به معنی دنباله‌رو بودن عسگرپور نبود، بلکه بیانگر افق مشترک هر دوی آنان و ترجیح اعضای صنف به ادامه یافتن آن نگاه بود. این بار هم مساله همین است اینکه نمایندگان صنوف خانه سینما که در مجمع عمومی سه ماه آینده شرکت خواهند کرد، مایلند همان نگاهی که بیش از شش سال است، در خانه سینما جریان دارد، ادامه یابد یا مایل به تغییر رویه‌ها هستند.

در میان حامیان مدیریت کنونی خانه سینما، افرادی حضور دارند که براساس اساسنامه خانه سینما و قوانین موجود برای حضور در انتخابات مشکل دارند، این طیف که شامل تهیه‌کنندگان سرشناس سینمای ایران می‌شوند، به نظر می‌رسد باید به دنبال سازوکاری باشند تا بتوانند وارد صحنه رقابت شوند. در میان آنان از فرشته طائر‍پور که زمانی سکان خانه سینمای ایران را در دست داشت تا تهیه‌کنندگان مطرحی چون غلامرضا موسوی که چند دوره سابقه عضویت هیئت مدیره خانه سینمای ایران را داشته و منوچهر محمدی می توان نام برد.

مخالفان هیئت مدیره فعلی
شناسنامه مخالفان هیئت مدیره فعلی خانه سینما روشن است و مشخصا می‌توان آنان را به دو دسته تقسیم کرد، یکی گروهی که شمشیر را از رو بستند و برای از میان برداشتن نه فقط مدیران کنونی بلکه کلیت خانه سینما از تلاش بازنایستادند و در نهایت نیز با راه‌اندازی محلی به نام خانه سینمای ایرانیان تلاش کردند پایگاهی برای خود به دست آورند.

 گروه دوم اما مخالفانی هستند که نه با خانه سینما، بلکه  با مدیریت آن و نگاه‌های موجود در این خانه مساله دارند.

گروه نخست نیازی به معرفی چندانی ندارند، کاسه‌ساز و گروه همراهش که در خانه سینمای ایرانیان مستقر شده‌اند، امروز دیگر نگاهی به صندلی‌های مدیریت خانه سینما ندارند. آنان که دیدند راه‌های ورود به خانه دشوار است تلاش کردند برای خود جایی دست و پا کنند. بر همین اساس است که انتظار نمی‌رود حضور مستقیم آنان در انتخابات پیش رو مساله‌ساز شود، اما اتفاقا آنان حضور غیرمستقیمی دارند. افرادی که نزدیک به آنان هستند و هنوز از خانه سینما منفک نشده‌اند، وارد مجامع می‌شوند و تا جایی که توان داشته باشند به واسطه حق رایی که دارند، تلاش می‌کنند در نتیجه رای‌گیری‌ها تغییری ایجاد کنند. مشابه این اقدام به واسطه حضور یکی از اعضای نزدیک به آنان در مجمع عمومی  گذشته و رای‌گیری برای موارد مطرح شده در آن جلسه مشاهده شد. اقدامی که برخی شیطنت‌ها برای دچار مشکل کردن خانه سینما و تغییر بندهای اساسنامه به وضوح در آن قابل مشاهده بود.

اما طیف مخالفان دیگری نیز قابل دسته‌بندی‌اند که نمود مشخص فعالیت آنان در جریان مشکلات ایجاد شده برای فیلم‌های تحریمی حوزه هنری بود. این گروه که به عنوان عقلا شناخته می‌شوند، در روزهایی که گروهی منتظر موضع‌گیری مسئولان صنوف در مورد تحریم فیلم‌های سینمایی از سوی حوزه هنری بودند، نامه‌ای نوشتند و در آن حمایت خود را از شش فیلم تحریم شده اعلام کردند. اسامی افرادی که به عنوان امضاکنندگان این نامه در کنار هم آمده بود جالب بود. مسعود کیمیایی، مسعود جعفری‌جوزانی، علیرضا رئیسیان، علی معلم، جواد طوسی و مهدی کرم‌پوراین نامه را امضا کرده بودند.

به نظر می‌رسد این گروه یکی از مدعیان جدی ورود به عرصه مدیریت خانه سینمای ایران باشند و البته اگر به وضعیت این افراد در اصناف خود نگاهی بیاندازیم روشن می‌شود که احتمال معرفی آنان از سوی صنف‌شان به عنوان نماینده در مجمع عمومی خانه سینما و در نهایت امکان کاندیداتوری آنان در انتخابات بسیار اندک است. در نتیجه آنچه در اقدام نخست از سوی این گروه احتمالا لحاظ می‌شود، حضور در مجامع عمومی اصناف و اقدام برای راهیابی به هیئت مدیره صنف خود است. همین مسئله می‌تواند به یکی از چالش‌های جدی اصناف در روزهای آتی منجر شود.

در صورتی‌ که این طیف از مسیر اصناف خود راهی برای ورود به مجمع بیابند، به نظر می‌رسد رقیبی جدی و تعیین‌کننده برای طیف حامیان هیئت مدیره کنونی خانه سینما باشند.

گروه میانه
برخی از چهره‌های شناخته شده سینمای ایران، در جریان تمامی اختلافاتی که میان اهالی صنوف در چند سال گذشته وجود داشت، نه به طور کامل این سوی خط ایستادند و نه آن سو. البته تعبیر بلاتکلیفی از این توصیف سطحی و اشتباه است. آنان بیشتر راه سومی را برای خود در نظر داشتند که بعضی از جهت‌گیری‌های گروه موافقان، و برخی از موضع‌های گروه مخالفان را شامل می‌شد. حتی این گروه میانه را نمی‌توان به طور مشخص در یک مسیر کاملا مستقل هم قرار داد، چون مثلا می‌توان گفت فردی همانند جعفر صانعی‌مقدم که می‌تواند از سوی تهیه‌کنندگان مستند به عنوان نماینده در مجمع عمومی معرفی شود، بیشتر حامی خانه سینمایی‌ها بوده و همچنین مهدی فخیم‌زاده در میان کارگردانان انتقادهایی به عملکرد هیئت مدیره داشته (که البته بیشتر سکوت اختیار کرده) نزدیک به مخالفان است. اما عملا می‌توان مسیر و رویه‌ای مستقل برای هر کدام از این‌ها در نظر داشت.

آنچه شانس گروه میانه را برای حضور ‍پررنگ در هیئت مدیره خانه سینما کاهش می‌دهد، این تصور است که دو گروه مخالف و موافق، برنامه‌های روشنی برای انتخابات پیش رو دارند و حالا این که در این میان برنامه‌ای مستقل بتواند نظر گروه عمده‌ای را به خود جلب کند کار دشواری به نظر می‌رسد.

تحرکات این روزها
مهمترین اتفاقی که این روزها در صنوف سینمای ایران در جریان است، صحبت‌ها و رایزنی‌ها در مورد مجامع عمومی اصناف و انتخاب هیئت مدیره آنان است. در مجمع عمومی خانه سینما مصوب شد تا سه ماه آینده مدیریت کنونی خانه روی کار باشد تا اصناف مجامع عمومی خود را برگزار کنند و هیئت مدیره جدید انتخاب شود. طبیعتا آنان که در این انتخابات موفق می‌شوند، می‌توانند شانس بیشتری در مجمع عمومی سه ماه آینده داشته باشند. به دلیل همین اهمیت، بعید نیست مجامع عمومی پیش رو با حرف و حدیث‌هایی همراه شود.

قطعا خروج خانه سینما از دردسرهایی که چند سالی‌ست با آن مواجه شده یکی از مهمترین اتفاقات سینمای ایران است، اما پرسش اینجاست که این گره با دست یا دندان چه کسانی باز خواهد شد؟

5757