آقای رضاداد؛ فیلم‌های بخش بین‌الملل را به سینمای رسانه‌ها برگردانید

جناب آقای رضاداد؛ دبیر محترم جشنواره‌ی فیلم فجر

حقیقت این‌که شک داشتم باید این نامه را خطاب به شما بنویسم، یا خطاب به مدیرانِ میانیِ این دوره‌ی جشنواره‌ و دست‌آخر به این نتیجه رسیدم که اگر شما، به‌عنوانِ دبیر جشنواره‌ی فیلم فجر، دستوری یا توصیه‌ای به مدیرانِ میانی بکنید حتماً آن دستور یا توصیه عملی می‌شود. البته دستور یا توصیه‌ی عجیبی هم نیست؛ چیزی است که در این چند دوره‌ی اخیرِ جشنواره، به‌دلایلی که هیچ‌کس حوصله یا زحمتِ توضیح دادنش را نداشت، از سینمای رسانه‌ها حذف شده و اگر امسال دوباره به سینمای رسانه‌ها برگردد قطعاً اتّفاقَ مبارکی‌ است.

همه‌‌چیز ظاهراً از روزی شروع شد که سینمای رسانه‌ها از سینما فلسطین به برجِ میلاد منتقل شد و برجِ میلاد در آن دوره‌ی ده روزه به کاخِ‌ جشنواره بدل شد (موقّتی بودنِ کاخ هم البته نکته‌ای‌ است که باید درباره‌اش حرف زد) و منتقدان و مترجمان و خبرنگاران و خلاصه‌ همه‌ی آن‌ها که به اصحابِ رسانه مشهورند سر از برج میلاد درآوردند و دیدند چاره‌ای جز این ندارند که از بام تا شام در این برج بمانند و فیلم‌های برگزیده‌ی هیئتِ انتخاب را ببینند و اگر از فیلمی به هر دلیلی خوش‌شان نیامد تنها انتخاب‌شان نشستن روی صندلی‌های سالن انتظار بود (لابد شنیده‌اید که دو سال پیش، روزِ اوّلِ جشنواره، در سالنِ انتظار صندلی‌ای برای نشستن پیدا نمی‌شد و می‌گفتند دبیر جشنواره گفته صندلی‌ها را این‌جا نگذارید که سالن پُر شود) و گپ زدن یا کتاب خواندن و احتمالاً چیزی نوشتن.

امّا در سال‌های نه‌چندان دور که فیلم‌ها را در سینما فلسطین (یا کمی قبل از آن در سینما استقلال) می‌دیدیم هر روز دست‌کم یک سئانس به فیلم‌های غیرِ ایرانی هم اختصاص داشت؛ فیلم‌های بخش مسابقه‌ی بین‌المل، یا بخش‌های دیگری که به‌هرحال فیلم‌های غیرِ ایرانی در آن شرکت می‌کردند یا نمایش داده می‌شدند و همه‌ی آن تماشاگرانی که در آن سال‌ها به این سینماها می‌آمدند شماری از مهم‌ترین فیلم‌های دنیا را می‌دیدند و لازم به یادآوری نیست که این مهم‌ترین فیلم‌ها هم «گوست داگِ» جیم جارموش را در بر می‌گرفت هم «از شکلاتِ شما متشکرمِ» شابرول و «ای برادر کجایی؟» برادرانِ کوئن و خیلی فیلم‌های دیگر هم بود که فقط در جشنواره فرصت دیدارشان مهیّا می‌شد؛ مثلاً فیلم‌هایی از کارگردان‌های افغان. مسئله حقّ انتخابی بود که جشنواره به حاضران در سینمای رسانه‌ها می‌داد؛ این‌که بین فیلمی ایرانی و فیلمی غیرایرانی دست به انتخاب بزنند؛ همان‌طور که هر جشنواره‌ی دیگری (چه محلّی و چه بین‌المللی) دست به این کار می‌زند. امّا در سال‌های اخیر در سینمای رسانه‌ها خبری از فیلم‌های غیرایرانی نبود و هیچ مدیری حاضر نشد توضیحی در این باره بدهد که اگر جشنواره‌ی فیلم فجر ملقّب است به بین‌المللی پس چرا خبری از فیلم‌های بخش بین‌الملل در این سینما (کاخ جشنواره) نیست؟

حقیقت این است که به‌نظر می‌رسید بخش بین‌الملل به چشم مدیران قبلی بخش مهمی نبود و خیال می‌کردند با نمایش فشرده‌ی همه‌ی فیلم‌های ایرانی، همه‌ی تماشاگرانی را که از بام تا شام در این برج چشم‌به‌راه فیلم‌های دیدنی هستند راضی کرده‌اند. وقتی هم از آن‌ها سؤال می‌شد که برای تماشای فیلم‌های بخش بین‌الملل چه باید کرد؛ جواب می‌دادند که تشریف ببرید سینماهای دیگر و چنین جوابی بیش از همه خبر از ناآشناییِ آن‌ها با چیزی به‌‌نامِ مدیریتِ جشنواره‌ی فیلم می‌داد. شاید اگر کمی فکر می‌کردند به این نتیجه‌ی بدیهی می‌رسیدند که برج میلاد قاعدتاً در مرکز شهر نیست و رفت‌وآمد به آن ساده نیست و کسی که بخواهد برنامه‌اش را هم با برنامه‌ی نمایش فیلم‌ها در این سالن هماهنگ کند و هم به سالن‌های دیگری که فیلم‌های  بخش مسابقه‌ی بین‌الملل را نمایش می‌دهد سر بزند، یک روز بعد قطعاً ترجیح می‌دهد در خانه بنشیند و دی‌وی‌دیِ یکی از فیلم‌های تازه‌ای را که از دست‌فروشی کنارِ خیابان خریده‌اند تماشا کند.

نمی‌دانم کار سختی است یا نه؛ ولی اگر در دوره‌های نه‌چندان دور (که اتّفاقاً خود شما دبیر جشنواره بوده‌اید) می‌شده که در سینمای رسانه‌ها هم فیلم‌های ایرانی را نمایش داد و هم فیلم‌های بخش مسابقه‌ی بین‌الملل را؛ لابد حالا هم می‌شود این کار را کرد و در سالن‌های خالیِ برج میلاد این فیلم‌ها را نمایش داد و فرصت تماشای این فیلم‌ها را از منتقدان و نویسندگان نگرفت. شاید در مدیران میانی جشنواره کسانی باشند که بگویند این کار فایده‌ای ندارد و سالن‌ها خالی می‌مانند و کسی این فیلم‌ها را نمی‌بیند ولی لابد می‌دانید که این حرف اهانتی است به خودِ جشنواره و البته هیئت انتخاب فیلم‌های بخش بین‌الملل که از چند ماه پیش سرگرم تماشا و انتخاب فیلم‌ها بوده‌اند و اصلاً مگر ملاک و معیار جشنواره‌ها پُر بودن یا خالی بودنِ صندلی‌های سالن است؟

حرفم را خلاصه می‌کنم آقای رضاداد؛ تا هنوز فرصت باقی است و هنوز جدول برنامه‌ی نمایش فیلم‌ها در برج میلاد نهایی نشده؛ لطف کنید راهی پیدا کنید که فیلم‌های مسابقه‌ی بخش بین‌الملل در برج میلاد هم به نمایش درآیند، یا به مدیران میانی و مشاوران خود توصیه کنید راهی برای این کار پیدا کنند تا روشی که مدیرانِ قبلی جشنواره در پیش گرفته بودند ادامه پیدا نکند. ناسلامتی برج میلاد در آن ده روز کاخِ جشنواره است و مگر می‌شود در کاخ جشنواره خبری از نمایش همه‌ی فیلم‌های بخش مسابقه‌ی بین‌الملل نباشد؟

241