با جدیدترین ایده رولزرویس آشنا شوید: کهپاد!

محمود حاج‌زمان: برای قرن‌های متمادی سفر در دریا به عنوان نمادی از فرار مطرح شده است، اما شاید این منفذ در حال بسته شدن باشد. در گزارشی که توسط بخش نوآوری، مهندسی و فناوری شرکت رولزرویس در خصوص آینده کشتی‌های باری منتشر شده، اسکار لواندر به ترسیم چشم‌اندازی از زمانی نه چندان دور پرداخته که در آن، کشتی‌های باری و دیگر شناورها روبات‌های بی‌سرنشینی هستند که توسط ناخداهای مستقر در ساحل هدایت می‌شوند و پهنه اقیانوس را در می‌نوردند.

20 سال دیگر را تصور کنید که کشتی کانتینربری بزرگ‌تر از تمام کشتی‌های امروزی در حال نزدیک شدن به بندر شانگهای است. علی‌رغم اندازه‌اش، این کشتی به خاطر بدنه‌ای که برای بیشینه کارایی طراحی شده است بسیار ساده به نظر می‌رسد. این کشتی از گردونه‌های فلتنر استفاده می‌کند تا با به دام انداختن باد و استفاده از انرژی آن در مصرف سوخت صرفه‌جویی کند؛ اما زیر این دودکش‌های نازک مرتفع هیچ ابرسازه عجیبی قرار ندارد. هیچ فضایی برای بخش خدمه در نظر گرفته نشده و حتی اثری از قایق نجات یا نرده حفاظ دیده نمی‌شود. زمانی‌که راهنمای بندرگاه برای هدایت کشتی به داخل بندر پا بر عرشه کشتی می‌گذارد، هیچ شخصی در کشتی حضور ندارد که به وی خوشامد بگوید یا یک فنجان چای به او تعارف کند؛ چرا که کل شناور یک روبات است و هیچ انسانی روی آن حضور ندارد.

به گفته لواندر، این سناریوی محتملی است که به دلیل فشار اقتصادی وارد بر ناوگان‌های تجاری دنیا به حقیقت بپیوندد. گزارش رولزرویس بر این فرض استوار است که عصر انرژی ارزان سپری شده و هزینه‌های رو به افزایش سوخت نیازمند یافتن گزینه‌های جایگزین برای نفت سنگین است که در حال حاضر نیروبخش صنعت کشتی‌رانی دنیا محسوب می‌شود. علاوه بر آن، شرکت‌های کشتی‌رانی باید به مقررات گران‌بار ملی و بین‌المللی تن بدهند؛ خصوصا قوانینی که به مساله گازهای گلخانه‌ای مرتبط می‌شود و باعث افزایش شدید هزینه‌ها می‌گردد.

تغییرات وسیع
چنین سناریویی نیازمند نوآوری‌های وسیعی است؛ از جمله اینکه کشتی‌ها باید برای سوزندان سوخت زیستی اصلاح شوند، بدنه‌هایی کارآمدتر برای آنها طراحی شود، و صفحات خورشیدی یا پیشرانه‌های بادی به شکل گردونه‌های فلتنر روی آنها نصب شود. با این وجود، بزرگ‌ترین هزینه در صنعت کشتی‌رانی مربوط به نیروی کار است: در حقیقت 44 درصد از هزینه‌های این صنعت را هزینه‌های نیروی انسانی تشکیل می‌دهد.

هزینه نیروی انسانی تنها مربوط به پرداخت حقوق و مزایای آنان نیست. خدمه به جای خواب، آشپزخانه، تاسیسات بهداشتی، قایق‌های نجات و بسیاری چیزهای دیگر نیاز دارند تا خودشان را سالم و سرحال نگاه دارند. رولزرویس قصد دارد تا با حذف خدمه، این هزینه‌ها را در جهت رویکرد کلی‌نگرانه خود برای طراحی بدنه‌های جدید کشتی، موتورها، سامانه صفحات خورشیدی آینده و غلبه بر مشکلات فعلی بنماید.

در این میان بنیادی‌ترین تغییر، تبدیل کشتی‌های تجاری به شناورهای روباتیک است که ناخدای آنها می‌تواند بدون ترک بندر به هدایت آنها در سراسر دنیا بپردازد. شاید در نگاه اول این کار خیلی آسان به نظر نرسد، اما مسیرهای کشتی‌رانی مسیرهایی هستند که مهندسان کشتی با استفاده از تجربیات ناخداها از زمان‌های بسیار قدیم می‌دانند چگونه باید تعادل کشتی را در طول آنها حفظ نمایند. بنابراین هدایت از راه دور کشتی‌ها چندان هم کار دشواری نخواهد بود. امروزه تجهیزات ناوبری و هدایت خودکار به اندازه‌ای پیشرفت کرده‌اند که دیگر داستان گم شدن کشتی‌ها در اثر وقوع بلایای دریایی فقط در کتاب‌های تاریخ پیدا می‎شود.

موانع پیش رو
حتی هدایت بزرگ‌ترین کشتی‌های امروزی کار نسبتا ساده‌ای است و به ندرت اتفاق می‌افتد که سکان‌دار کشتی مجبور شود بین بنادر مبدا و مقصد به سکان کشتی دست بزند. آنچه واقعا برای هدایت خودکار کشتی مورد نیاز است، توانایی کشتی برای هدایت خود و تحت نظر بودن آن بر اساس راهنمایی‌های اپراتورهای ساحلی است. بسیاری از کشتی‌های امروزی به دروبین‌های متنوعی مجهزند که می‌توانند در شب یا مه مسیر خود را ببینند؛ و در کنار آنها نیز انواع رادارها، سونارها، جی‌پی‌اس‌ها و مجموعه وسیعی از دیگر حسگرها مشغول فعالیت هستند. مسئولان رولزرویس زمانی را پیش‌بینی می‌کنند که حسگرها و سامانه‌های خودکار به خدمه ساحل‌نشین اجازه می‌دهند تا بدون کوچک‌ترین مشکلی کشتی را از پایگاه‌های مستقر در خشکی کنترل و هدایت کنند.

با این وجود، مسائلی وجود دارند که باید حل شوند. هدایت کشتی وظیفه خطیری است و کشتی‌ها در انزوا حرکت نمی‌کنند. پیش از آنکه کشتی‌های روباتیک بتوانند در دریاها و اقیانوس‌ها به حرکت در آیند، سوالات ایمنی جدی در خصوص اجتناب از برخورد کشتی‌ها و دیگر مسائل مشابه وجود دارد که باید جواب داده شود. همچنین موانع قانونی و پیچیدگی‌های حقوقی فراوانی در خصوص مسئولیت کشتی روباتیک وجود دارد که باید ابتدا تکلیف آنها را مشخص نمود. اگر بتوان بر این مسائل و سایر موانع غلبه کرد، آنگاه شاید دریاها به مکانی امن‌تر و کارآمدتر تبدیل شوند؛ و البته از وزن رومانتیک آنها هم کاسته خواهد شد.

53275