به گزارش خبرآنلاین، واژه «بین‌المللی» را سال‌های سال است که همراه با جشنواره فیلم فجر شنیده و می‌خوانیم، اما هستند بیشمار کسانی که به این واژه همچون تعریفی نچسب و آویزان می‌نگرند و جدی‌اش نمی‌گیرند. اینکه واژه فوق در این سال‌ها تا چه حد عملیاتی شده و به ظهور رسیده، مقوله‌ای است که تصمیم گرفتیم طی یک سلسله گفت و گو با مسئولان و دستاندرکاران حرفه سینما به بررسی شدت و ضعفش بپردازیم.
محمد اطبایی کارشناس سینما، یکی از معدود کسانی است که ایراد خاصی را متوجه استفاده از لفظ بین‌المللی در توصیف جشنواره فیلم فجر نمی‌داند. او در این باره به «خبرآنلاین» می‌گوید:«در واقع بستگی به این دارد که از چه منظر و زاویه‌ای به موضوع نگاه کنیم. نظر شخص من این است که اگر جشنواره‌ای جدا از تولیدات داخلی خود نمایش فیلم‌هایی از دیگر کشورها را در برنامه خود داشته باشد، آن جشنواره، جشنواره‌ای بین‌المللی است.»
اطبایی در ادامه ضمن رد هرگونه طبقه‌بندی و رده‌بندی در تعریف جشنواره‌های جهانی می‌افزاید:«البته ما امروز با تعاریف دیگری هم روبرو هستیم. غلط مصطلحی در رسانه‌های ما وجود دارد که ناشی از نگاه به جشنواره‌های رده الف جهانی است. باید توجه داشت که یک همچین طبقه‌بندی اساسا در دنیا وجود ندارد و این ساخته و پرداخته رسانه‌های گروهی است.»
او در توضیح بیشتری می‌گوید:«جشنواره‌ها بر اساس اعتبار کسب شده در طول سال‌های برگزاری از سوی دستاندرکاران حرفه سینما، رسانه‌ها و مردم طبقه‌بندی می‌شوند. بر این اساس است که ما می‌توانیم بگوییم به طور مثال جشنواره‌های کن، برلین و ونیز از جمله جشنواره‌های معتبر دنیا هستند. این جشنواره‌ها بر اساس همین اعتبار برای بخش بین‌الملل‌شان فیلم‌ها و آثاری را انتخاب می‌کنند که این آثار اولین نمایش جهانی خود را در جشنواره مورد نظر تجربه می‌کنند. این یک اعتبار مضاعف برای جشنواره‌ای در این حد است و همین موجب می‌شود مخاطب و توجه بیشتری را به سمت خود جلب کند.»
اطبایی صرف اولین نمایش یک فیلم سینمایی در جشنواره‌ها را تنها عامل اهمیت یک جشنواره ندانسته و ادامه می‌دهد:«اما جشنواره‌های فراوانی در سرتاسر دنیا هستند که خود را ملزم به اولین نمایش فیلم‌ها نکرده‌اند و بسیاری از آثاری را که در جشنواره‌های دیگر به نمایش درآمده‌اند در برنامه خود می‌گنجانند. اگر قرار به دسته‌بندی باشد ما باید جشنواره فیلم فجر را در رده و از منظرگاه اینگونه جشنواره‌ها بررسی کنیم.»
او می‌افزاید:«برخی عقیده دارند جشنواره فیلم فجر جشنواره معتبری نیست به این دلیل که فیلم‌های منتخب سایر جشنواره‌ها را در برنامه خود می‌گذارد. این حرف اساسا استدلال غلطی است. اصلا چه لزومی دارد ما به دنبال این باشیم تا اولین نمایش جهانی یک فیلم را در جشنواره فجر تجربه کنیم. این چه دردی از ما دوا می‌کند؟ چه اشکالی دارد در جشنواره فیلم فجر فیلم‌هایی به نمایش گذاشته شوند که مخاطب سینمادوست ما به آن‌ها دسترسی ندارد.»
البته این کارشناس امور سینمایی حقانیت استفاده از صفت بین‌المللی برای جشنواره فیلم فجر را نافی کم و کاست‌های پیدا و نهان این جشنواره نمی‌داند و می‌گوید:«ما می‌توانیم نسبت به انتخاب‌های جشنواره فجر انتقاد داشته باشیم. به نظر من جا دارد که این انتخاب‌ها بسیار بهتر از این انجام شود. متاسفانه تا کنون در جشنواره فیلم فجر از همه ظرفیت‌های موجود برای نمایش فیلم‌های مطرح و دعوت از سینماگران برجسته دنیا استفاده نشده است.»
او در ادامه با انتقاد از فرصت سوزی‌ها و رد کمک کسانی که توانایی بالا بردن وجه بین‌المللی جشنواره فیلم فجر را داشته و دارند، می‌افزاید:« در سینمای ایران هستند کسانی که با توجه به ارتباط‌هایشان با سینماگران بزرگ و برجسته دنیا، این توانایی را دارند تا پای این افراد را به جشنواره‌های ما از جمله جشنواره فیلم فجر باز کنند، اما متاسفانه هیچگاه نتوانستیم یا نخواستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. این موضوعی است که مسئولان برگزاری جشنواره باید پاسخگوی آن باشند.»
اطبایی ضمن اشاره به گذشته، با انتقاد از پایین آمدن قدرت تاثیرگذاری جشنواره فیلم فجر بر سینما و همچنین مخاطبان سینمای ایران ادامه می‌دهد:«فراموش نکنیم جشنواره فیلم فجر در سال‌های پایانی دهه شصت و اوایل دهه هفتاد آثاری را به نمایش گذاشت که هم در بحث سینمای داخلی و هم در مقوله ارتقای سلیقه مخاطبان سینما، تاثیرگذار بود. نمی‌خواهم بگویم آن موقع جشنواره بین‌المللی‌تر بود، بلکه شاید تعبیر درست این باشد که آن موقع جشنواره تاثیرگذارتر بود. امروز جشنواره فیلم فجر بین‌المللی‌تر از آن دوران است. امروز ما بازار فیلم فجر را داریم و همین وجه بین‌المللی این جشنواره را تقویت کرده است. اما این نباید ما را از آسیب‌شناسی و نقد انتخاب‌ها در بخش بین‌الملل و حتی همین بازار فیلم باز بدارد. این بخش ها واقعا جای آن را دارد که بسیار بهتر از این چیزی که هستند برگزار شوند.
او در انتها گسترده شدن افق دید مسئولان برگزاری جشنواره فیلم فجر را تنها راه چاره برون رفت از مشکلات عنوان شده توصیف کرده و می‌افزاید:«من شخصا اطلاع دارم «فیپرشی» و «نتپک» دو سازمان بین‌المللی سال‌هاست که اشتیاق دارند هیات داوری‌های خود را در جشنواره فیلم فجر فعال کنند اما این اتفاق نمی‌افتد. حضور چنین هیات‌هایی نقش بین‌المللی جشنواره را بسیار پر رنگ‌تر از این چیزی که امروز هست می‌کند. اما اینکه چرا چنین اتفاقی تا به امروز رخ نداده، سوالی است که دستاندرکاران و متولیان این جشنواره باید پاسخگوی آن باشند.»
نظر شما