پرفسور محمد حسن گنجی متولد سال 21/3/1290 ش. برابر با 24 جمادی الثانی 1330 ه.ق. یا 11 ژوئن 1912 میلادی (یا12 حوت 1289 / 1291 ش. طبق مندرجات مضبوط در قرآن/ شناسنامه ایشان) می باشد. استاد دارای تحصیلات عالی در جغرافیا از دانشگاه منچستر (انگلستان) و درجه دکترا در جغرافیا از دانشگاه کلارک آمریکا ؛ دانشیار و استاد دانشگاه تهران در طی سال های 1347 تا 1354، مؤسس و مدیر کل هواشناسی (سازمان هواشناسی کشور) از سال 1335 تا 1346، معاون وزارت راه (1342-1347)، معاون دانشگاه تهران (1347-1348)، مدیر گروه آموزشی جغرافیا (1348-1353)، رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (1353-1354)، استاد ممتاز دانشگاه تهران (1354)، رئیس و بنیانگذار مجتمع آموزش عالی امیر شوکت الملک علم (دانشگاه بیرجند: 1354-1357)، محقق و عضو هیأت علمی مرکز بزرگ دائره المعارف بزرگ اسلامی ( از سال 1364)، مشاور سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح (1368-1372)، مشاور دانشکده علوم زمین و دانشگاه شهید بهشتی (از سال 1373)، عضو کمیته جغرافیائی مرکز گفتگوی تمدنهای ریاست جمهوری (از سال 1378)، مشاور بنیاد دائره المعارف بزرگ اسلامی از سال 1384 و همکار بنیاد ایرانشناسی از سال 1385, عضو مادام العمری انجمن جغرافیائی انگلستان، عضو سابق انجمن سلطنتی مردم شناسی انگلستان و ایرلند، عضو هیأت تحریریه دائره المعارف بریتانیا، عضو افتخاری انجمن جغرافیائی کشورهای آسیا و افریقا، عضو سابق کمیسیون همکاری فرهنگی ایران و فرانسه، اولین رئیس انجمن جغرافیدانان ایران (1353-1362), بنیانگذار جغرافیای نوین کشور، یکی از پانزده جغرافیدان برتر جهان به انتخاب کنگره بین المللی جغرافیا (کره جنوبی : 1979) و دانشمند سال هواشناسی جهان در سال 2001 (به انتخاب سازمان هواشناسی جهانی در ژوئن 2001- 26/3/1380)، شرکت کننده در بیش از 60 سمینار و کنگره منطقه ای و جهانی، برگزیده چهرۀ ماندگار در سال 1383 و دریافت کنندۀ بیش از 90 لوح تقدیر از دانشگاه ها و موسسات فرهنگی کشور، دارای بیش از 130 اثر برجسته علمی و تخصصی به زبانهای فارسی و انگلیسی، رئیس هیات امناء بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور گنجی ( از سال 1387 ) و ... بوده که در ساعت 23 شامگاه مورخ 29/4/1391 در سن 100/ 101 سالگی (شمسی یا قمری ) در بیمارستان پیامبران تهران، جان به جان آفرین تسلیم کرد و درگذشت و در بوستان دکتر گنجی در زادگاه خویش در بیرجند به خاک سپرده شد.
متاسفانه، علی رغم وصیت استاد و هشدارهای متعدد وکیل آن مرحوم و برخی از دلسوزان به علم و فرهنگ و دانش کشور، میراث شادروان پرفسور گنجی، برخلاف وصیت و دغدغه های استاد و مصوبات متعدد و موجود بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور گنجی در داخل و خارج از کشور پراکنده شد و بسیاری از دوست نماها و دانش نماهایی سودجو و فرصت طلب، به مانند زمان حیات آن مرحوم، زمان ممات وی را نیز برای نیل به اهداف شخصی و گروهی خویش مغتنم شمرده و بدون توجه به وعده ها، توافقات، مصوبات و دغدغه های استاد و عدم هر گونه توجهی نسبت به وصیت ایشان، راه را برای پراکنده ساختنِ هر چه بیشتر میراث علمی و فرهنگی استاد و عدم تحقق اهداف و دغدغه های ایشان و آن بنیاد هموار کرده و به زعم خویش، نسبت به ایشان و میراث شان، ادای احترام نموده اند؟!
بسیاری نیز در تلاش برای منتسب کردنِ غیر واقع خویش به بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور گنجی و تلاش غیر کارشناسی و بدون هماهنگی های لازم حقوقی و قانونی برای انتقال آن به خارج از مرکز اصلی بنیاد در تهران و یا شهرستان برآمده اند؟! برخی نیز بدون هرگونه مستندی، خود را نماینده بنیاد مزبور نامیده و سعی وافر برای رسانه ای کردن هر چه بیشتر خود از این رهگذر به مانند ایام درگذشت ایشان؟! بعضی نیز با طرح نادرست و مغایر با واقع دست نوشته ای از استاد در زمان گذشته، سایر میراث علمی و فرهنگی استاد را معطوف و مربوطه به آن و خود دانسته و در تلاش در تفسیر موسّع و مغایر با واقع و مصوبات بنیاد، به امضای آن مرحوم و وصیت ایشان در این رابطه نسبت به آن میراث برآمده اند که صد البته، تاریخ و افکار بیدارِ دانش و پژوهش و فرهنگ کشور نسبت به آنها و عملکرد وَهن آمیز آنان نیز به درستی، قضاوت خواهد کرد!
عده ای دیگر نیز با تغییر عناوین آثار و کتب و یادداشت های مرحوم پرفسور گنجی، سعی در منتسب نمودن بلاوجه و غیر قانونی آن آثار و دسترنج های آن مرحوم، به نام خویش و هدایت رسانه ها در تعریف و توجیه آنها بعنوان " آثار خود، آخرین آثار منتشره خویش"؟! برآمده و گویی، آنرا برخلاف واقع و شواهد و مستندات موجود، حق مُسلم خویش تلقی نموده اند؟! :
یکی از عقل می لافد، یکی طامات می بافد بیا این داوری ها را به پیش داور اندازیم...!
اسناد و مکاتبات منحصر به فرد استاد با اینجانب بعنوان وکیل ایشان دراین باره و بسیاری دیگر از ناگفته ها و اسرار آن مرحوم، نشان از تاسف و تاثر فراوان استاد نسبت به فرصت طلبی ها و برخوردهای دوست نمایانی دارد که موجبات سوء استفاده از حُسن نیت ایشان را در طی سالیان متمادی فراهم کرده اند که در آتیه، عیناً از سوی نگارنده منتشر خواهد شد.
بدین ترتیب، دو سال از فوت این دانشمند نامی ایرانی و جهانی گذشت و چه آسان، پرفسور گنجی در خاک آرمید و فراموش شد! چه راحت، دغدغه ها و وصیت وی و مصوبات مورد تاکید و تائید ایشان در بنیاد مزبور به مانند دوستان و هم دانشگاهی های وی مورد بی مهری قرار گرفت و به هیچ یک از آنها توجهی نشد و هیچ یک از وصیت های مزبور عملی نگردید و استاد نیز به سان شمعی خاموش، میهمان خاک بیرجند گردید؟! از بی مهری به وصی تعیین شده استاد و خواهر زاده خدوم و صادق ایشان گرفته تا بی عنایتی نسبت به سایر دوستان و همکاران استاد و به ویژه، بی مهری نسبت به وصیت استاد و میراث علمی و فرهنگی پرفسور گنجی، برخلاف نظر و وصیت ایشان و مصوبات آن بنیاد و دست های پیدا و پنهانی در لباس فرهنگ نمایی و دانش نمایی غیر واقع...!!
به راستی، اینگونه است ؛ احترام به مقام عالِم و شان دانش؟ اینگونه است؛ احترام به بزرگان و دانشمندان؟! اینگونه است؛ تعهد نسبت به حفظ میراث علمی و فرهنگی دانشمندان مان؟! ....بدین سان، میراث علمی و فرهنگی پرفسور گنجی و بنیاد وی، برخلاف وصیت استاد و دغدغه های ایشان، به سان وی خاموش گردید و در تاریخ جای گرفت و جزئی از آن شد! باشد این مهم تجربه ای نسبت به سایر مشاهیر و دانشمندان ایرانی گردد تا در زمان حیات خویش، دغدغه های دوستان دانش پژوه و فرهنگ دوست خویش را جدی گرفته و تعیین تکلیف میراث علمی و فرهنگی خویش را به امید آیندگان و پس از خود نسپارند...!!
گرچه، وضعیت مزبور، تاسف بار بوده و فاقد هرگونه توجیهی است، اما این نوشتار، بهانه ای است از برای یادمان سالروز تولد استاد در 21 خرداد که نام و یادش گرامی باد. برای اطلاع بیشتر درباره دیگر نوشته های نگارنده و بنیاد درباره پرفسور محمد حسن گنجی می توانید به لینک های ذیل مراجعه فرمائید :
1- محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ)، ویژه نامه درگذشت پرفسور محمد حسن گنجی)، خبرآنلاین: http://www.khabaronline.ir/detail/229942/weblog/torkhamedani
2- محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ)، میراث خاموش ؛ به بهانه 29 تیر، اولین سالروز درگذشت پرفسور محمد حسن گنجی، خبرآنلاین : http://www.khabaronline.ir/detail/304300/weblog/zamanidarmazari
3- محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ)، هشدار وکیل بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور گنجی درباره وصیت آن شادروان، خبرآنلاین؛ http://khabarfarsi.com/ext/3047916
4- محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ)، برخی خلاف می گویند : اسناد متعلق به بنیاد پرفسور گنجی است، مازندنومه، http://www.mazandnume.com/fullcontent/13972
5- اطلاعیه بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور محمد حسن گنجی،خبرآنلاین،
http://www.ghatreh.com/news/nn10505111
6- سایر
محمد رضا زمانی درمزاری( فرهنگ)
وکیل پیشین بنیاد علمی و فرهنگی پرفسور گنجی و وکیل شادروان پرفسور گنجی
نظر شما