او با تاکید بر این نکته که بررسی اعمال محدودیت‌های جدید علیه ایران در دستور کار ماه ژانویه شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار ندارد همچنان بر راهکارهای دیپلماتیک در برابر ایران اصرار ورزید.
اما دولت چین از آن جهت با قاطعیت بررسی و تصویب تحریم‌های جدید در شورای امنیت و در ماه جاری را رد کرده که خود رئیس دوره‌ای این شورا است. با این وجود بی تردید اگر قدرت‌های دیگر عضو شورای امنیت که در کنار آلمان از اعضای گروه 1+5 نیز محسوب می‌شوند، به اجماعی در مورد تحریم‌های بیشتر علیه تهران برسند، دیگر مخالفت چین به تنهایی کارساز نبوده و ریاست دوره‌ای این کشور نیز مانعی نخواهد بود.
ساز مخالف پکن تنها به زودهنگام دانستن اعمال تحریم‌ها خلاصه نمی‌شود؛ در روزهای پایانی سال 2009 قرار بود گروه 1+5 برای رایزنی پیرامون ایران و هماهنگی گفت و گوهای سال آینده گردهم آیند که به دلیل عدم حضور نماینده چین این جلسه لغو و به سال بعد موکول شد. زمانی هم که مقرر شده برای اولین نشست گروه مذاکره کننده 1+5 در مورد ایران، اعضا نمایندگان خود را به نیویورک اعزام کنند، بازهم پکن با اعزام نماینده‌ای رده پایین به نشست تلاش کرد بی میلی یا ناهماهنگی خود با دیگر اعضا را نشان داده و زمینه شکست اجماع در مورد تحریم‌های بیشتر علیه تهران را فراهم سازد که موفق نیز شد.
این در حالی بود که ایالات متحده امریکا با عزمی راسخ برای دست یابی به اجماع پیرامون تحریم‌های بیشتر علیه ایران وارد نشست 1+5 شده بود و پیش بینی مذاکراتی مثبت را داشت اما با اقدامات چین امکان بهره برداری حداکثری واشنگتن از این نشست کاهش یافته و نشست بی نتیجه پایان یافت.
به این ترتیب امریکا در شرایط کنونی به طور همزمان باید به چند فاکتور در مورد ایران توجه کند؛ اول تشدید تحریم‌ها به عنوان راهکار خاتمه بخش به بن بست هسته‌ای ایران، دوم تفکیک دو مقوله دولت و ملت ایران در اعمال تحریم‌ها که تحت عنوان تحریم‌های هوشمند پیگیری می‌شود و سوم رایزنی و جلب نظر متحدان در قالب گروه 1+5 یا شورای امنیت سازمان ملل برای تصویب تحریم‌هایی اثر بخش علیه تهران.
در مورد اخیر بسیاری تحریم بنزین را که مورد نظر امریکاست در شرایط کنونی ناکارآمد می‌دانند چراکه اعمال این تحریم در تضاد با تلاش امریکا برای تفکیک گروه‌های هدف تحریم در ایران است و دوم، این تحریم از ابتدا مورد مخالفت چین و به نوعی روسیه مواجه شده است.
بر اساس پیش بینی صاحب نظران مسائل انرژی، چین قصد دارد در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه گذاری‌های کلانی داشته باشد و این مساله در تضاد با تحریم بنزین ایران خواهد بود. با توجه به اهمیت بخش نفت و گاز ایران برای چین می‌توان دلایل ساز مخالف چین با تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران را درک کرد؛ از یک سو مخالفت با تحریم‌های بیشتر علیه ایران، زمینه توسعه سرمایه گذاری پکن در ایران را فراهم می‌کند که این مساله خود موجب تضمین تامین نیازهای انرژی چین از جانب ایران می‌شود. از سوی دیگر چین در سایه مخالفت با تحریم‌ها می‌تواند امتیازهای تجاری، مالی و سیاسی مختلفی از امریکا کسب کند.
اما روسیه هم در بازی امتیاز گیری از غرب سهم دارد؛ آندره نسترنکو، سخنگوی وزارت خارجه روسیه با اشاره به این‌که بارها شنیده شده است که ایران خود به ارتقای غنای اورانیوم خواهد پرداخت، گفته است که"از نظر ما در این مرحله باید بر یافتن راه‌حل‌های قابل قبول برای طرفین درباره پیشنهاد آژانس مبنی بر تحویل سوخت به راکتور تهران متمرکز شد."
با این وجود به نظر می‌رسد که واشنگتن نگرانی کمتری از احتمال عدم همراهی مسکو با تصمیمات جدید تحریمی علیه ایران دارد و نقطه‌ای که باید بر آن متمرکز شد، زمینه سازی برای همراه کردن چین است.
این چین است که در شرایط فعلی با برخی اظهارات یا اعلام مواضع تلاش دارد مخالفت خود را از یک سو با تحریم‌های بیشتر ایران به دلایل سیاسی و اقتصادی و از سوی دیگر با تغیر رویکرد ایالات متحده امریکا در برابر تهران- تغییر دیپلماسی به تحریم‌های بیشتر- نشان دهد.
اقدامات چین موجب نگرانی امریکاست و سفر هیلاری کلینتون به آسیا و برنامه رایزنی او با مقام‌های چینی در این ارتباط دارای اهمیت است. خانم کلینتون در مورد روش برخورد با چین ضمن تاکید بر بلوغ روابط دو کشور و عدم احتمال از خط خارج شدن آن یاد آور شده که "امریکا قصد دارد در مقابل گسترش نفوذ و قدرت چین در آسیا بعنوان وزنه متعادل کننده عمل کند."
به نظر می‌رسد با وجود بی نتیجه ماندن اولین نشست گروه 1+5 در سال جدید میلادی، جلسه‌ای دیگر در آینده‌ای نزدیک و به احتمال زیاد پس از پایان ریاست دوره ای چین بر شورای امنیت میان اعضای گروه 1+5 ترتیب داده شود اما تا آن زمان، واشنگتن باید برای مانع تراشی‌های چین تمهیداتی در نظر گیرد. این تمهیدات بی تردید به گونه‌ای نخواهد بود که روابط واشنگتن و پکن را تیره کند چراکه دو کشور همواره و در شرایط کنونی در برابر ایران به یکدیگر نیازمندند.
نظر شما