سرانجام دولت تركيه انجام حملات هوايي از خاك اين كشور عليه نيروهاي داعش را در سوريه پذيرفت. اين درحالي است كه آنكارا تا پيش از اين ضمن مخالفت با مشاركت در ائتلاف‌جهاني عليه داعش، از هرگونه اقدام براي نجات منطقه كردنشين كوباني در جوار مرزخود با سوريه امتناع مي‌كرد.
قبول پذيرش آنكارا كه در پي مذاكرات «چاك‌هيگل» وزير‌دفاع امريكا با همتاي ترك خود اعلام شد، اگرچه پيشرفت تازه براي جريان ائتلاف به‌شمار مي‌رود ولي هنوز تا ايجاد تحول در مواضع آنكارا فاصله بسيار است.
انعطاف رهبران تركيه مي‌تواند مربوط به چند عامل باشد؛ نخست توافق پنهاني كه ميان واشنگتن و آنكارا درباره ساختار آينده‌يي كه طرفين براي نه‌تنها دفع خطر داعش، بلكه سوريه و حتي عراق كرده‌اند. اين توافق مي‌تواند از تغيير توامان موازنه قدرت میان جريان‌هاي رقيب در سوريه و عراق، موقعيت كردها در دو كشور تا آينده نظام‌هاي سياسي عراق و سوريه را در برگيرد.
عامل دوم، مربوط به انتخاب آنكارا ميان وضعيت بد و بدتر است. رهبران تركيه از تابستان گذشته كه داعش حملات خود را در شمال سوريه و غرب و شمال غربي عراق گسترش داد، همواره به‌عنوان يكي از حاميان اين گروه تروريستي مورد اتهام افكار عمومي منطقه و جهان بوده است. در واقع امروز آنكارا نمي‌تواند منكر اين حقيقت شود كه شمار بالايي از نيروهاي داعش از مرز تركيه به داخل سوريه انتقال يافته‌اند. مهم‌تر اينكه آنكارا متهم است بخشي از آموزش و تجهيز ارتش داعش را انجام داده است. همين‌امر سبب شد تا «جرج‌بايدن» معاون رييس‌جمهوري‌امريكا،حاميان منطقه‌يي داعش را از اين بابت شماتت كند. اما تنها محكوميت اخلاقي آنكارا و برخي ديگر از دولت‌هاي منطقه ـ از جمله عربستان‌سعودي و قطرـ عامل انعطاف‌پذيري دولت تركيه نيست، بلكه برخلاف آنچه آنكارا تصور مي‌كرد، افزايش تهديد داعش و پيشروي نيروهاي آن در منطقه كوباني؛ يعني آخرين حلقه مرز مشترك ِتركيه و سوريه، از يك سو دولتمردان ترك را در جايگاه ناظر منفعل قتل‌عام كردها قرار داده و از سوي ديگر، اراده آنكارا را براي سركوب كردها با ابزار داعش برجسته كرده است. در تصور مقام‌هاي ترك، نيروهاي مدافع كوباني در صورت موفقيت در دفع تهاجم داعش، خواهند توانست موقعيتي تأثير‌گذار در نه‌تنها سوريه، بلكه تركيه و عراق داشته باشند؛ به‌ويژه كه كردهاي سوريه، مدلي از اداره منطقه تحت كنترل خود را در شمال اين كشور به اجرا گذاشته‌اند كه هرگز مورد قبول آنكارا با داشتن شمار بالايي از اتباع كرد خود نبوده و نخواهد بود.
سياست بنشين‌و‌ببين ترك‌ها در مرز خود با كوباني، موجي از خشم كردهاي اين كشور را در‌پي داشته است. اين وضع همه تلاش حزب حاكم تركيه را براي ايجاد تعامل مثبت ميان دولت و مناطق كردنشين اين كشور در سال‌هاي اخير، دستخوش تهديد از همپاشي قرار داده است. گسترش مخالفت‌ها با سياست‌هاي حزب اعتدال و توسعه در قبال وقايع كوباني، حتي اين فرصت را براي رقيبان سكولار حزب حاكم تركيه ايجاد كرد تا بر شدت انتقاد‌هاي منازعه‌آميز خود بيفزايند. از اين‌رو آنكارا با نگاه به نتايج سياست‌هاي خود و كم كردن مشكلاتش با كردها، مجبور به انتخاب ميان بد و بدتر شده است.
وضع جاري اگرچه نوعي پيشرفت در مبارزه ائتلاف عليه داعش به حساب مي‌آيد ولي هنوز تا وقوع تحول در اين باره فاصله بسيار است. بايد ديد آيا آنكارا جز واگذاري پايگاه اينجرليك به نيروهاي ائتلاف براي حملات‌هوايي، اقدام ديگري را عليه داعش پذيرفته است؟ قبول آموزش بخشي از نيروهاي جنگجو در سوريه از سوي آنكارا ممكن است به‌ظاهر، نمايي از همكاري فعال‌تر آنكارا با ائتلافي‌ها باشد، ولي اگر شرط سنتي ترك‌ها در هرگونه دخالت فعال در فضاي عمومي سوريه، تغيير ساختار‌حاكميت سياسي اين كشور است، بايد منتظر اغتشاشات تازه در صحنه تحولات منطقه باشيم.
در تصور مقام‌های ترک، نیروهای مدافع کوبانی در صورت موفقیت در دفع تهاجم داعش، خواهند توانست موقعیتی تأثیر‌گذار در نه‌تنها سوریه، بلکه ترکیه و عراق داشته باشند؛ به‌ویژه که کردهای سوریه، مدلی از اداره منطقه تحت کنترل خود را در شمال این کشور به اجرا گذاشته‌اند که هرگز مورد قبول آنکارا با داشتن شمار بالایی از اتباع کرد خود نبوده و نخواهد بود.
کد خبر 380423
نظر شما