دویدن با پای برهنه، بهتر و راحت‌تر است

ابوالفضل کریمی: دویدن با پاهای برهنه اگرچه چندان معمول نیست، اما رفته رفته علاقه‌مندان بیش‌تری در انجمن‌های ورزشی پیدا می‌کند. قسمتی از این افزایش توجه به دویدن با پای برهنه توسط کتاب‌ها و مقالاتی به وجود آمده که تبلیغ می‌کنند دوندگانی که این شیوه دویدن را انتخاب می‌کنند، آسیب‌های کم‌تری می‌بیند و در حقیقت، بشر به این شکل تکامل پیدا کرده است.

به همین دلیل تعدادی از شرکت‌های سازنده کفش‌های ورزشی، نوع جدیدی از کفش‌ها را با عنوان مینیمال (minimal) ارائه کردند که تا حد ممکن، دویدن با پای پیاده را شبیه سازی کند؛ به عبارت دیگر، می‌توان گفت آن‌ها نیز از این ادعا استقبال کرده و در این زمینه شواهدی پیدا کرده‌اند.

به گزارش نیچر، دانیل لیبرمن، زیست‌شناس تکاملی از دانشگاه هاروارد به تفاوت‌های مهمی بین دویدن با کفش‌های ورزشی و پای برهنه دست یافته است. وی در این باره گفت: «اولین بار که یک دونده دوی استقامت که با پای برهنه می‌دود، به آزمایشگاه آمد؛ ما شیوه دویدن او را بررسی کردیم و به نتایج بسیار جالبی دست پیدا کردیم».

لیبرمن متوجه شد دوندگان مسافت‌های طولانی که معمولا کفش به پا می‌کنند، هم در آمریکا و هم در کنیا مستقیما روی پاشنه‌های پای خود فرود می‌آیند و در این حالت، فشاری معادل با 3 برابر وزن بدن را به این نقاط وارد می‌کنند. این نیرو می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی‌های معمول در هنگام دویدن مانند شکستگی‌ و ترک برداشتن کف پا شود.

در مقابل، دوندگان آمریکایی و کنیایی که پابرهنه می‌دوند، معمولا ابتدا با کف پا و سپس با پاشنه خود روی زمین می‌آیند و این کار، اجازه می‌دهد تاندون‌ها و ماهیچه‌های پا مانند یک ضربه‌گیر عمل کرده و نیروی وارده را به 60 درصد وزن کل بدن کاهش دهند.

لیبرمن در این باره گفت: «قوزک‌های پا خاصیت فنری دارند و دوندگان پابرهنه از این ویژگی قوزک به بهترین شکل استفاده می‌کنند. اما در حالی که شما در هنگام دویدن روی عقب پای خود فرود می‌آیید، نمی‌توانید از این ویژگی‌ آن‌ها استفاده کنید. در این حالت شما تنها می‌توانید به خاصیت فنری پاشنه‌های پای خود تکیه کنید».

اما بدون توجه به استفاده بهینه از ساختار و عملکرد پاها، دکتر دنیس برامبل، زیست‌شناس در این باره گفت: «دوندگانی که با کفش می‌دوند، ممکن است خود را در معرض خطر آسیب‌دیدگی قرار دهند. ما در هنگام استفاده از کفش چگونگی تکامل یافتن خود را نادیده می‌گیریم و این عدم توجه به شکل ظاهر خطر آسیب دیدگی را افزایش می‌دهد».

لیبرمن معتقد است خصوصیات بدنی دوندگان مسافت‌های طولانی مانند پاهای بلندتر ، پنجه‌های کوچک‌تر و پاهای خمیده‌تر مانند انسان‌های اولیه است که به مسافت‌های طولانی به دنبال شکار خود می‌دویدند تا در نهایت او را خسته کرده و از پای در بیاورند. اما فقط به خاطر این‌که اجداد انسان‌ها روی قسمت جلویی و پنجه‌های خود فرود می‌آیند، بدان معنا نیست که این روش برای دوندگان امروزی که با کفش بزرگ شده‌اند، ایده‌آل ترین روش است.

البته هنوز هیچ مدرکی دال بر این که کفش‌ها می‌توانند دوندگان را از آسیب دیدگی حفظ کنند، به دست نیامده؛ اما در عین حال شواهد زیادی مبنی بر آسیب‌دیدگی کمتر افراد پابرهنه نسبت به دوندگانی که با کفش می‌دوند، وجود ندارد.