علی ططری گفت:
- این مجموعه که حدود 400 برگ تخمین زده می‌شوند، به تازگی از سوی شاهرخ فیروز، فرزند نصرتالدوله، به مرکز اسناد کتابخانه مجلس اهدا شده‌اند.
- این سندها در کنار رونوشت‌هایی از اسناد اصلی که از سوی نصرتالدوله گردآوری شده‌اند، به لحاظ تاثیرگذاری او که چند دوره از نمایندگان مجلس و زمانی هم وزیر مالیه دوره رضا شاه بود و سرانجام به دست حکومت به قتل رسید، از اهمیت بالایی برخوردارند. به تازگی نیز فرزند وی که در ایالات متحده آمریکا زندگی می‌کند، مجموعه‌ای از اسناد خانوادگی‌شان را توسط جناب آقای «بهمن بیانی»از پژوهشگران تاریخ به ایران و کتابخانه مجلس فرستاده است.
- از اسناد مورد توجه این مجموعه می‌توان به اسناد مالی وزارت مالیه در سال‌های 1304 و 1305 هجری شمسی اشاره کرد. مکاتبات رییس کل مالیه، مکاتبات شرکت نفت ایران و انگلیس(1338 قمری مطابق با1920 میلادی)، وضعیت ایرانیان قفقاز، اتباع ایرانی روسیه، (1920 میلادی)، اسنادی از روابط ایران و عثمانی، اسنادی از روابط ایران و انگلیس (در سال‌های 1919 تا 1920)، اسنادی از روابط ایران و روسیه و شوروی تازه تأسیس آن دوران که اغلب متعلق به سال‌های 1338 هجری قمری‌اند، از دیگر اسناد این مجموعه به شمار می‌روند.
- تعدادی از اسناد نفت جنوب که حاوی برخی از قراردادهای نفتی جنوب ایران در دوره رضا شاه که اغلب به زبان انگلیسی‌اند و هنوز ترجمه نشده‌اند، رونوشت اسنادی از وزارت امور خارجه و مکاتبات بین‌المللی این وزارتخانه، اسنادی از وقایع قرارداد 1919 میلادی، اسنادی از اقدامات عمرانی در لرستان دوره پهلوی اول، اسنادی از برق و راه‌آهن تهران، بانک ملی، مستخدمان خارجی، خرید اسلحه از راه مصر، اسنادی از وثوق‌الدوله و ... از دیگر سندهایی‌اند که در این مجموعه جای دارند.
- برخی از این اسناد به قلم خود نصرتالدوله فیروز در زمانی که سند تولید شده، رونوشت شده‌اند. با توجه به این که تعدادی از این اسناد، رونوشتی از سندهای مهم و اصلی‌اند که در مکاتبات میان دولت‌های خارجی و ایران به ثبت رسیده‌اند و نصرتالدوله فیروز برای نگهداری در آرشیو شخصی‌اش آنها را تهیه کرده است، به دلیل نگارش‌شان در آن دوران تاریخی، ارزش‌شان کمتر از سندهای اصلی نیست و اخبار سیاسی را که انعکاس می‌دهند، بر اهمیت آنها می‌افزاید.
- به نظر می‌رسد این اسناد توسط همسر نصرتالدوله فیروز ـ پس از قتل نصرتالدوله در دوره رضا شاه که اسناد و اموالش ضبط شده ـ نگهداری شده‌اند و جالب‌ترین نکته این اسناد این است که چگونه این اسناد از چشم رضا شاه پنهان مانده، حفظ شده و در اوایل انقلاب توسط خانواده فیروز به خارج از کشور انتقال یافته‌اند.
نظر شما