ابوالفضل کریمی: در نگاهی تازه به فسیل‌های فراموش شده، دو گونه جدید از ماهی‌های غول‌پیکری که بیش از 100 میلیون سال پیش در اقیانوس‌های زمین پیش شنا می‌کردند، کشف شد. این فسیل‌ها روی طبقات بخش بوم‌شناسی قرار داشتند که اکنون پر از انواع وال‌ها و کوسه‌ها است.
به گزارش وایرد، مت فریدمن، پالئوبیولوژیست دانشگاه آکسفورد در این باره گفت: «ما می‌دانستیم این حیوانات وجود داشته‌اند ، اما تصور می‌کردیم آن‌ها فقط در حوالی 20 میلیون سال پیش زندگی می‌کردند. خیلی‌ها تصور می‌کردند آن‌ها مهم نبودند، چرا که آن‌ها را به چشم یک شکست تکاملی می‌نگریستند که برای مدت کمی وجود داشته و منقرض شده‌اند؛ اما اکنون متوجه شده‌ایم که آن‌ها تاریخ تکاملی درخشان و طولانی داشته‌اند».
فریدمن و همکارانش در مقاله خود در مجلد 18 فوریه نشریه ساینس منتشر کرده‌اند، به تشریح ویژگی‌هایBonnerichthys gladius و Rhinconichthys taylori پرداخته‌اند. این دو ماهی متعلق به طبقه pachycormid ، گروهی منقرض شده از ماهی‌های عظیم‌الجثه هستند که با حرکت آرام، دهان باز و کشیدن پلانکتون‌ها و دیگر موجودات آبزی بسیار کوچک به درون دهان خود زندگی می‌کردند.
قبل از انتشار این مقاله، pachycormids ها توسط فسیل‌هایی از یک گونهLeedsichthys problematicus شناخته شده بودند. نام این گونه‌ها از باقیمانده‌های متلاشی شده اولین فسیل‌های Leedsichthyها گرفته شده، موجودات پر ابهتی به طول 9 تا 15 متر که فسیل‌هایشان فقط در اروپای شرقی یافته شده است، آن‌هم با عمر 145 تا 160 میلیون سال که عملا، دوره بسیار کوچکی در تاریخ حیوانات است.
اما این کشف جدید خیلی اتفاقی پیش آمد. او در حال بازدید از موزه تاریخ طبیعی بود که کارشناسان، او را از بازیابی‌های عجیبی از بازمانده‌های فسیل‌های جدید آگاه کردند. صفحات ظریف و تکه‌های میله‌ای شکل بلند استخوانی قابل شناسایی نبودند.
وقتی که فریدمن این تکه‌ها را کنار هم گذاشت، متوجه شد این صفحات در حقیقت قسمت‌هایی از آرواره و این میله‌ها در حقیقت قسمتی از آب شش‌ها بوده‌اند. این پیکربندی با توجه به گونه Leedsichthys قابل شناسایی بود، اما این فسیل به طور واضحی به گونه‌های جدیدی تعلق داشت.
با همکاری کردن با دیگر موزه‌ها، فریدمن نمونه‌های بیشتری از گونه‌ها پیدا کرد که آن‌ها را B. gladius نامید. آن‌ها در قرن نوزدهم جمع آوری شده و یا به طور اشتباه به عنوان Leedsichthys طبقه‌بندی شده بود، یا چندان به آن‌ها توجه نشده بود. فریدمن فسیل‌های B. gladius با قدمت 172 میلیون سال و 66 میلیون سال پیدا کرد. روی طبقه‌های خاک گرفته موزه تاریخ طبیعی لندن، او همچنین گونه‌های دیگری از pachycormid به نام R. taylori پیدا کرد که توسط گیدئون مانتل، دیرینه‌شناس انگلیسی به طور اشتباه توصیف شده و فراموش شده بودند.
روی هم رفته، این فسیل‌ها نشان دادند که pachycormids نه تنها در دوره‌ای کوتاه حاضر بوده‌اند، که دوره‌ای تکاملی رابه خود اختصاص داده‌اند که بیش از 100 میلیون سال پیش گسترش یافته بود.
فریدمن گفت: «این طولانی‌تر از هر دوره‌ای از گروه‌های زنده خوراک‌دهنده‌ها است، حتی طولانی‌تر از دوره Cenozoic که پستانداران، سلطه اکولوژیکی را از آن خود کرده بودند».
ناپدید شدن B.gladius از مدارک فسیل‌ها همزمان با انقراض گسترده Cretaceous-Paleogene اتفاق افتاده که باعث محو شدن دایناسورها شد و زمین را در اختیار پرندگان ، پستانداران و حشرات قرار داد. احتمالا برخورد یک سنگ آسمانی بزرگ یا دوره‌ای از فعالیت‌های آتشفشانی طولانی که زمین را در گرد و غبار شدید درگرفته یا هر دوی آن‌ها، باعث از بین رفتن گیا‌هان پایین زنجیره غذایی و انقراض آن‌ها شده است.
لیونل کاوین، یک دیرینه‌شناس از موزه تاریخ طبیعی ژنو در این باره گفت: «با رژیم غذایی که بر اساس خزه‌های دریایی فتوسنتر کننده بود،pachycormids شرایط لازم برای قربانی شدن را پیدا کرده و منقرض شدند. ده میلیون سال بعد از آن‌که B.gladius ناپدید شد، کوسه‌ها به بیشترین اندازه خود رشد کردند و درنهایت، 25 میلیون سال بعد وال‌های مدرن تکامل پیدا کردند.
همان‌طور که در یک مقاله دیگر ساینس شرح داده شده، تکامل وال‌ها با تولد دوباره خزه‌های دریایی سنتزکننده همزمان شد که روزی تغذیه B.gladius و دیگر pachycormids را به عهده داشتند.
فریدمن تصمیم دارد مطالعه روی pachycormids را ادامه داده و امیدوار است داستان او باعث الهام بخشیدن به دیگر محققان شود. او گفت: «ما تازه چند نمونه دیگر از این حیوانات را شناسایی کرده‌ایم و می‌دانیم که باید گونه‌های دیگری نیز در رکوردهای فسیل‌ها وجود داشته باشد. اغلب مردم وقتی در حال جمع‌آوری فسیل‌ها در یک منطقه هستند، آن‌ها را در منطقه ر‌ها می‌کنند، زیرا فکر می‌کنند ماهی‌ها اهمیت زیادی ندارند؛ اما ما امیدواریم آن‌ها ماهی‌ها را نیز به همراه دیگر فسیل‌ها با خود بیاورند».
نظر شما