متفکران یهودی هم اکنون در اسرائیل به دنبال ایجاد راهکاری برای سازش تعالیم خشک دین یهود با مدرنیته و جهان با ارزشهای مدرن می باشد و مهمترین راه برای رسیدن به این هدف سازش بین عقل و نقل و یا دین یهود و عقلانیت می باشد. با گذر زمان دین یهود نیز به جریانهای فکری محافظه کار، ارتودوکس و اصلاح طلب تقسیم شده است و اگر در قرون وسطی از حاخامها پرسیده می شد که دیدگاه یهود نسبت به فلان موضوع چیست، اکنون جوانان یهودی از دیدگاه ارتودوکسی یا محافظه کاران و یا اصلاح طلبان یهود می پرسند.
علاوه بر ایجاد شکافهای عقیدتی در میان قوم یهود مدرنیسم و پست مدرنیسم و لوازم فرهنگی و اعتقادی آنها نیز تأثیرات متعددی بر فرهنگ و دین یهود گذاشته و هم اکنون جامعه یهود در اسرائیل با بحرانهای متعدد فکری و فرهنگی و اعتقادی روبرو می باشد و اگر اسرائیل به دنبال بازسازی فکری جامعه یهود بر نیاید بزودی جامعه درهم ریخته یهود با اضمحلال روبرو خواهد شد. یک تحقیق دولتی در اسرائیل می گوید تا ۱۲ هزار و ۷۳۰ نفر در سال ۲۰۱۴ کارگر صنعت فحشا در این کشور بودند و هرکدام حدودا ۶۶۰ مشتری در سال داشته اند. بر اساس این تحقیق، تل آویو مرکز صنعت فحشا در اسرائیل است. این اولین پژوهش دولت اسرائیل در مورد فحشا در این کشور است که نتایج آن تاکنون منتشر شده است.
طبق این پژوهش، مجموع پول هایی که به کارگران صنعت فحشا در سال ۲۰۱۴ در اسرائیل پرداخت شده، حدود ۳۰۸ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار بوده است. این تحقیق را وزارتخانه های امور اجتماعی و امنیت عمومی اسرائیل انجام داده اند. آنها گفته اند که حدود ۹۵ درصد کارگران این صنعت در اسرائیل، مونث هستند. براساس پژوهش، همچنین ۱۲۶۰ نفر کودک در سال ۲۰۱۴ به عنوان کارگر جنسی به کار گرفته شدند و یا در معرض خطر فحشا قرار داشتند. این تنها بخشی از مشکلات اخلاقی جامعه یهودیان در اسرائیل می باشد که به موازات بحرانهای اعتقادی شکل گرفته و جامعه دینی یهود را به نابودی کشانده است. به همین علت می بینیم که بسیاری از مراکز علمی و تحقیقاتی اسرائیل از جمله دانشگاه تل آویو و دانشگاه عبری اورشلیم با همکاری مصححان و محققان آلمانی و ایرانی و اروپائی درصدد شناسایی میراث عقلی قرون نهم تا سیزدهم میلادی شامل کلام شیعی، زیدی، اسماعیلی و معتزلی می باشند و با حمایتهای مالی شورای پژوهش اروپا و دانشگاههای اسرائیل متون مذکور را تحقیق و منتشر می کنند.
این جریان نوظهور که می توان از آن احیای مجدد کلام یهود برای تحکیم میراث فرهنگی و دینی یهودیت در قرن معاصر نام برد شباهت فراوانی به تلاشهای مستمر متکلمان یهود در قرون وسطی دارد. جریانهای کلامی یهود در حد فاصل قرنهای نهم تا سیزدهم میلادی به مطالعه و بررسی و تجزیه و تحلیل آثار کلامی اسلامی پرداختند تا بتوانند آموزه های دینی خود را بازسازی و احیا نمایند، زیرا متکلمان اسلامی در آن زمان با ترجمه بسیاری از متون فلسفی یونان و بازسازی آن فلسفه بر اساس دیدگاه توحیدی پیشرفت شگرفی در علوم عقلی نموده و قوم یهود از این غافله فکری به شدت عقب مانده بودند. در آن دوره از متکلمان قرائیمی افرادی چون یافث بن علی و ابویوسف قرقسانی و یوسف بصیر و از حاخامها افرادی چون داود مقمص و سعدیا گائون و داود بن مروان بابلی به مطالعه و بررسی آثار کلامی شیعی و اعتزالی پرداختند و از این طریق توانستند جریان فکری یهودی را که به رکود گراییده بود احیا نمایند.
اکنون با تشکیل اسرائیل و قرار گرفتن دین یهود به عنوان مذهب رسمی این رژیم چالش های فکری و اعتقادی فراتر از دغدغه های حاخامها و متکلمان دوره قرون وسطی بوده و اگر رژیم اسرائیل نتواند بر بحرانهای فکری و اعتقادی قرن بیست و یکم فائق یابد، این رژیم از درون پوسیده و از هم فرو می پاشد، بنابراین اقدامی شبیه متکلمان قرون وسطی در حال شکل گیری می باشد و چون این جریان در ابتدا از مراکز علمی آلمان شروع شده است، تعدادی از محققان نیز به این جریان پیوسته و در احیای کلام عقلانی با همکاری دانشگاههای اسرائیل فعالیت می نمایند. از نظر دانش پژوهان اسرائیلی و آلمانی کلام اعتزالی بر کلام شیعی امامی و زیدی و اسماعیلی سایه افکنده و احیای هر یک از کتب کلامی شیعی به منزله احیای متونی است که می تواند خط فکری جامعه یهودی را منسجم و هماهنگ و از زوال و نابودی محافظت نماید. همان گونه که می دانیم کلام شیعی و اعتزالی بر استقلال عقل در شناخت احکام دینی و اخلاقی تأکید می ورزند و عقل را در کنار نقل (قرآن و سنت) معتبر می دانند.
سنت فکری حاخامی در الهیات یهودی بیشتر متأثر از کتاب مقدس عبرانی و اسطوره های دینی حاخامها استوار بود و این کلام بیشتر به نقلیات شباهت داشت تا عقلیات و به همین علت چنین کلام منقولی نمی توانست در برابر بحرانهای فکری ناشی از ظهور کلام عقلانی اسلامی و تفکرات یونانی مآبی قرون وسطی که از ورود فلسفه یونان به مشرق زمین بوجود آمده بودند مقاومت نماید و متفکران قوم یهود با مطالعه و بررسی کلام عقلی اسلامی درصدد بازسازی کلام یهودی برآمدند و با تشکیل اسرائیل و تشکیل حکومت دینی یهود نیز همین کلام یهودی نیز تاب مقاومت در برابر تفکرات جدید و هجوم فرهنگی غرب ندارد و به نظر می رسد که بسیاری از یهودیان جهان کنونی نیز نتوانسته اند میان جریانهای فکری معاصر در اسرائیل و تعالیم سنتی یهود رابطه منطقی و عقلانی برقرار نمایند، و به همین علت احیای مجدد کلام یهود بر اساس میراث دینی قرون وسطی امری ضروری می نماید. تفکرات اشعریسم در کلام اسلامی به علت لغزیدن به سمت نقلگرائی به گونه ای است که نمی تواند مشکلی از بحرانهای فکری و اعتقادی قوم یهود را حل و فصل نماید، زیرا مکتب عقلی قوم یهود مشحون از تناقضات کلامی و عقلی می باشد و میراث نقلی اسلامی نیز وجه اشتراکی با کلام یهود نداشته و نمی تواند مشکلی از مسائل عقلی و کلامی قوم یهود را حل نماید.
بنابراین باید به دنبال میراثی عقلی باشند که قوم یهود با آن میراث آشنا بوده و در قرون گذشته توانسته است با الگوبرداری از آن مشکلات فکری و اعتقادی و در نهایت سیاسی و اجتماعی و اخلاقی خود را مرتفع نماید و این تجربه در قرون نهم تا سیزدهم میلادی توسط متکلمان حاخامی و قرائیمی و فیلسوفانی چون ابن میمون تحقق پذیرفت. ابن میمون و متفکران یهودی با بررسی و مطالعه آثار کلام عقلانی شیعی و اعتزالی توانستند دیدگاههای سنتی یهودی را بر برهانهای عقلی و استدلالهای فلسفی استوار نمایند و بر مشروعیت دین یهود در برابر متکلمان مسلمان و مسیحی تأکید ورزند. ابن میمون نزد ابن افلح، یکی از شاگردان ابوبکر ابن صائغ به تحصیل پرداخته بود. وی ضمن آشنایی با آثار ابن رشد دیدگاههای فلسفی خود را در کتاب دلالة الحائرین بر اساس بهره گیری از دستاوردهای فلاسفه اسلامی مطرح کرده است.
4949
نظر شما