روزنامه همشهری زنجان نوشت: س نباید انتظار داشت اهالی زندگی پر مشقت روستا را به زندگی راحت و کم زحمت شهر ترجیح دهند. بیشتر اهالی روستا از زندگی در روستای خود ناراضی‌اند. این افراد اگر فرصت را مناسب ببینند به شهر سفر می‌کنند و قید زندگی در روستا را می‌زنند. تعداد این روستاها با مشکلات گوناگون در زنجان کم نیست.
مهاجرت؛خوب یا بد؟
مدیر امور روستایی استانداری زنجان در گفت و گو با همشهری ضمن اشاره به موضوع مهاجرت از روستاها به شهر و بالعکس می‌گوید: در دوره‌ای روستاییان برای کار به تهران سفر می‌کردند و مهاجرت معکوس از تهران به روستاهای استان وجود نداشت. اما مهاجرت عموما از شهرهای زنجان به روستاها و از روستاهای زنجان به شهرها اتفاق می‌افتد.
به گفته «فیضعلی محمودی» با توجه به این‌که آمار دقیقی از نقل و انتقالات در استان وجود ندارد نمی‌توان آماری از میزان مهاجرت‌ها نیز ارائه کرد. مهاجرت در تعدادی از روستاهایی که عموما در حاشیه شهرها قرار دارند مانند روستاهای دیزج آباد، سایان، دو اسب و پایین بیشتر است. مدیر امور روستایی استانداری با بیان دلایل افزایش آمار مهاجرت معکوس در روستاهای همجوار شهر زنجان می‌افزاید: گاه افرادی از شهرها و استان‌های دیگر به زنجان مهاجرت می‌کنند. این افراد زمانی که در تهیه مسکن با مشکل مواجه شدند به ناچار به حاشیه شهرها پناه می‌برند و در آنجا سکنا می‌گزینند. همچنین به دلیل پایین بودن قیمت خانه و اجاره بها در روستاهای همجوار و فاصله نزدیک آنها تا شهر افراد بیشتر به سکونت در آنجا رغبت پیدا می‌کنند و جمعیت آنها نیز افزایش می‌یابد. محمودی با اشاره به این‌که در ایران محدودیتی برای مهاجرت وجود ندارد بیان می‌کند: هر کسی به راحتی می‌تواند از نقطه‌ای به نقطه دیگر شهر مهاجرت کند. در کشور ما اگر کسی از استان سیستان و بلوچستان به استان زنجان مهاجرت کند می‌تواند مانند دیگر شهروندان زنجانی از امکانات موجود در شهر بهره‌مند شود وهمین مسئله موجب افزایش مهاجرت‌ها و نقل انتقالات در کشور و در استان شده است. مدیر امور روستایی استانداری ادامه می‌دهد: نمی‌توان گفت مهاجرت از روستاها به شهرها مطلقا امری ناپسند یا پسندیده است. اما باید گفت روستا جامعه‌ای مولد است. تولید غذایی کشور در دست روستاییان است. تخلیه جامعه مولد و افزایش جامعه مصرف‌کننده به نفع هیچ یک از گروه‌های موجود در کشور نیست. کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش قیمت محصولات کشاورزی به دلیل تقاضای بالا و عرضه کم از پیامدهای ناگوار آن خواهد بود. این مسئول با بیان معضلات مهاجرت روستاییان به شهر می‌گوید: افزایش ازدحام در شهرها، ایجاد شغل‌های کاذب و توزیع نامتوازن امکانات در گروه‌های جمعیتی تعدادی از معضلات مهاجرت روستاییان به شهرهای استان است.
زیرساخت‌های روستایی
بسیاری بر این باورند که فراهم‌سازی زیرساخت‌ها در روستا مانند آب، برق، گاز و تلفن می‌تواند در نگه داشتن جمعیت روستاها و مهاجرت معکوس موثر باشد، اما باید توجه داشت این موضوع شاید در دو دهه قبل به تنهایی می‌توانست موجب مهاجرت معکوس در استان شود اما در حال حاضر علاوه بر آماده‌سازی زیر ساخت‌ها باید به اشتغال و اقتصاد روستاها نیز توجه شود.
محمودی می‌افزاید: حدود یک دهه است اقدامات مناسبی در راستای آماده‌سازی زیرساخت‌های روستایی در استان انجام شده است. می‌توان در آینده نزدیک شاهد آن باشیم که دیگر روستایی بدون گاز در استان وجود نداشته باشد یا این‌که اینترنت در تمام روستاها در دسترس باشد.
وی با بیان این‌که علاوه بر زیرساخت‌ها باید به فکر معیشت روستاییان نیز بود تا مهاجرت معکوس به روستاها انجام شود اضافه می‌کند: معیشت مردم در روستاها معمولا از طریق کشاورزی و دامداری است. کشاورزی بیشتر از دامداری روستاییان را به خود مشغول کرده است و آنها به ندرت در حوزه خدمات و صنعت فعالیت می‌کنند. مدیر امور روستایی استانداری زنجان ادامه می‌دهد: چند سالی است که با خشکسالی‌های پی در پی و کاهش سفره‌های زیرزمینی کشاورزی روستاها نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.
راهكار
مدیر امور روستایی استانداری در بیان راهکار تأمین معیشت روستاییان می‌گوید: باید بهره‌وری را در روستاها بالا برد و به عبارت دیگر با کمترین هزینه محصولات کشاورزی را تولید کرد و با بالاترین قیمت به فروش رساند. آب را مدیریت کرد و از روش‌های نوین آبیاری استفاده كرد. همچنین باید تحقیقات در حوزه کشاورزی را نیز ارتقا داد. وی در مورد اقدامات انجام شده در این زمینه‌ها می‌افزاید: کارگروهی در استانداری تشکیل شده است با عنوان کارگروه توسعه روستایی که تصمیمات متعددی با حضور نهادهای دولتی مرتبط می‌گیرد، تا مشکلات روستاییان و زمینه‌های رشد و پیشرفت آنها مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
توجه جدی
اگر به چند سال گذشته برگردیم و سیمای روستاها و شهرها را خوب نظاره کنیم آنها را بسیار متفاوت تر از اکنون خواهیم دید. شهرها به گستردگی و شلوغی اکنون نبودند و روستاها آبادتر و پر از باغ‌های سرسبز و پرمیوه بودند. با گذشت زمان شهرها رنگ و بوی متفاوتی به خود گرفتند و فناوری را در دامان آنها گسترش دادند. به مرور زمان پیشرفت و گستردگی شهرها توجه و نگاه‌ها روستاییان را به سوی خود جلب کرد و جمعیت را از روستاها بیرون کشید و در دل خود جای داد. این موضوع به دور از پیشرفت ظاهری، مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعددی را متوجه شهرها کرد، مشکلاتی که هم اکنون کلان شهرهایی مانند تهران و اصفهان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. استان زنجان نیز در حال طی این مسیر است که اگر سیاست‌گذاری مناسبی در این مورد صورت نگیرد به درد بی درمان همان کلان شهرها دچار خواهد شد.
کمبودهای روستایی
روستای خشکه‌رود و گلهرود از توابع بخش مرکزی در استان از روستاهایی هستند که دچار کمبود هستند. اهالی این روستاها از نبود گاز رنج می‌برند. آنها هنوز به شکل سنتی با آتش هیزم و نفت کار پخت و پز می‌کنند. البته برخی از آنها هر هفته تعدادی كپسول گاز را به شهر می‌برند و پر می‌کنند. طی این مسافت در فصول مختلف سال سختی‌های خود را دارد و آنان را متقبل هزینه‌های زیادی می‌کند. روستای باغچه از توابع ماهنشان در 105 کیلومتری زنجان نیز علاوه بر نداشتن گاز، با مشکلات راهی مواجه هستند. کوچه، خیابان و به طور کلی بافت روستا وضعیت نامناسبی دارد. مدتی است که قرار است با اجرای طرح هادی در این روستا به وضعیت نابسامان آن پایان دهند اما اجرای این طرح در روستای باغچه ناتمام مانده است. مشکل آب آشامیدنی روستای کشک آباد که در3 کیلومتری شهرستان خدابنده واقع شده است اهالی این روستا را به ستوه آورده است و روستای مهدی آباد در100 کیلومتری زنجان آب آشامیدنی لوله‌کشی و گاز ندارد.
نظر شما