با اوجگیری فعالیت شرکت‌های استارت‌اپی یا نوپا در ایران در دوسال گذشته این وزارتخانه نیز برای عقب نماندن از این موج، برنامه‌ها و پروژه‌های مختلفی را به اجرا گذاشته است که از جمله آن می‌توان به راه‌اندازی مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری شرکت‌های نوپا و یا سرعت بخشیدن به توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های فناوری کشور اشاره کرد. اما از دیگر برنامه‌هایی که وزارت ارتباطات به‌صورت مستمر به‌دنبال اجرای آن بوده، تخصیص وام از محل وجوه اداره شده به فعالان حوزه ICT کشور بوده‌است. ارائه وام وجوه اداره شده در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، از اوایل سال ۹۴ به‌منظور ارتقا و توسعه کاربرد ICT کشور و تولید برنامه‌های نرمافزاری و ایجاد زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی، با ساختاری متفاوت به شرکت‌های واجد شرایط حوزه فاوای کشور شروع شد.
در حالی که این اقدام وزارت ارتباطات به باور برخی کارشناسان قدم مثبت حمایتی محسوب می‌شود اما از سوی دیگر برخی با اعلام اینکه در انتخاب شرکت‌ها برای ارائه این وام، وزارت ارتباطات به‌صورت سلیقه‌ای عمل کرده، به‌طور کل در اختیار گذاشتن چنین تسهیلاتی را زیر سؤال می‌برند و آن را باعث ضعف و دلسردی شرکت‌های نوپا و ایجاد رانت‌خواری می‌دانند. در همین زمینه نیز ابتدای هفته جاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه وام مکانیزم خوبی برای تأمین سرمایه شرکت‌های دانش بنیان و نوپا نیست تأکید کرده بود که بعد از اینکه شرکت‌ها توانستند روی پای خود بایستند، می‌توانند وام بگیرند.
در مقابل تمام این انتقاد‌ها اما معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات، در گفت و گو با «ایران» تأکید می‌کند که ارائه وام وجود اداره شده در کمیته‌ای متشکل از تمامی صنف‌های تأثیر‌گذار حوزه ICT بررسی و اعطا می‌شود و این وام‌ها به هیچ وجه براساس منافع یا امتیاز‌دهی به شرکت‌های مختلف فاوا ارائه نمی‌شود.
یارانه مخصوص فعالان صنعت فاوا
وام وجوه اداره شده، نوعی یارانه است که در راستای تحقق اهداف برنامه‌های توسعه کشور با کاهش سود در اختیار شرکت‌های فعال صنعت ICT کشور قرار می‌گیرد. وام وجوه اداره شده بر اساس تصویب‌نامه هیأت وزیران در سال 87 تصویب شد و اجرای جسته و گریخته آن در برنامه چهارم توسعه بدون مشخص شدن خروجی آن در برنامه پنجم توسعه نیز مورد پیگیری قرار گرفت. براساس تعریف وزارت ارتباطات، وام وجوه اداره شده به منظور ارتقا و توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و تولید برنامه‌های نرم افزاری و ایجاد زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی در زمینه ICT به فعالان این صنعت اهدا می‌شود. در حالی که وزارت ارتباطات و کمیته مخصوص وام وجوه اداره شده با اعلام فراخوان‌های مشخص شرکت‌های حوزه فاوا را دعوت به دریافت تسهیلات از محل وام وجوه اداره شده می‌کنند اما برخی با انتقاد از عملکرد این کمیته، فعالیت آن را سلیقه‌ای می‌دانند. یکی از منتقدان اصلی فعالیت کمیته وام وجوه اداره شده نیز برخی از اعضای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای (نصر) هستند.
دوری کمیته وام وجوه اداره شده از حاشیه
در مقابل این انتقادات اما مسئولان کمیته وام وجوه اداره شده معتقدند که فعالیت آنها به دور از مصلحت‌اندیشی و ارائه امتیاز در این زمینه به شرکت‌های خاص بوده است. در همین زمینه امیرحسین دوایی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در یک نشست خبری در پاسخ به سؤال «ایران» در خصوص انتقاد به فعالیت این کمیته گفت: «اظهار نظرهایی که در خصوص وارد شدن سلیقه برای پرداخت وام به شرکت‌های حوزه it بیان می‌شود مربوط به 5/2 سال پیش است و معمولاً ما سعی می‌کنیم در حوزه کاری خود از حاشیه به دور باشیم، چرا که هرجا حاشیه‌ای مطرح می‌شود مشخص است که منافعی در آن زمینه وجود دارد. عملکرد، آیین‌نامه، مقررات و هیأت‌های داوری دور جدید کمیته از زمانی که من در این سمت شروع به کار کردم(سال گذشته) کاملاً شفاف و اطلاعات از طریق سایت این کمیته در دسترس است.»
وی در ادامه افزود: «براساس اطلاعاتی که در اختیار من گذاشته شده کمیته مد نظر سازمان نصر یک کمیته مشورتی در حوزه نرم‌افزار بوده که در پژوهشگاه ICT وزارتخانه تشکیل شده و در واقع به عنوان یک کمیته مشورتی در یکی از زیرکمیته‌های ما ایجاد شد. اما اعلام نظر در این خصوص تنها نمی‌توانست بر عهده بخش خصوصی باشد چرا که قانون به‌ما اجازه نمی‌دهد که یک نهاد بخش خصوصی روی طرحی که خودش ذی‌نفع آن است به تنهایی داوری کند. بنابراین نقش سازمان نصر در این کمیته تنها مشورتی بوده است. دوایی تأکید می‌کند، تصمیم‌گیری در کمیته وجوه اداره شده وزارت ارتباطات آن‌طور که برخی در رسانه‌ها اعلام می‌کنند و آن را زیر سؤال می‌برند نبوده و نباید برخی به شکل غیر منصفانه فعالیت‌های این کمیته را زیر سؤال ببرند.
در همین زمینه حسین صمیمی، مدیر کل توسعه فناوری و صدور خدمات فنی-مهندسی و دبیر وام وجوه اداره شده وزارت ICT در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «وزارت ارتباطات برای جلوگیری از هر نوع انتقاد و دلخوری، بر وجود تعامل حداکثری با بخش خصوصی در این زمینه تأکید دارد. بنابراین در کمیته وام وجوه اداره شده از چهار کارگروه تخصصی نرم افزار، امنیت، محتوا و سخت افزار کمک‌های مشورتی گرفته می‌شود که در هرکدام از این کارگروه‌ها جمعی از متخصصان اصلی و سرشناس فعال در بخش خصوصی عضو هستند. »
وی در ادامه بر تعامل نزدیک با سازمان نصر و سندیکای صنعت مخابرات به عنوان دو تشکل شناخته شده در این حوزه اشاره می‌کند و می‌افزاید: «نماینده رسمی سندیکا با حق رأی، عضو کارگروه سخت افزار است و سه نماینده سازمان نصر در کارگروه نرم افزار، امنیت و محتوا، عضو هستند. بنابراین تمام تصمیمات برای انتخاب طرح شرکت‌ها برای ارائه وام با ارزیابی تمام این فعالان بخش خصوصی صورت می‌گیرد.» صمیمی تأکید می‌کند که مسئولان وام وجوه اداره شده ادعایی بر بی‌نقص بودن کار خود ندارند اما در دور جدید فعالیت این کمیته سعی شده مراحل ارزیابی به صورت شفاف اصلاح شود.
براساس اعلام مسئولان کمیته وام وجوه اداره شده تا امروز حدود ۲۱۶ شرکت از این وام بهره‌مند شده‌اند و ۱۰۸ میلیارد تومان تسهیلات به آنها پرداخت شده است. بیشترین سود و کارمزد نیز مربوط به سرمایه در گردش با ۱۷ درصد و کمترین مربوط به تحقیق و توسعه با ۱۲ درصد بوده است. به گفته امیرحسین دوایی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم‌اکنون به 75 شرکت از طریق کارگروه‌های استانی تسهیلات کمتر از 200 میلیون تومان تخصیص یافته است و ۶ میلیارد تومان اعتبار برای سرمایه‌گذاری در تأسیس شتاب‌دهنده‌های کسب و کار در تمامی استان‌ها در نظر گرفته شده است.
5656
نظر شما