فشرده سخنان من چنين بود :
امام موسى صدر يكى از شخصيت هاى استثنايي وكم نظير در جامعه روحانيت بود.
شخصيت وى را را عوامل گوناگونى بوجود آورد.
حضورش در خانواده صدر كه از آزاد فكرى وانديشه اى پويا وگسترده برخوردارند وشخصيت هاى برجسته اى از اين خاندان سر برآورده اند.
ديگر حضورش در دو حوزه قم ونجف اشرف كه مى توان تأثير گزارى حوزه نجف بر او را افزون دانست زيرا كه در آن هنگام ، حوزه نجفبا ديدگاه جهان شمول خود ، يكى از عوامل مهم تأثير گزار در بوجود آوردن شخصيت امام موسى صدر بود. مرحوم آية الله مظفر وآية الله زنجانى وديگر چهره هاى آن هنگام حوزه كه علاوه بر فضل حوزوى ، داراى انديشه هاى دور پردازانه اى بودند وحوزه تفكر وانديشه پردازى خود را فراتر از نجف وعراق بشمار آورده وگام به خارج از آن نهادندودر سوريه آن هنگام در مسجد اموى وجز اينها دست به سخنرانى زده وپيام شيعه واسلام واتحاد وهمبستگى مسلمانان را به سرانمنطقه وسياستمداران آن روز رسانيدند وسپس با نوشتارهاى خود، وداشتن حوزه هاى درسى وتحقيقى ومباحثه اى در ميان طبقه جوان دانشگاهى عراق ، همه وهمه ، نكات ومحورهاى اساسى بود كه با ورود امام موسى صدر ودرنگ اندكى كمتر چهار سال او وارتباطش با اين انجمن هاى فكرى وانديشه اى، ساختار شخصيتى او را تا حدودى كامل تر نمود.
مرحله سوم ومهم ساختار سازى شخصيت امام موسى صدر ، حضورش در لبنان وصحنه هاى اجتماعى وسپس سياسى آن هنگام اين كشور بود. ارتباط نزديك او با مردم واجتماع وحركت هاى منحصر به فرد امام موسى صدر ، در سرتاسر مناطق شيعه وسنى ومسيحى لبنان، كه با حركت هاى عملى خود ، از چهارچوب شعار خارج گرديده وايده ها وانديشه ها وتفكرات واعتقاد هى خود را به مرحله اجرا وعمل گزارد. وچه تأثير گزار بود.
رخداد بستنى فروش مسيحى در منقطه شيعه نشين وورود او به فروشگاهش وخوردن بستنى دست ساخته اورا ، مردم آن منطقه ولبنان از ياد نمى برند. نكات فراوانى در زندگى وبرخورد وتعامل امام موسى صدر در لبنان وجود داردكه هركدام نياز به مو شكافى وبحث گسترده اى دارد كه همه وهمه امام موسى صدر را به شخصيتى ممتاز وبرجسته ووالاتر از لباس ومذهب ومليت او در آورد. شخصيت كم نظيرش ، امام موسى صدر را به الگوى ماندگار تاريخ روحانيت وشيعه ودينداران در آورد.
وى تجربه وانديشه اى گسترده را در خود نهفته داشت واز تمامى اين توانها ، در موقعيت هاى حساس بهره مى گرفت ومهم امام موسى صدر از روحانيانى بود كه خود به سوى مردم رفت ، نه آنكه در انتظار آمدن مردم به سوى خود باشد. اين خصلت وويژگى برجسته بود كه با در آميخته شدن ديگر امتيازات وخصوصيات امام موسى صدر ، از او يك امام ساخت. امامى كه براى اولين وآخرين بار در لبنان ، در آن هنگام وپيش از انقلاب اسلامى ايران ، اين لقب وعنوان تنها براى او بود وبس.
بدون ترديد وجود او در صحنه به ويژه پس از انقلاب اسلامى ايران مى توانست، يكى از مهره هاى تأثير گزار در جامعه نه تنها شيعه ومسلمان، بلكه در تاريخ انسانيت معاصر گردد.
درپس تفكر امام موسى صدر ، از خود گذشتگى وعفو و اسلام مهربان وعطوف و انقلابى، وجود داشت. جمع شدن اين ابعاد انسانى ودينى، كارى بس عظيم بوده است كه بدون ترديد وى ارث ازنيا واجداد خود يعنى رسول الله وخاندان طاهرينش بدست آورده وآموخته ومهمتر ، ايناندوخته ها را به زيبايي ودر جاى خود به مرحله اجرا گزارد.
در پايان اشاره مى كنم كه امام موسى صدر هم اكنون در ميان ما جسما وجود ندارد ليك ايده ها وانديشه هاى پوياى او وجود دارد. تفكر او ، تفكر حوزه پوياى شيعه وروحانيت است، ايده ها وانديشه ها وساختار فكرى او ، بر گرفته از دغدغه هاى پيام راستين اسلام ونداى امامان شيعه در طول تاريخ است.
شما چهارده قرن به گذشته باز گرديد ودوران رسول خدا ص در مدينه را ملاحظه كنيد كه چگونه با مسلمانان ومسيحيان ويهوديان برخورد مى نمودند.
شما به دوران حضرت على ع در حكومت اندك وپر فراز ونشيبش نظر افكنيد.
وبرخورد حضرتش را با مسلمانان وغير مسلمانان ملاحظه كنيد.
شما به دوران امام صادق ع باز گشته ووطرز تفكر ونشست ها و گفتگو هاى حضرتش را با مخالفان وكژ انديشان وجاهلان سياسى ودينى دوران حضرتش را مورد بررسي وتأمل قرار دهيد.
همه اين نكات ، ما وشما را بر آن مى دارد كه امام موسى صدر وجود ندارد ليك انيشه ها وافكار وايده هاى او كه بسيارى را به مرحله اجرا گزاردواز او امام موسى صدر را ساخت ، هنوز وجود داشته ومى توان آنها را بكار گرفته وبه اجرا گزارد وراه نيمه تمام او را به پايان برد.
يادش گرامى باد وراهش گشاينده
نظر شما