یوسف افراش، سرپرست دفترامور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگو با خبر آنلاین برنامه های این اداره کل در خصوص ضرورت ها و برنامه های صنعت چاپ را تشریح کرد.وی بسیاری از دغدغه های صنوف متعدد در حوزه چاپ را دغدغه ها و نگرانی های وزارت ارشاد دانست و بر تمرکز وزارت ارشاد بر روی این مشکلات و طراحی راههای برون رفت از آن تاکید کرد. با هم این گفتگو را مرور می کنیم:
صنعت چاپ در ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟از لحاظ تکنولوژی در چه وضعیتی به سر می برد آیا تکنولوژی موجود متناسب با نیازهای بازار داخلی و خارجی پیشرفت داشته است؟
صنعت چاپ ابعاد مختلفی به خود می گیرد مثلا درحوزه آموزش، حوزه فرسودگی ماشین آلات صنعت چاپ ،حوزه نقش اشتغال زایی ، حوزه توسعه اقتصادی در داخل و یا خارج از کشور،درحوزه ساختار مدیریتی صنعت چاپ و... این صنعت ابعاد مختلفی را دربرمی گیرد، ولی در یک نگاه کلی می توان گفت؛ صنعت چاپ ما فاصله زیادی با آن جایگاه اصلی که شایسته آن است دارد وبا توجه به نقش تاثیرگذار وبااهمیتی که این صنعت بر تولید سایر صنایع ما و توسعه تولیدات اقتصادی ، کشاورزی ، فرهنگی وبهداشتی ما می تواند داشته باشد،متاسفانه فاصله قابل تاملی با جایگاه اصلی خود دارد که امیدواریم با اتفاقاتی که در حال شکل گرفتن است وبا وجود مطالبات جدی که در صنعت چاپ با آن مواجه هستیم در آینده نزدیک صنعت چاپ به سمت جایگاه خودش حرکت سریع داشته باشد.
آقای افراش در گفتگوهایی که با روسای اتحادیه چاپ ، صحاف و لیتوگراف داشتیم همگی از مشکلات مشترکی مثل فرسوده بودن ماشین آلات و عدم توانایی برای به روز کردن این ماشین آلات صحبت کردند،شما در این مورد و برای رفع این مشکل چه اقدامی انجام داده اید؟ و چه پاسخی برای مشکل مالی وعدم توانایی مالی و گله ای که از بانک ها به دلیل حمایت نکردن آنها در ارائه تسهیلات داشتند، دارید؟
ما هم به این مسئله اذعان داریم که یکی از مشکلات صنعت چاپ فرسودگی ماشین آلات مورد استفاده در این صنعت است و اگر قرار باشد صنعت چاپ ما به جایگاه اصلی خود نزدیک شود و بتواند نقش خود را درتوسعه صادرات محصولات اقتصادی کشورایفا کند قاعدتا باید از تکنولوژی روز دنیا بهره مند باشد.در حال حاضرمتاسفانه بسیاری از مایحتاج ما در حوزه صنعت بسته بندی از کشورهای خارجی تامین می شود در حالی که این ظرفیت و توانایی را داریم تاعلاوه بر تامین مایحتاج خودمان در داخل کشورحتی نیازمندی های کشورهای منطقه را نیز پوشش دهیم و پشتیبانی کنیم،بنابراین باید به سمت نوسازی ماشین آلات مورد استفاده صنعت چاپ برویم و این دغدغه ای که روئسای اتحادیه ها به آن اذعان داشتند دغدغه ما نیز است،برای رفع این مشکل چند اتفاق باید بافتد که درحال پیگیری آن هستیم و بحث حمایتی را از طرف دولت دنبال میکنیم تا بتوانیم تسهیلات و وام هایی برای آن دسته از چاپ خانه داران که تمایل دارند از ماشین آلات نو استفاده کنند در نظر بگیریم و حتی چاپخانه داران را برای استفاده ازاین ماشین آلات به روزحمایت وتشویق کنیم ، از طرفی در تلاش هستیم معافیت ها و تعرفه های گمرکی که برای ورد ماشین آلات وضع می شود را به حداقل برسانیم ،همچنین نمایندگی های مربوطه را جهت پشتیبانی فنی برای تامین قطعات مورد نیازوهمینطورآموزش نیروی انسانی مورد نیاز تشویق می کنیم تا چاپخانه‌داران دغدغه تامین قطعات و اپراتور را با ورود این ماشین آلات نداشته باشد چرا که بسیاری از چاپخانه داران به خاطر این دغدغه ها به سمت وارد کردن ماشین آلات کهنه و دست دوم میروند. در این راستا ما مکاتباتی داشتیم و مسئولین هم وعده هایی برای تخصیص اعتبار برای ورود ماشین آلات نو داده اند.
گفتید که چاپخانه داران برای دریافت وام باید حمایت شوند، یکی از مشکلاتی که اصناف برای گرفتن وام دارند وثیقه ملکی میلیاردی و بهره بالایی است که بانک برای دریافت و تسویه وام از آنها درخواست می کند که البته این از عهده آنها خارج است،برای کاهش بهره بانکی و تسهیل در دریافت وام تا کنون مذاکراتی با بانک ها داشتید؟
این مشکلاتی که گفتید معمولا مطرح است ما مذاکرات وتوافقات جدی در این مورد با بانک مرکزی نداشتیم،ومتاسفانه اگرچاپخانه داران بخواهند به همین شکل معمولی از تسهیلات بانکها استفاده کنند با توجه به محدودیت هایی که بانک های عامل برای این منظور دارند معمولا تسهیلات را با بهره بالا ارائه می دهند که مقرون به صرفه نیست و سختگیری هایی که در زمینه ضمانت ها برای پرداخت وام در نظر می گیرند یک مقدار کار واردکنندگان ماشین آلات نو را مشکل می کنند، اما مذاکراتی را دنبال می کنیم که امیدواریم نهایتا منجر به توافق با بانک مرکزی شود و از این طریق دستورالعملی برای بانک های عامل تهیه شود و بتوانیم وام هایی با بهره تک رقمی و زیر 9درصد و با فرصت تنفس حداکثری برای تسویه وام برای این صنعتگران لحاظ کنیم البته هنوز در این امر موفق نشدیم وامیدواریم تا پایان امسال این اتفاق بیافتد.
فکر می کنید بتوانید در این زمینه موفقیتی کسب کنید؟
امیدوارهستیم.
اصناف معتقدند این مذاکرات تنها در حد حرف است چرا که قبلا هم صحبت هایی شده ولی تا به حال اتفاق خاصی رخ نداده و مشکلات همچنان به قوت خود باقیست ؟
بله، به دلایل مختلفی این مشکل وجود داشته ،ولی با رویکرد جدیدی که دولت و شخص رئیس جمهور و بدنه هئیت دولت دارد ، برای بازسازی ونوسازی ماشین آلات صنعت چاپ اعلام آمادگی کردند. شخص رئیس جمهور در مراسم اختتامیه نمایشگاه کتاب وعده کردند که به شکل اساسی برای رفع مشکل و نوسازی ماشین آلات صنعت چاپ کمک کنند وامیدواریم این اتفاق به زودی رخ دهد.
بحث معافیت مالیاتی چه،آیا صنعت چاپ از آن جهت که کار فرهنگی انجام می دهد و طبق قانون ارگانهایی که به کار فرهنگی می پردازند،از پرداخت مالیات معاف هستند،آیا صنعت چاپ شامل این مسئله می شود؟
متاسفانه دراین مقوله باید کاربیشتری انجام شود،طی این دو سه ماهه اخیر در این حوزه ورود پیدا نکردیم و کاری انجام ندادیم، ولی قصد داریم با یک برنامه ریزی دقیق به شکل اساسی برای رفع این مشکل اقدام کنیم و بحث معافیت مالیاتی برای چاپخانه دارانی که در حوزه فرهنگی کار می کنند و مشخصا در حوزه چاپ کتاب و نشریه فعال هستند را ازمعافیت های مالیاتی بهره مند کنیم.
در حال حاضر به نظر می رسد که فعالیت لیتوگرافی ها ،چاپخانه ها و صحافی ها که به طور زنجیروار به هم مرتبط هستند بارکود محسوسی مواجه اند ،علت چیست؟و چه راهکاری باید اندیشید؟
این رکود البته همه زوایای اقتصاد دنیا را گرفته که تبعات آن گریبان اقتصاد کشور ما را نیز تا حدودی گرفته است اما مشکل اصلی ما عدم استفاده از تکنولوژی و دانش روز،سنتی کار کردن وفرسوده بودن ماشین آلات صنعت چاپ است که در رکود اقتصادی در این حوزه بی تاثیر نیست ، اگر با برنامه ریزی های اصولی و دراز مدت این حوزه را به دانش فنی و ماشین آلات نو مجهز کنیم این صنعت می تواند رشد چشمگیری نسبت به صنایع دیگر داشته باشد.
بحث تحریم ها را چقدر در رکود بازار و وارد کردن ماشین آلات نو موثر میدانید ؟
تا به حال که تاثیرجدی و ملموسی نداشتیم،البته کار کارشناسی در این حوزه انجام ندادیم که ببینیم تا چه میزان تحریم ها اثرگذار بوده و تا به حال گزارشی هم در این باره به ما نرسیده است و فکر هم نمی کنم در دراز مدت این تحریم ها بتواند نقش اساسی در صنعت چاپ ما داشته باشد.
ولی اصناف نظر دیگری دارند و معتقدند در حال حاظر برای وارد کردن ماشین آلات و مواد اولیه مورد نیازشان با مشکل مواجه هستند و به علت تحریم مجبورند ماشین آلات را از یک کشور ثالث وارد کنند واین سبب می شود ماشین آلات مورد احتیاجشان خیلی گران بدست آنها میرسد...
خوب چند کشور ما را تحریم کردند و ارتباط با کشورهای مثل انگلستان را نیز خودمان ورود ماشین آلات را از آنجا ممنوع کردیم. یک وقت هست که محصولی فقط از یک کشور وارد می شود و اگر قرار باشد آن کشور ما را مورد تحریم قرار دهد ما با مشکل مواجه می شویم چون آن قطعه و ماشین مورد نیاز را باید از همان یک کشور وارد کنیم ولی صنعت چاپ ما وابسته به یک کشور خاص نیست و مشکل جدی نیست جز در حوزه هایی مثل خرید از سیستم های بانکی که مطمئن تر و راحت تر بود و در حال حاضر با مشکلاتی مواجه هستیم و افراد باید برای خرید خود پول را مستقیم با خود به آن کشور ببرند و ماشین آلات را خریداری کنند. یک مقداردر این جنبه ها مشکلاتی به وجود آمده ولی این مشکلات آنچنان جدی نبوده که بخواهد تاثیر به سزایی داشته باشد، نمی خواهم بگوییم هیچ تاثیری نداشته ولی لطمه چندانی به حوزه صنعت چاپ وارد نکرده است.
صنعت چاپ در حوزه مواد مصرفی به تولیدات و پشتیبانی خارجی وابسته است چرا با اینکه امکان ورود به تکنولوژی روز دنیا برای صاحبان این صنعت وجود ندارد اما رقبتی به این کار در آنها دیده نمی شود؟
شاید همین بحث تحریم ها کمک کند این اتفاق دراین حوزه چاپ رخ دهد. واقعیت این است که در بسیاری از حوزه ها وقتی دست مان از موادی که مورد تحریم واقع شده کوتاه شده است توانستیم آن محصولات را داخل کشور تولید کنیم وموفقیت های چشم گیری هم در این زمینه داشته ایم، در حوزه صنعت چاپ متاسفانه دراین زمینه سرمایه گذاری و کار جدی و اساسی صورت نگرفته بعضی از دوستان با انگیزه های شخصی گاهی اقداماتی داشتند و محصولاتی و ماشین آلاتی را تولید کردند که در حال حاضر هم از این ماشین آلات استفاده می شود، این ظرفیت و پتانسیل در داخل کشور وجود دارد که ما حتی ماشین آلات حوزه صنعت چاپ را هم در داخل کشور تولید کنیم اما تابه حال انگیزه ای برای این کار نبوده و حمایت سازمان یافته ای برای کسانی که در این مسیر تلاش کردند وجو نداشته به همین خاطر کمتر کسانی راغب بودند که در این زمینه کار کنند .
آقای افراش اختصاص یک شهرک به صنعت چاپ از خواسته های مشترک اصناف و اتحادیه های صنعت چاپ است، با توجه به اینکه مختص شدن شهرکی برای صنعت چاپ می تواند در کاهش هزینه های گمرکی موثر باشد آیا تا کنون در این مورد اقدامی انجام شده؟
بحث شهرک های صنعتی چا پ نزدیک به سه چهار سال است که مطرح شده،در این راستا اقداماتی نیز صورت گرفته؛کلنگ شهرک چاپ تهران در سال 1386 زده شد، شهرک چاپ استان قم هم سال گذشته راه اندازی شده منتها به دلیل اینکه تاسیس شهرک های اختصاصی برای یک صنعت برای اولین باراست که در کشور راه اندازی می شود،آن هم با موضوع چاپ،بنابراین چالش هایی فرا روی این شهرک ها قرار داده و مانع از این شده که کار راه اندازی شهرک به سرعت و باجدیت دنبال شود. ولی این اتفا ق دیر یا زود خواهد افتاد،اتحادیه ها نیزخوشبختانه فعالیت هایی دراین راستا شروع کردند و به دنبال خرید زمینی برای این منظور هستند تا شهرک چاپی با استانداردهایی که مد نظراست راه اندازی کنند .
آیا برای خرید زمین از طرف دولت حمایت می شوند؟
ما پیگیراین مسئله هستیم که ازحمایت دولت استفاده کنیم، اساسا شهرک های صنعتی باید با حمایت های دولت و وزارت صنایع راه اندازی شود و قطعا دولت و وزارتخانه ها دولتی کمک خواهند کرد،قاعدتا این کار بدون کمک دولت نمی تواند شکل بگیرد. ولی این که تا چه حد حمایت دولت را داشته باشیم وحمایت حداقلی باشد یا حداکثری این به رایزنی ها و پیگیری های مجموعه برمیگردد که موضوع شهرک چاپ را دنبال می کند.
برای آموزش جوانان وترغیب نسل جوان به صنعت چاپ چه اقدامی انجام شده است؟
متاسفانه اقدام های اساسی و دراز مدت در مقوله آموزش صنعت چاپ انجام نشده،بعضی اقدام ها که انجام شده مقطعی بوده به همین خاطر ما کار گروهی را برای استخراج نقاط ضعف و قوت صنعت چاپ و بررسی وضعیت آموزش دراین صنعت مشخص کردیم تا با تعریف یک استراتژی مسیر معینی را در آموزش دنبال کنند تا بتوانیم در درازمدت از نیروهای کار آزموده و متبحر استفاده کنیم.دراین راستا آموزش باید از آموزش و پرورش شروع شود و بسترسازی هایی در آنجا اتفاق افتد،همینطورهنرستان هایی که در حوزه صنعت چاپ فعال هستند بایستی کارگاه های آموزشی تخصصی در این هنرستان ها مستقر شود تا کسانی که دوره های آموزشی تئوری می گذرانند آموزش های عملی مناسبی ببینند و در مرحله دانشگاه نیز تا مقطع کارشناشی فقط یکی دو دانشکده در این زمینه فعال هستند که باید تا مقطع دکترا افزایش یابد و دانشگاه های متعددی در این رشته دانشجو بپذیرند،البته همه اینها مستلزم اقدامات اساسی وزیربنایی است.
تعامل وزارت خانه فرهنگ و ارشاد اسلامی با اتحادیه های حوزه چاپ چگونه است؟
در چند ماه گذشته تعامل و ارتباط به نسبت خوبی با اتحادیه ها،صنوف،انجمن ها وتشکل های مختلف و افراد صاحب نظر داشتیم و قصد بر گسترش و استمرار این جلسات است، با این امید که زمینه را برای حضور این عزیزان در صحنه آماده کنیم که با کمک همدیگر و با همیاری و تعامل راهکارهای جدیدی برای حل مشکلات ارائه دهیم وبا اظهار نظرهای کارشناسانه و ارائه راهکار و مشاوره بتوانیم راهکارهای اساسی و بنیادی برای رفع و رجوع چالش های پیش روی صنعت چاپ ارائه کنیم واعتقاد شخصی من این است که برای گسترش حوزه صنعت چاپ به عنوان یکی از صنایع مهم و کلیدی در اقتصاد کشور از هیچ کمکی نباید دریغ کرد.
نظر شما