هادی نیلی: در حالی که در چهارسال گذشته عمده‌ترین چالش درباره متروی تهران بین شهرداری پایتخت و دولت بوده است، دیروز محمدباقر قالیباف در این باره موضعی متفاوت و غیرمنتظره گرفت. این بار شهردار تهران به جای آن‌که دولت را خطاب کند و آن را مورد عتاب خود قرار دهد، مدیریت شرکت مترو تهران را هدف قرار داد. هفته پیش و در جریان افتتاح ایستگاه قلهک، محسن هاشمی به خبرنگاران گفته بود: مترو نمی‌تواند صرفاً با پول شهرداری تهران ساخته شود و اگر دولت به کمک شهرداری نیاید، مطمئناً کار به کندی پیش می‌رود و در بهره‌برداری ایستگاه‌های جدید تأخیر می‌شود. مدیرعامل مترو تهران همچنین گفته بود: تخصیص 230 میلیارد تومان بودجه برای تکمیل مترو کافی نیست.
هاشمی خبر داده بود که دولت در اواخر سال گذشته صرفاً پول واگن‌های مترو را پرداخت کرده است و از آبان سال گذشته تاکنون هیچ بودجه‌ای برای توسعه مترو از سوی دولت پرداخت نشده است. محسن هاشمی همچنین یادآوری کرده بود: با وجود این که مجلس برای سال جاری، 320 میلیارد تومان اعتبار برای مترو تهران تخصیص داده بود، دولت این اعتبار را به 230 میلیارد تومان کاهش داد که تاکنون با وجود 2 ماه از سال هنوز هیچ پولی از همین میزان اعتبارات هم به مترو پرداخت نشده است. او همچنین با بیان این‌که سال گذشته نیز دولت اعتبارات مترو را کامل پرداخت نکرده، تصریح کرد: اگر قرار باشد از این میزان هم فوقش 70 درصد اختصاص داده شود، حدود 170 میلیارد تومان به مترو می‌رسد که این مبلغ جوابگوی هزینه‌های مترو نیست.
اعتراض «بی‌خودی»
این سخنان هاشمی برای قالیباف خوشایند و پذیرفته نبود؛ هرچند در حاشیه مراسمی گفته شده بود که خود او ستاره آن بود. شهردار تهران در پاسخ به سؤال خبرنگاری که نظر او را درباره صحبت‌های هفته پیش مدیرعامل شرکت متروی تهران جویا شده بود، در کلامی تند گفت: آقای هاشمی بی‌خود اعتراض داشته است؛ اگر سالی 15 کیلومتر مترو ساخته می‌شود و دولت نیز 190 میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده است، پس بقیه پول‌ها را از کجا آورده‌اند؟ قالیباف دوباره پرسید: مسئولان مترو از کجا این پول را آورده‌اند؟ و سپس تأکید کرد: تمام کمک‌های شهرداری به مترو تهران را با سند و مدرک اعلام خواهم کرد. شهردار تهران در ادامه پاسخ به این سؤال، گفت: مگر مترو تفاوتی با سایر بخش‌های شهرداری دارد؟ بنده مسئول شهر هستم و پاسخگوی مردم در زمینه مترو من هستم نه آقای هاشمی. به این ترتیب قالیباف علناً نارضایتی خود را از صحبت‌های هفته پیش محسن هاشمی درباره بودجه مترو تهران ابراز کرد. او با بیان این‌که کمک‌های شهرداری به مترو «در طول تاریخ بی‌سابقه بوده است»، تأکید کرد: پیشرفت احداث مترو از سالی 2 کیلومتر به سالی 15 کیلومتر رسیده است و بخش اعظم آن با هزینه‌های شهرداری انجام شده است. شهردار تهران وعده داد که در آینده اگر فرصت شود، به‌تفصیل خواهد گفت که شهرداری در حوزه نقدی و غیر نقدی کار عظیمی انجام داده است.
چالش درون مدیریت شهری
اظهارات بی‌سابقه قالیباف در رویارویی با مدیرعامل متروی تهران از آن رو جالب‌تر می‌شود که در نظر داشته باشیم او از زمانی که مدیریت پایتخت را به عهده گرفت تا همین چند هفته پیش همواره زیر فشار دولت نهم بود؛ شاید به این خاطر که دولتی‌ها بیمناک بودند او در انتخابات پیش‌رو در برابر محمود احمدی‌نژاد بایستد. ولی با پایان زمان ثبت‌نام از نامزدها، این نگرانی دولت نهم و رئیس‌جمهور درباره این رقیب بالقوه رفع شده است و شاید بتوان منتظر گشایش‌هایی درباره موارد مورد چالش بین دولت و شهرداری به‌خصوص در حوزه حمل و نقل عمومی و از جمله متروی تهران بود و به همین‌دلیل سایت‌های خبری این اظهارات قالیباف را به «چراغ سبز» او به دولت تعبیر کردند. قالیباف از ابتدای تصدی شهرداری تهران، گسترش متروی تهران را یکی از اولویت‌های خود قرار داده و در این مدت همواره حامی شرکت متروی تهران بوده است. هفته پیش متروی تهران با بهره‌برداری از سه ایستگاه جدید، به قلهک رسید. همچنین در چند ماه آینده قرار است این خط مترو به قیطریه برسد. شاید افتتاح همین سه ایستگاه جدید که می‌تواند پیش‌درآمدی بر حل مشکلات شهردار و رئیس‌جمهور در مورد مترو تلقی شود، قالیباف را بر آن داشت که روز گذشته بر نقش شهرداری تهران در پیشبُرد احداث متروی پایتخت تأکید کند تا به‌تلویحاً، آن را به عنوان یک نقطه افتخار برای مدیریت خود معرفی کند. شهردار بر اهمیت این عنصر شهری تأکید مضاعف کرد و گفت: معتقدم اهمیت مترو به قدری بالاست که اگر بیشتر از این نیز بابت آن خرج کنیم، باز هم کم است. ما امروز در مترو قادر هستیم بیش از هزار میلیارد تومان در سال، کار ایجاد کرده و تحویل دهیم. به نظر من درست پول‌خرج‌کردن مهم‌تر از پول‌درآوردن است. این‌که ما قابلیت هزینه‌کردن هزار میلیارد تومان در مترو را پیدا کرده‌ایم، واقعاً از اتفاقات بزرگی است که در پایتخت افتاده است.
تمجید مترو از شهرداری
آنچه قالیباف به عنوان موفقیت شهرداری تهران برشمرده است، هفته پیش مورد اشاره محسن هاشمی نیز قرار گرفته بود. او در تمجید از شهرداری تهران گفته بود تحقق وعده قبلی برای احداث سالانه 15 کیلومتر مترو، صرفاً با حمایت‌های شهردار تهران و تأمین بودجه از سوی شهرداری به انجام رسیده است. اسفندماه گذشته آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مراسم دهمین سالگرد تأسیس مترو تهران که نه شهردار تهران و نه نماینده‌ای از دولت در آن حاضر نبود، با تأکید بر اهمیت این عنصر شهری و همچنین با اشاره به تغییر دیدگاه مسئولان نسبت به مترو در مقایسه با ابتدای انقلاب، گفته بود: وقت آن رسیده است که کل نظام امکانات خود را برای افزایش سرعت ساخت مترو متمرکز کند. حال باید دید با وجود امیدواری‌ها برای رفع مشکلات متروی تهران از جانب دولت، این‌قبیل اختلاف‌ها در درون نظام مدیریتی شهر تهران ادامه‌دار می‌شود یا صرفاً به همین چند کلمه پاسخ تند قالیباف خلاصه می‌شود.
هاشمی در مراسم ده‌سالگی مترو
شما امروز عنوان جشن خود را ده‌سالگی بهره‌برداری از مترو گذاشته‌اید، اما من از نیم قرن تلاش برای ساخت مترو سخن می‌گویم؛ چنان‌که در گزارش‌ها آمده است بحث مترو از حدود سال 1337 مطرح بوده است. وقتی انقلاب پیروز شد به برخی کارهایی که در رژیم سابق انجام می‌شد انتقاد شد که مترو نیز با همین سرنوشت مواجه شد و بخشی از نیروهای چپ مترو را لوکس دانستند و حتی مطرح کردند وابستگی می‌آورد و یا ما توان اداره آن را نداریم. در آن زمان دولت وقت بر اثر فشارهای افکار عمومی ساخت مترو را متوقف کرد و اعتباری به آن اختصاص نداد. البته ما توقف ساخت مترو را در شورای انقلاب تصویب نکردیم، بلکه این حرکت از طرف دولت انجام شد و حتی وقتی می‌خواستیم در مجلس برای ساخت مترو بودجه تصویب کنیم، مجلس آن زمان نیز با وجود این‌که من رئیسش بودم و در نمایندگان تأثیرگذار، حاضر نشد چیزی از بودجه را به تهران و یا به مترو بدهد و نمایندگان شهرستان با این مسئله مخالفت کردند؛ چرا که در آن زمان شهرستان‌ها نسبت به تهران در محرومیت‌های خیلی بیشتری بودند و طبیعی بود که چیزی از بودجه برای رشد تهران اختصاص داده نشود.
نظر شما