زبان فارسی

در اختتامیه همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره جامعه دانشگاهی مطرح شد

سه روایت بیات، میرسپاسی و قیصری از چالش های جامعه علمی ایران / مراقبت از ایران معاصر بالاترین ضرورت/ دانشگاه، میدان تنش میان کنش و کاوش

اخبار اندیشهکار اساسی ما همان‌طور که ابتدا گفتم، مراقبت از جامعۀ دانشگاهی و جامعۀ جامعه‌شناسان است. به دلیل ذهنیتِ حاکم، دیگر گلی وجود ندارد که از آنها لذت ببریم و کمک کنیم گل‌های بیشتری به بار بیاید. تحقیر ایران معاصر سبب شد ما از مهم‌ترین دستاورد تاریخ معاصر یعنی مشروطه گسست پیدا کنیم. در نتیجه مراقبت از دانشگاه و ایران باید ما را به طرفی ببرد که به ایران معاصر احترام بگذاریم و آن را عمیق‌تر و بهتر کنیم و پروژه ما باید ادامۀ پروژه مشروطه باشد.

انتقاد از ترکی حرف زدن استاندار آذربایجان شرقی در جلسه رسمی/ آقای استاندار «فارسی» سخن بگویید

دولتدر اقدامی عجیب و قابل تأمل، بهرام سرمست، استاندار آذربایجان‌شرقی در جلسه‌ای رسمی درباره احیای دریاچه ارومیه ترجیح داد به زبان آذری صحبت کند.

مهندس ایرانی ایلان ماسک، فونت وزیر را به ایکس اضافه کرد

فناوریشبکه‌ی اجتماعی ایکس ایلان ماسک حالا به فونت ایرانی «وزیر» مزین است.

‏ایران را چرا باید دوست داشت؟

اخبار اندیشهنشست «‏ایران را چرا باید دوست داشت؟»، ‏به مناسبت صدسالگی ایرج افشار در ‏کانون زبان پارسی، واقع در باغ موقوفات دکتر محمود افشار بر گزار می شود.

چت‌بات‌های هوش مصنوعی و ظرافت‌های فرهنگ ایرانی

وقتی «نه» یعنی «آره»/ چرا هوش مصنوعی از درک تعارف عاجز است؟

هوش مصنوعی در جهانپژوهشی تازه نشان می‌دهد که چگونه یک پاسخ به‌ظاهر درست از سوی هوش مصنوعی می‌تواند یک پاسخ نادرست در فرهنگی متفاوت باشد.

تشخیص غلط، دروغ، تهمت و افترا در قالب تحلیل زبان بدن / چطور تبِ تحلیل «زبان بدن» محبوب شد؟ / ۹۷.۵ درصد مدعیان تشخیص زبان بدن، غلط گفتند

اخبار اندیشه دنو می‌گوید «با اطمینان می‌توانیم بگوییم زبان بدن قرار نیست هیچ رازی را «افشا» کند، پس نباید توقعی بیجا از آن داشته باشیم.» «عموم مردم فکر می‌کنند رفتار غیرکلامی فقط به یک درد می‌خورد: تشخیص اینکه چه کسی دروغ می‌گوید و چه کسی راست.» به‌علاوه باور دارند تشخیص این مسئله چندان دشوار نیست. اما او در پژوهشی در سال ۲۰۲۰، از افراد خواست در فیلم‌های ضبط‌شده از عبورومرور کشتی‌ها، قاچاقچیان را شناسایی کنند. مشاهده‌گران ادعا می‌کردند به‌دنبال نشانه‌های عصبی‌بودن و خشونت در رفتار سرنشینان کشتی هستند، ولی تنها ۲.۳۹ درصد به‌درستی قاچاقچیان را شناسایی کردند؛ درصدی که «از درصد انتخاب‌های الابختکی هم به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر» بود.

سیروس پرهام درگذشت

ادبیاتسیروس پرهام، چهره ادبی و فرش‌شناس مطرح در ۹۷ سالگی از دنیا رفت.

نویسنده گاردین: هیچ زبانی چون فارسی روح مرا نلرزانده است

اخبار اندیشهاز میانِ همهٔ زبان‌هایی که می‌شناسم، فارسی همان زبانی‌ست که بی‌واسطه با من سخن می‌گوید و شیوه‌ای تازه برای بودن پیشِ رویم می‌نهد.

فارسی، زبانی که جانم را ربود

روایت روزنامه‌نگاری خارجی که عاشق زبان فارسی است

ادبیاتزبان‌ها هر یک پنجره‌ای تازه به جهان می‌گشایند، اما فارسی برای شادی‌خان سیف دری بود به درون؛ زبانی که نه آموخته شد، که همچون آوازی پنهان در جان بیدار شد. فارسی برای او تنها واژه نیست، موسیقیِ احساس است؛ زبانی که درد را به لطف بدل می‌کند و شادی را به شعری ماندگار.

شما به‌جای «کرانچی» می‌گویید «کروچنده»؟!

ادبیاتفرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه «کروچنده» را به‌جای «کرانچی» مصوب کرده است.

اشکالات زبانی در سریال تاسیان

تلویزیوندر مورد اشکالات زبانی در سریال شهرزاد پیش‌تر در له و علیه ویرایش فصلی نوشته بودم. در آن فصل، ضمن برشمردن کاستی‌های زبانی روایت و خطاهای راه یافته به دیالوگ‌ها، نشان داده بودم که ایراد اصلی عبارت است از غیرتاریخی بودن زبان شخصیت‌ها، یا حتی تاریخ‌زدایی از زبان شخصیت‌ها؛ به‌طوری که قصه‌ از دهۀ سی شمسی حکایت می‌کرد، ولی انباشته از مصطلحات دهۀ هشتاد و نود شمسی بود.

نقش زبان در انسجام اجتماعی و وحدت ملی ایران و ایرانیان / چگونه می‌توان هویت ملی را با ابزارهای زبانی بازسازی کرد؟

اخبار اندیشهزبان، هیچ‌گاه از ملاحظات سیاسی جدا نبوده؛ گاه مانند زبانشناسی بلومفیلدی، دست‌افزار توسعه‌طلبی نظام سلطه بوده و گاه به محملی برای ظهور ایدئولوژی‌های محلی و بروز رفتارهای تجزیه‌طلبانه تبدیل شده است. در این میان، اعتدال و پختگی زبانشناسی سوسور می‌تواند الگوهای کاربردی برای پژوهش پیرامون «نسبت زبان و سیاست» ارائه کند؛ خصوصاً با ظهور وضع جدیدی که در ایران حادث شده و به دلیل فقدان نقادی، مفاهیم متعارضی مانند ملی‌گرایی (Nationalism) با میهن‌دوستی.

غلامرضا طریقی دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی شد

مدیریت فرهنگیوزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حکمی غلامرضا طریقی را به عنوان دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی منصوب کرد.

شما به جای «گیفت» می‌گویید «دلمک»؟!

ادبیاتدر مطلبی در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی آمده است در گذشته دورتر، هدایای دریافتی از جشن و میهمانی را «دُلمه» می‌نامیدند، آیا امروز هم می‌توان این واژه قدیمی یا مشتقی از آن (مثلاً «دلمک») را نوگزیده و به‌جای گیفت استفاده کرد؟

حدادعادل: هنوز نتوانستیم یک کتاب کمک‌آموزشی زبان فارسی هم تولید کنیم

ادبیات غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی می‌گوید نمی‌شود به فردی فارسی یاد دهید و کتاب‌هایی که در اختیار او می‌گذارید، فقط آموزش فارسی باشد. به عقیده او وظیفه بنیاد سعدی این است که به ازای هر کتاب درسی که تولید می‌کند حداقل ۱۰ کتاب کمک‌آموزشی تولید کند، در حالی که هنوز نتوانسته است یکی هم برای هر کتاب به چاپ و نشر برساند.  

هوش مصنوعی؛ ابزار یا تهدید؟ پاسخ هنرمندان و پژوهشگران ایران/ زبان فارسی در معرض حذف تدریجی از فضای دیجیتال

ادبیاتیک استاد جامعه‌شناسی با اشاره به کاهش سهم محتوای زبان فارسی در فضای آنلاین از سال ۲۰۲۲ تا سال ۲۰۲۵ گفت: زبان فارسی در معرض حذف تدریجی از فضای دیجیتال قرار می‌گیرد.

انتقاد یک طنزپرداز از بی توجهی به زبان فارسی

کالا ایرانی، اسم خارجی، تولید در الیگودرز!

ادبیاتدر روزگاری که حتی نام یخچال‌های ایرانی هم باید رنگ و لعاب خارجی داشته باشد تا در بازار دیده شود، پوریا عالمی، نویسنده و طنزپرداز، از مرگ تدریجی زبان فارسی می‌گوید؛ زبانی که نه‌تنها در تابلوها و کالاها، بلکه در ذهن و زبان کودکان ما هم کمرنگ شده و دارد از قاب زندگی‌مان حذف می‌شود. او هشدار می‌دهد: زبان فارسی اگر دیده نشود، شنیده هم نخواهد شد.

به جای واژه پروفایل چه بگوییم؟

ادبیاتفرهنگستان زبان و ادب فارسی برای واژه «پروفایل»، معادل فارسی «نماگر» را تصویب کرد.

حسن کامشاد؛ نیم‌قرن روشنگری، میراثی جاودان در جان و خرد ایران / ۳۴ کتاب تالیف و ترجمه میراثی گرانبها برای ایرانیان

اخبار اندیشهحسن کامشاد مترجم و پژوهشگر برجسته ایرانی، درگذشت. او با ترجمه آثاری چون "تاریخ چیست؟" و "دنیای سوفی"، در همراهی با دیگر متفکران این حوزه دریچه‌ای به روی اندیشه‌های فلسفی و تاریخی غرب گشود و به تقویت نگاه انتقادی در جامعه ایران کمک کرد.

تعداد دامنه‌های فارسی افزایش یافت

اینترنتبر اساس آخرین اعلام مرکز ثبت دامنه کشوری، تاکنون یک میلیون و ۷۰۴ هزار و ۲۹ دامنه فعال فارسی به ثبت رسیده که در این میان پسوند دات‌آی‌آر (ir.) بیشترین دامنه‌ فعال را دارد.

استفاده از زبان فارسی برای نمایش قابلیت ترجمه همزمان اندروید XR

فناوریگوگل برای معرفی قابلیت ترجمه هم‌زمان اندروید XR دست به آزمایش جالبی زد. در این آزمایش ۲ نفر با زبان‌های هندی و فارسی شروع به صحبت با کسی که عینک مخصوص اندروید XR را به چشم داشت کردند. هم‌زمان در زاویه دید شخصی که عینک بر چشم داشت، ترجمه انگلیسی نمایش داده می‌شد.

نعمت ییلدریم عنوان کرد؛

گسترش زبان فارسی در مدرسه‌های ترکیه

ادبیاتنعمت ییلدریم، عضو افتخاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی و استاد زبان فارسی دانشگاه ارزروم با تأکید بر نقش انکارناپذیر ترکان در گسترش و ترویج زبان فارسی، گفت: ما در تاریخ خدمات بزرگی به زبان فارسی کرده‌ایم.

تصویری از دست‌نویس رهبر انقلاب در بازدید از آرامگاه فردوسی/ متن یادداشت چه بود؟

رهبریرهبر انقلاب در حاشیه زیارت حرم مطهر امام رضا و سفر به مشهد در تیر ماه سال ۷۵ به بازدید از آرامگاه فردوسی و شهر تاریخی توس پرداختند و در دفتر یادبود مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر نامدار ایرانی یادداشتی مرقوم کردند.