زبان فارسی

شما به جای «اسکوپِ» بستنی می‌گویید «توپکِ» بستنی؟!

مدیریت فرهنگیواژه‌های «توپک» به‌جای «اسکوپ» و «توپک‌زن» به جای «قاشق اسکوپ بستنی» مصوب شده‌اند.

فرهنگ‌نویس ایرانی در قلب هند؛ روایت دانشمندی که زبان فارسی را زنده نگه داشت

تاریخ ایرانداعی الاسلام علاوه بر جایگاه علمی، فعالیت چشمگیری نیز در حوزه مناظرات مذهبی داشت؛ به‌ویژه در مقابله با مبلغان مسیحی که آن روزگار در اصفهان زیاد بودند همین فعالیت‌ها موجب شد تا به درخواست رکن‌الملک شیرازی، به وسیله ظل‌السلطان حاکم اصفهان از مظفرالدین‌شاه بخواهد یک جبه و لقب «داعی الاسلام» را به وی اعطا کند. او نخستین مجله دینی ایران با نام «مجله الاسلام» را در اصفهان بنیان گذاشت، که بعدها در بمبئی هم منتشر شد. اما چرا بمبئی؟

بهترین زبان برای تعامل با هوش مصنوعی

هوش مصنوعی در جهانیک مطالعه جدید نشان می‌دهد که لهستانی مؤثرترین زبان برای پرامپت‌دهی به هوش مصنوعی است، درحالی‌که انگلیسی در رتبه ششم قرار گرفته است.

نیما یوشیج؛ گزارش‌گر خاموش پالایش زبان فارسی پیش از تولد فرهنگستان

تاریخ ایراننیما یوشیج در سفرنامه‌های بارفروش و رشت به جو پرهیز از کاربرد واژه‌های بیگانه در آن دوره تاریخی اشاره کرده است.

انتقاد از بیلبورد های شهرداری تهران: چه شاهکاری زدید با این همه غلط املایی!

مدیریت فرهنگی«دست گل» به‌جای «دسته‌گل»، «عطر و گلاب و انبر» به‌جای «عطر و گلاب و عنبر»، «بیمۀ ۱۲ ملیون ایرانی» به‌جای «بیمۀ ۱۲ میلیون ایرانی»، تنها نمونه‌هایی از انبوه غلط‌های املایی است که ممکن است این روزها به چشمتان خورده باشد. غلط‌های املایی این روزها جولان می‌دهد، از آگهی‌نماها (بیلبورد) در گوشه‌وکنار شهر گرفته تا زیرنویس‌های تلویزیون و نامه‌های رسمی و اطلاعیه‌ها و گاه تیتر روزنامه‌ها!

نگاهی به تاریخ، جایگاه و اهمیت زبان فارسی در تمدن اسلامی

فارسی؛ زبان دوم تمدن اسلامی: از شعر سلاطین عثمانی تا زبان دربار هند / نقش فارسی در تکوین زبان عثمانی/زبان دیوانی سلجوقیان و عثمانیان به کل فارسی بود

اخبار اندیشهزبان فارسی در متن و بطن تمدن اسلامی حضوری پررنگ و چشمگیر دارد. بخش مهمی از میراث تاریخی، ادبی، تفسیری، عرفانی و فرهنگی تمدن اسلامی به زبان فارسی نوشته شده است تا جایی که هستند پژوهشگرانی که معتقدند شناخت تاریخ و تمدن اسلامی تنها وابسته به دانش زبان عربی نیست، بلکه آشنایی با زبان فارسی نیز از لوازم شناخت و فهم این تمدن بزرگ است. آری در سراسر جهان در تمدن اسلامی هیچ زبانی پس از عربی، به پای زبان فارسی نمی‌رسد. لذا بی‌تردید می‌توان «فارسی» را زبان دوم تمدن اسلامی خواند. 

شایعه ها در باره نصرالله پورجوادی: دنبال اندیشه های زرتشتی رفته / ۱۳ قرن بر سر فرهنگ ایرانی زده اند / داریوش اهل فلسفه بود؛ تاثیر افلاطون از ایران

اخبار اندیشهنصرالله پورجوادی گفت:‌برخی‌ها می‌گویند فلانی بعد از یک عمر سراغ اندیشه‌های زرتشتی رفته است، مگر در آیین زرتشتی هم چیزی پیدا می‌شود؟ جدی گرفتن این موضوع برای ما هنوز جا نیفتاده است. ما هنوز ایران را جدی نمی‌گیریم. به‌همین دلیل، می‌بینم که چه انتقاداتی به من می‌شود. از من می‌پرسید چرا زودتر سراغ این مباحث نرفتم. چرا شما نرفتید؟ چرا دیگران دنبالش نرفتند؟ چیزی نیست که فقط به من بگویید، باید به همه بگوییم.

فلسفه اسلامی و زندگی روزمره ایرانی

چرا هنر در زبان ذاتاً "نابحق" است و هرگز به پایان نمی‌رسد؟/ بریکولاژ فلسفی

اخبار اندیشهبا پیروی از گوته، شعرگویی و خوانی نوعی به اجرا درآوردن است که می‌تواند در هر جایگاه، با توجه به الزامات زمانی که در آن روی صحنه هستی‌یابی می‌رود، معانی متناسب، نوین و تأمل‌برانگیزی را از خود بروز دهد که با «کلاژکار»ی روزمرّگی تجربه‌های زیسته متفاوتی از شعر را پدیدار می‌کند.

زبان فارسی؛ قلب تپنده تمدن ایرانی در گذر تاریخ

اخبار دیندر ششمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی مبانی ایران‌شناختی که با موضوع «ظرفیت‌های تمدنی زبان و ادبیات فارسی» و با سخنرانی علی‌اشرف صادقی و محمود جعفری دهقی در مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت برگزار شد، به کارکرد وحدت بخش و هویتی زبان و ادبیات فارسی در گذرِ تاریخی چند هزار ساله و در پرتو حوادث و تعاملات درونی و بیرونی سرزمینی تأکید شد.

در اختتامیه همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره جامعه دانشگاهی مطرح شد

سه روایت بیات، میرسپاسی و قیصری از چالش های جامعه علمی ایران / مراقبت از ایران معاصر بالاترین ضرورت/ دانشگاه، میدان تنش میان کنش و کاوش

اخبار اندیشهکار اساسی ما همان‌طور که ابتدا گفتم، مراقبت از جامعۀ دانشگاهی و جامعۀ جامعه‌شناسان است. به دلیل ذهنیتِ حاکم، دیگر گلی وجود ندارد که از آنها لذت ببریم و کمک کنیم گل‌های بیشتری به بار بیاید. تحقیر ایران معاصر سبب شد ما از مهم‌ترین دستاورد تاریخ معاصر یعنی مشروطه گسست پیدا کنیم. در نتیجه مراقبت از دانشگاه و ایران باید ما را به طرفی ببرد که به ایران معاصر احترام بگذاریم و آن را عمیق‌تر و بهتر کنیم و پروژه ما باید ادامۀ پروژه مشروطه باشد.

انتقاد از ترکی حرف زدن استاندار آذربایجان شرقی در جلسه رسمی/ آقای استاندار «فارسی» سخن بگویید

دولتدر اقدامی عجیب و قابل تأمل، بهرام سرمست، استاندار آذربایجان‌شرقی در جلسه‌ای رسمی درباره احیای دریاچه ارومیه ترجیح داد به زبان آذری صحبت کند.

مهندس ایرانی ایلان ماسک، فونت وزیر را به ایکس اضافه کرد

فناوریشبکه‌ی اجتماعی ایکس ایلان ماسک حالا به فونت ایرانی «وزیر» مزین است.

‏ایران را چرا باید دوست داشت؟

اخبار اندیشهنشست «‏ایران را چرا باید دوست داشت؟»، ‏به مناسبت صدسالگی ایرج افشار در ‏کانون زبان پارسی، واقع در باغ موقوفات دکتر محمود افشار بر گزار می شود.

چت‌بات‌های هوش مصنوعی و ظرافت‌های فرهنگ ایرانی

وقتی «نه» یعنی «آره»/ چرا هوش مصنوعی از درک تعارف عاجز است؟

هوش مصنوعی در جهانپژوهشی تازه نشان می‌دهد که چگونه یک پاسخ به‌ظاهر درست از سوی هوش مصنوعی می‌تواند یک پاسخ نادرست در فرهنگی متفاوت باشد.

تشخیص غلط، دروغ، تهمت و افترا در قالب تحلیل زبان بدن / چطور تبِ تحلیل «زبان بدن» محبوب شد؟ / ۹۷.۵ درصد مدعیان تشخیص زبان بدن، غلط گفتند

اخبار اندیشه دنو می‌گوید «با اطمینان می‌توانیم بگوییم زبان بدن قرار نیست هیچ رازی را «افشا» کند، پس نباید توقعی بیجا از آن داشته باشیم.» «عموم مردم فکر می‌کنند رفتار غیرکلامی فقط به یک درد می‌خورد: تشخیص اینکه چه کسی دروغ می‌گوید و چه کسی راست.» به‌علاوه باور دارند تشخیص این مسئله چندان دشوار نیست. اما او در پژوهشی در سال ۲۰۲۰، از افراد خواست در فیلم‌های ضبط‌شده از عبورومرور کشتی‌ها، قاچاقچیان را شناسایی کنند. مشاهده‌گران ادعا می‌کردند به‌دنبال نشانه‌های عصبی‌بودن و خشونت در رفتار سرنشینان کشتی هستند، ولی تنها ۲.۳۹ درصد به‌درستی قاچاقچیان را شناسایی کردند؛ درصدی که «از درصد انتخاب‌های الابختکی هم به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر» بود.

سیروس پرهام درگذشت

ادبیاتسیروس پرهام، چهره ادبی و فرش‌شناس مطرح در ۹۷ سالگی از دنیا رفت.

نویسنده گاردین: هیچ زبانی چون فارسی روح مرا نلرزانده است

اخبار اندیشهاز میانِ همهٔ زبان‌هایی که می‌شناسم، فارسی همان زبانی‌ست که بی‌واسطه با من سخن می‌گوید و شیوه‌ای تازه برای بودن پیشِ رویم می‌نهد.

فارسی، زبانی که جانم را ربود

روایت روزنامه‌نگاری خارجی که عاشق زبان فارسی است

ادبیاتزبان‌ها هر یک پنجره‌ای تازه به جهان می‌گشایند، اما فارسی برای شادی‌خان سیف دری بود به درون؛ زبانی که نه آموخته شد، که همچون آوازی پنهان در جان بیدار شد. فارسی برای او تنها واژه نیست، موسیقیِ احساس است؛ زبانی که درد را به لطف بدل می‌کند و شادی را به شعری ماندگار.

شما به‌جای «کرانچی» می‌گویید «کروچنده»؟!

ادبیاتفرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه «کروچنده» را به‌جای «کرانچی» مصوب کرده است.

اشکالات زبانی در سریال تاسیان

تلویزیوندر مورد اشکالات زبانی در سریال شهرزاد پیش‌تر در له و علیه ویرایش فصلی نوشته بودم. در آن فصل، ضمن برشمردن کاستی‌های زبانی روایت و خطاهای راه یافته به دیالوگ‌ها، نشان داده بودم که ایراد اصلی عبارت است از غیرتاریخی بودن زبان شخصیت‌ها، یا حتی تاریخ‌زدایی از زبان شخصیت‌ها؛ به‌طوری که قصه‌ از دهۀ سی شمسی حکایت می‌کرد، ولی انباشته از مصطلحات دهۀ هشتاد و نود شمسی بود.

نقش زبان در انسجام اجتماعی و وحدت ملی ایران و ایرانیان / چگونه می‌توان هویت ملی را با ابزارهای زبانی بازسازی کرد؟

اخبار اندیشهزبان، هیچ‌گاه از ملاحظات سیاسی جدا نبوده؛ گاه مانند زبانشناسی بلومفیلدی، دست‌افزار توسعه‌طلبی نظام سلطه بوده و گاه به محملی برای ظهور ایدئولوژی‌های محلی و بروز رفتارهای تجزیه‌طلبانه تبدیل شده است. در این میان، اعتدال و پختگی زبانشناسی سوسور می‌تواند الگوهای کاربردی برای پژوهش پیرامون «نسبت زبان و سیاست» ارائه کند؛ خصوصاً با ظهور وضع جدیدی که در ایران حادث شده و به دلیل فقدان نقادی، مفاهیم متعارضی مانند ملی‌گرایی (Nationalism) با میهن‌دوستی.

غلامرضا طریقی دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی شد

مدیریت فرهنگیوزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حکمی غلامرضا طریقی را به عنوان دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی منصوب کرد.