به گزارش خبرآنلاین، کتاب «امپراتوری اطوره ها و تصویر غرب»، نوشته مجید ادیب زاده، با عنوان فرعی «روانکاوی گفتمان ادبی ایران (1356 – 1332)» توسط انتشارات ققنوس منتشر شد. در تحلیل گفتمان ادبی در این کتاب، روش تحلیل بینامتنی به کار رفته است. تحلیل بینامتنی مناسب‌ترین تحلیل برای بررسی نظم‌های گفتمانی در یک مقطع تاریخی مشخص و در بستر جامعه معین است. رویکرد اصلی در این مطالعه به بحث در زمینه مطالعات روانکاوی فرهنگی برمی‌گردد.
مجید ادیب زاده، کتاب را در شش پرده، با نام های: «شب و سیاهی غروب، آیا بیگانه یک غول است؟، آدم در اسارت آدم، خدای بیگانه در شهر، حماسه هزار و یک شب و آخرالزمان تنهایی» تآلیف کرده است. پرده اول این کتاب با نام شب و سیاهی غروب به روانکاوی مفهوم شب در فضای گفتمان ادبی یک دهه خاص و فضای حضور بیگانه در گفتمان ادبی می پردازد. پرده دوم نیز، به بررسی و ذکر نمونه هایی از آثار غلامحسین ساعدی پرداخته شده است. پرده سوم به روانکاوی آگاهی و هویت در گفتمان ادبی و پرده چهارم نیز به روانکاوی استعاره ماشین و وابستگی در گفتمان ادبی می پردازد. پرده پنجم این کتاب با نام حماسه هزارو یک شب، به روانکاوی حماسه در گفتمان ادبی پرداخته شده و از نحوه کاربرد سرمایه های فرهنگی حماسه در بازنمایی از «ابژه بیگانه» بحث می شود و بالاخره در پرده آخر نیز به روانکاوی از خود بیگانگی و انتظار بازگشت در گفتمان ادبی پرداخته می شود.
در پشت جلد کتاب می‌خوانیم:
«امپراتوری اسطوره‌ها استعاره از دنیای نمادین ادبیات مدرن ایران است. دنیای نمادینی که محصول بازآفرینی کهن‌الگوهای فرهنگی درون گفتمان ادبی دوره مدرن است. امپراتوری اسطوره‌ها سرزمینی از نشانه‌ها و استعاره‌هاست که با رمزگشایی از آن می‌توان به دانش عمیقی از فرهنگ مدرن ایران رسید. این کتاب به خواننده نشان می‌دهد که چگونه تصویر تازه‌ای از غرب در فرهنگ ادبی ایران در دوره تاریخی 1332 - 1356 شکل گرفته است. آن‌چه این اثر به تصویر می‌کشد، همان درک از غرب به منزله ابژه بیگانه توسط سوژه‌های ادبی یک دوره تاریخی و بازتاب آن در فرهنگ و ادبیات ایران مدرن است.»
روش این کتاب روانکاوی فرهنگی است و نویسنده با رویکردی ترکیبی از نظریه‌های روانکاوی، نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان به تحلیل محتوای ادبیات مدرن فارسی، اعم از شعر نو و داستان کوتاه و بلند و رمان و نمایشنامه و آثار ادبی، جُنگ‌ها و مجلات ادبی دهه‌های 30 تا 50 ایران چون صدف، خوشه، کتاب هفته، جهان نو، آرش، پیام نو، پیام نوین، کیهان هفته، کیهان ماه، جُنگ اصفهان، جُنگ هنر و ادب امروز، لوح، روزن، بررسی کتاب، کتیبه، کتاب رز و الفبا، پرداخته است.
این کتاب، با به رخ کشیدن گزیده‌هایی زیبا از ادبیات ایران به بیان نقش کهن‌الگوها در نوشتار فارسی می‌پردازد. به‌عنوان مثال در یکی از پرده ابتدایی کتاب به روانکاوی مفهوم «شب» در فضای گفتمان ادبی یک دهه خاص می‌پردازد. زبان ادبی سال‌های دهه 1330 به بعد از نشانه‌ای فراگیر برخوردار است که ما آن را «شب» می‌نامیم.
در بخش هایی از این پرده می خوانیم:
منظور از نشانه دال‌هایی مثل شب، غروب، تاریکی، سیاهی، عصر و مانند اینهاست. نشانه شب در ناخودآگاه متن بازتولید کننده و تداعی‌گر ابژه وحشت است. یونگ در مقام روانکاو درباره رابطه بین نشانه شب و معنای وحشت نهفته آن در ناخودآگاه جمعی بحث جالبی دارد. از دید یونگ درست است که برخی از نسبت‌هایی که مردم به رنگ سیاه می‌دهند ریشه در فرهنگ آنها دارد یا به لایه نژادی یا گروهی ناخودآگاهی جمعی مربوط است ولی او اصرار دارد همه مردم جهان سایه را سیاه می‌دانند که این خود ریشه در تجربه‌های مشترک نژاد بشر دارد. برای نمونه فرا رسیدن شب از زمان‌های بسیار دور موجب ترس بشر شده و او را به جست‌وجوی امنیت واداشته است؛ همانگونه که شب در ناخودآگاه جمعی نشانه وحشت و هراس است در لایه‌های پنهان متن ادبی نیز نشانه‌ای از ابژه وحشت را تداعی می‌کند...
بازنمایی حضور بیگانه در زمان غروب بیگانه را نماد تاریکی معنا می‌کند و این ریشه در نظام معنایی کهن‌الگویی فرهنگ دارد و ابژه بیگانه در نشانه‌های ناخودآگاهانه متن به همین سیاهی و تاریکی بازمی‌گردد. سیاهی و تاریکی در گفتمان ادبی بازنمایی از ابژه وحشت است و این نشان می‌دهد که ابژه بیگانه نیز همچون ابژه قدرت، تداعی‌کننده ابژه وحشت است.
مسئله حضور بیگانه در زندگی روزمره ایرانیان بازتاب نمایانی در متون ادبی، از جمله متن داستانی دارد. داستان های تاریخی همچون رمان پر فروش "سووشون" از سیمین دانشور که سرگذشت ایران و یک خانواده شیرازیدر خلال جنگ جهانی دوم و حضور انگلیسی ها و جلوه های حماسی آن است، یا رمان همسایه ها از احمد محمود که به دوران ملی شدن صنعت نفت و مبارزه مردم با حضور انگلیسی ها در ایران و وقایع آن از نگاه یک جوان جنوبی می پردازد...
ساکنان تهران برای تهیه این کتاب و هر محصول فرهنگی دیگر کافی است با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و سفارش خود را (در صورت موجود بودن در بازار) در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. باقی هموطنان نیز می توانند با پرداخت هزینه پستی، تلفنی سفارش خرید بدهند.
6060
نظر شما