علوم انسانی، منتقد همیشگی جامعه و وضعیت موجود

متون علوم انسانی متونی هستند که در مورد نقش اجتماعی و عملکردها و فعالیت های انسان در جامعه یا ویژگی های فردی انسان بحث می‏کنند. اگر چه از یک طرف رفتار انسانی قواعد جهانشمول دارد که در همه جوامع کم و بیش صدق می‎کنند ولی در همین حال برخی از ویژگی ها یا افکار از فرهنگ و جامعه‏ای تا فرهنگ و جامعه دیگر متفاوت است.

به نظر می‏رسد که قواعد خوانش متون علوم انسانی یکسری کلید واژه‎هایی را بدست می‎دهند برای اینکه عالم علوم انسانی بتواند شرایط جامعه خودش را بر اساس آن کلید واژه‎ها ارزیابی کند و به تحلیل برساند. طبیعی است که دیدگاه علوم انسانی اصولا به جامعه یک نگاه انتقادی است و به طبع وضعیت موجود را نقد می‏کند . به همین دلیل علوم انسانی علوم پویایی هستند که می‎توانند در دراز مدت به رشد و پویایی جامعه و سیستم های اجتماعی بطور کل، کمک کنند. بنابراین در نگاه به علوم انسانی حتی اگر این علوم وارداتی باشند می‏شود که شرایط اجتماعی جامعه مورد نظر را مورد نقد و بررسی و تحلیل و ارزیابی قرار داد.

در واقع می‏توان مصداق ها و قواعدی را از درون جامعه پیدا کرد و درباره آنها بحث و بررسی کرد. ضمن اینکه می‏شود در ادبیات بومی هر رشته‏ای هم موارد و مصادیقی را پیدا کرد برای اینکه به نظریه‏پردازی در حوزه علوم انسانی در آن رشته‏ها به طور کلی و به صورت عموم کمک کند.

طبیعی است که هر کسی که در حوزه علوم انسانی کار می‏کند باید با ادبیات رشته خودش دائما دم خور و مأنوس باشد و متون قبلی را مرتب مورد بازخوانی قرار بدهد. متون علوم انسانی یک معنای ثابت و واحد و دائمی ندارند و در هر بار خواندن می‏شود معناهای تازه‏ای از آنها گرفت و کشف کرد. ضمن اینکه هرکسی در هر رشته‏ای که کار می‏کند باید خودش را در معرض داده‏ها و یافته‏های جدید علمی قرار بدهد و از آخرین دستاوردهای علمی هم استفاده کند.

(برگرفته از گفت و گو با مهر)