کسی که قفقاز را فلسطین می داند دشمن روسیه است

محمدرضا نوروزپور

سناتورهای آمریکایی، کرملین را عصبانی کرده اند چرا که دوست نداشته اند یک ناراضی روس که رهبر مخالفان دولت است، شب عید ژانویه را در زندان انفرادی بگذراند. مسکو می گوید مسائل داخلی کشورش به سناتورهای آمریکایی ربطی ندارد و وزارت خارجه این کشور نیز حق نداشته در حمایت از مخالفان کرملین بیانیه صادر کند.

جو لیبرمن و جان مک کین اما طور دیگری فکر می کنند. آنها احساس می کنند در قبال دستگیری و زندانی شدن بوریس نمتسف رهبر حزب «سولیدارنوست» روسیه که می تواند رقیبی جدی و بالقوه برای مدودف و پوتین در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری محسوب شود، مسئولیت دارند.

سناتورهای آمریکایی معتقدند کرملین تنگ خلقی کرده است و نتوانسته به خوبی ظرفیت های لازم برای یک دموکراسی پویا را به نمایش در آورد. آنها اقدام نمتسف را مبنی بر براه انداختن یک تظاهرات اعتراض آمیز علیه کرملین در راستای ازادی های بنیادینی می دانند که دارا بودن آنها شرط لازم و اولیه آزادی های مدنی است.

اما روس ها طور دیگری فکر می کنند و هشدار می دهند همه جای دنیا قرار نیست مثل آمریکا باشد و اینگونه نیست که هرچه امریکایی ها می گویند درست است و هرچه دیگران می کنند غلط.  کرملین می گوید معاون چرنومردین نخست وزیر اسبق روسیه، در شب ژانویه ازفرمان پلیس مبنی بر برگزار نکردن تجمع امتناع کرده و سزاوار گوشمالی است.

پوتین البته در گوشمالی دادن به مخالفان دولت اشتراکیشان با مدودف که گویا قرار است تا اطلاع بعدی به نوبت بین آنها دست به دست شود، بسیار متخصص است. او که چندی پیش آشکار و پنهان در صدور یک حکم سختگیرانه درباره میخائیل خودورکفسکی یکی دیگر از مخالفانش نقش افرینی کرد وطعم تلخ تلافی و انتقام را به او چشاند، این بار نمتسف قانون شکن را درست در شب عید ژانویه به زندان انفرادی انداخت و براساس آنچه که حتی مطبوعات روسیه نوشتند، حتی از دادن پتو، زیر انداز و ملحفه نیز به او خود داری کرد تا چند شب سرد زمستانی را بدین گونه پشت سر بگذارد.

نکته حائز اهمیت اما تلیغات مزورانه کرملین درباره این دستگیری و علت آن بود که البته می توان آن را با قرائتی دیگر، مدبرانه خواند. مسکو به خوبی توانست جوی خیانتکارانه در اطراف این مخالف خود پدید آورد تا زجر کشیدن او در شب سال نو به حساب بی رحمی پوتین و مدودف گذاشته نشود بلکه به جرم خیانت پیشگی رقیب سیاسی اش تمام شود.

طرفداران کرملین در مسکو بلافاصله موضع گیری آمریکایی ها درخصوص دستگیری نمتسف را ریاکارانه و مبتنی بر ماهیت اختلاف انگیزغربی ها تفسیر کردند که البته نه تنها در جامعه روسی بلکه در سراسر جهان موضوعی قابل هضم و قابل تایید است. 

ماکسیم شفچنکو، یکی از همین افراد است که به خوبی از وجود این زمینه استفاده می کند. این خبرنگار روسی در تفسیر واکنش آمریکا به بازداشت این سیاستمدار اپوزیسیون حتی به احساسات ضد اسرائیلی روس ها نیز متوسل می شود. او  جرم نمتسف را توهین به روسیه عنوان می کند و می گوید این سیاستمدار مخالف، روسیه را اشغالگر می داند چرا که او قفقاز را فلسطین نامیده است. او می گوید این چه معنی دارد که نمتسف قفقاز را فلسطین بنامد؟ یعنی روسیه اسرائیل است؟ یعنی مسکو قفقاز را اشغال کرده است؟

این اتهامات خون هر مخالفی را حلال می کند. خصوصا اینکه نمتسف راهی برای تکذیب ندارد چون حتی بیش از این رفته بوده و در جایی پیشنهاد کرده بوده که قفقاز از روسیه جدا شود. این سخنان، به شدت روس ها را تحریک می کند و آنها را عصبانی می کند چون آنها اساسا از اینکه کسی آنها را اسرائیل بخواند یا آنها را به آمریکایی ها بفروشد خوششان نمی آید.  به گفته شفچنکو اکنون نمتسف این هردو جرم را به تمام کمال انجام داده و به دشمن روسیه تبدیل شده است.

با این همه نمتسف در چند روز اخیر میانه مسکو و واشنگتن را به هم ریخته است.  نمتسف از نگاه آمریکایی ها لیاقت رهبری یک اپوزیسیون قوی در روسیه را به نفع غرب دارد. او سال ها در دستگاه سیاسی این کشور حضور داشته و سوای از پست های مهمی از جمله فرمانداری و معاونت نخست وزیری، در احزاب گوناگونی حضور و نقش فعال داشته است. نمتسف در شکل گیری انقلاب مخملی در اوکراین نیز فعال بود و کمک خوبی برای واشنگتن و جنبش نارنجی به حساب آمد. او ممکن است یک بار دیگر بتواند این نقش را برای آمریکایی ها و این بار درست در دل رقیبشان بازی کند.

زندانی شدن نمتسف در شب اول ژانویه به فرمان پوتین اما، نشان می دهد که او ریش های نداشته اش را در آسیاب سفید نکرده است و به خوبی می داند که قرار است آمریکایی ها از کجا به او ضربه بزنند. 46