کلکسیونی از بحران در جامعه داریم/بازداشت کودکان کار و خیابان

به گزارش خبرنگار خبرآنلاین، جامعه ما در شرایط بحرانی قرار دارد، به طور کلی بحران اختلال عمده و بزرگی است که در نظام و سیستم ایجاد می شود و نظام و سیستم قادر به پاسخگویی و کنترل آن نیستند، در بحث بحران ما با چرخه و تسلسل بحران ها روبرو هستیم. ۲۵ سال پیش این موضوعات را به عنوان مشکل و مسئله اجتماعی مطرح می شد و بسیاری از صاحبنظران نسبت به گسترش این مشکلات هشدار دادند ولی امروزه دیگر ما به آنها مشکل اجتماعی نمی گوییم و در مرحله بحرانی قرارداریم چرا که با سازو کار موجود قادر به حل آن نیستیم.

سعید مدنی در نشست امکان و امتناع ساماندهی کودکان کار و خیابان در شهر تهران که در محل انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری تشکیل شد، به بررسی ابعاد و سطوح بررسی مسئله کودکان کار پرداخت.

در حال حاضر ما در جامعه کلکسیونی از بحران ها را داریم

مدنی سخنرانی خود را با توضیح انواع شرایط بحرانی آغاز کرد: بحران های زودگذر مانند سیل و زلزله که پیش بینی ناپذیرند و دسته ای از بحران ها متوالی هستند که با هم پیش می ایند و بحران های دیگر تدریجی هستند، مانند فقر و نابرابری و کودکان کار. برخی از بحران ها متعارف هستند مثل آتش گرفتن لوله گاز که متعارف و قابل پیش بینی است و یک سری دیگر از بحران ها، بحران های سرکش و دیرمهار هستند که بیشتر مشکل های اجتماعی در این دسته قرار دارند و ۲۰ سال است که گفته می شود این مشکلات به هم پیوند و گره خورده اند، معتاد بیست سال پیش فقط معتاد بود و بعد معتاد سارق  شد و بعد معتاد سارق آلوده به اچ ای وی.

کودکان کار نتیجه بحران توزیع در جامعه ایران

این جامعه شناس افزود: ساختار کلان با وجود نابرابری ها ی ساختاری و تدریجی خود مسبب کودکان کار، زنان تن فروش و معتادان و... می شود، ساختار کلانی که به راحتی تغییر نمی کند.

وی در ادامه بیان کرد: اگر به مسئله کودکان کار بنیادی نگاه شود، اصلاح ساختار کلان را می طلبد که در این صورت نشانه ی آن که کودکان کار هم هست حل می شود. بحران توزیع در جامعه نه به شهرداری مربوط می شود و نه به بهزیستی و نه سازمان دیگری، این یک بحران ساختاری است و در سطح کلان باید حل شود، ویژگی اساسی در کل ساختار وجود دارد که نابرابری را تداوم می بخشد. حل بحران کودکان، با تغییر ساختار کلان امکان پذیر می شود و این امر حتی اگر پذیرش آن باشد(که در ایران این پذیرش وجود ندارد) امری بسیار تدریجی است.

با مسئله کودکان کار چه می شود کرد؟

 سردبیر فصلنامه ی علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی افزود: پاسخ این جانب به مسئله ی کودکان کار  امتناع است و تقریبا هیچ کاری نمی شود کرد. با ساختار اجتماعی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی موجود، روز به روز وضعیت پیچیده تر می شود و پاسخ من برای کنترل و کاهش کودکان کار منفی است

 وی در ادامه تاکید کرد: ما با پدیده ی چرخه ی فقر مواجه ایم و این فقر نسل های بعد را نیز درگیر می کند و فقر مزمن را به وجود می آورد و این پدیده ای است که در سال های اخیر نمود پیدا کرده است، فقری که نسل به نسل تداوم پیدا می کند.

آیا نباید دیگر کاری کرد؟

مدنی پاسخ داد: چرا ممکن است یک سری از کارها را انجام داد ولی انجام این کارها به معنی این نیست که مسئله و مشکل اجتماعی حل می شود، بلکه بیشتر به معنای ارائه ی یک سری خدمات به کودکان کار و خیابانی است تا آنها در مقابل مخاطرات تاب آوری بیشتری داشته باشند.

 وی در ادامه افزود: در توضیح علل و عوامل اجتماعی ما با سه سطح سروکار داریم: سطح کلان که به ساختارها و نهادها و قوانین بالادستی اشاره دارد و تغییر در این سطح بسیار سخت است و مقاومت در مقابل تغییر بسیار بالاست، هرچند عمده ترین عامل به وجود آورنده ی مسائل و مشکلات نیز در این سطح است. در سطح خرد ما با خانواده و خود فرد و مراقبین کودکان کار سروکار داریم که در این سطح می توان به صورت موردی مداخله کرد و از بدترشدن وضع و آسیب بیشتر جلوگیری کرد. در سطح میانه ما با سازمانها و موسسات و نهادهای دولتی و مدنی مواجه ایم، در این سطح اگر حداقل کارایی وجود داشته باشد و سیاست هایی درستی اعمال  شود ما می توانیم شرایط دشوار کودکان کار را تا حدودی تقلیل بدهیم و وضع را برای آنها قابل تحمل ترکنیم.

این پژوهشگر تاکید کرد: کاری که ما برای کودکان کار می توانیم بکنیم در این سطح است و اگر در همین سطح نیز کار درستی انجام نشود وضع  را برای کودکان کار بدتر می کند.

شهرداری و بهزیستی بی اعتمادی بسیاری در کودکان کار و خیابان ایجاد کرده اند

مدنی افزود: دوسال پیش در دربندرعباس نزدیک های عید، من درحال کار بر روی کودکان کار بودم و با آنها مصاحبه ها و گفتگوهایی داشتم که اولین سوال آنها این بود؟ از بهزیستی ای؟ از شهرداری ای؟ که اگر می گفتی از این دو ارگانی به هیچ عنوان حاضر به صحبت کردن نبودند و این خود نشان می دهد که شهرداری و بهزیستی خیلی بد عمل کرده اند و بی اعتمادی عجیب و غریبی را در کودکان کار ایجاد کرده اند. در همان روزها به یک "ان جی او" برای کودکان کار مراجعه کردم و دیدم که عده ی زیادی از کودکان خیابانی را آن جا جمع کردند و آنها گریه می کردند و بعد از پیگیری های زیاد  تنها جوابی که به این عمل خود دادند این بود که در جلسه ی شورای اجتماعی شهر بندرعباس تصمیم گرفتند برای اینکه نمای شهر بندرعباس در مقابل مهمان های نوروزی بد نباشد، این کودکان کار را چند روز در جای مشخصی جمع کنند و بعد دوباره آنها را رها کنند،

طرح ساماندهی کودکان کار خیابانی دراصل طرح بازداشت کودکان کار و خیابان است

 پژوهشگر مسائل اجتماعی بیان کرد: منطق این حرکت به دور از هرگونه رویکرد انسانی است، این رویکرد که اینها عارضه ای هستند که باید جمع بشوند و این رویکرد خود می تواند آثار و عواقب جدی ایجاد کند و منطق طرح ساماندهی نیز چنین رویکردی است.

مدنی در پایان افزود : به طور کلی اگر رویکرد ما اصلاح باشد باید چند نکته را مدنظر داشته باشیم

در ابتدا باید پذیریم که ما(شهرداری، بهزیستی و وزارت رفاه) قادر نیستند فرایند پمپاژ کودکان به خیابان را مانع شوند و این مهم احتیاح به تغییر ساختار دارد و اگر این سازمان ها کاری می کنند ارائه ی خدمات انسانی به آنهاست و برای این مهم باید به نکات زیر توجه داشت

۱-تفاوت های زیادی بین کودکان کار و کودکان خیابان وجود دارد و در مورد کودکانی که در خیابان هستند جنسیت نیز مهم است و دختران بیشتر در معرض تهدید هستند و از نظر قومی بسیار با هم متفاوت هستند  و باید به تفاوت های مناطق مختلف توجه داشت، این محیط های متفاوت تجربه های متفاوتی را برای کودکان کار و خیابان ایجاد می کند

۲-توجه و تاکید به کودکانی که نیاز های ویژه ای دارند؛ آنهایی که سوء مصرف دارند، آنهایی که در معرض رفتارهای پرخطر جنسی هستند، کودکانی که ارتباط خانوادگی دارند و آنهایی که ندارند.

۳-تامین نیازهای کودکان کار و خیابان نمی تواند جدا از محیط زندگی و کار این کودکان باشد؛ تمام حمایت ها از جمله آموزش و بهداشت و سلامت ها باید در همان محیط خود کودکان به آنها ارائه بشود

۴-تاکید بر جامعه ی مدنی و "ان جی او ها" :  NGO  ها نباید خودشان را درگیر سیاست های غلط بکنند و از این طریق باعث سلب اعتماد بشوند و این سازمان های غیر دولتی همکاری خودشان  را باید منوط به همخوانی  سیاست با موازین مدنی بکنند

۵- وجود یک سیستم ارجاع منظم و نه تنها در حد یک برخورد مقطعی برای شب عید و... که این خود عواقب بدتری را می تواند به وجود آورد.

۶-هماهنگی در سازمان های دولتی، چیزی که در حال حاضر بیشتر تعارض و تضاد می باشد.

۴۷۴۷