بیماری‌های شایع در سیل

عفونت‌های ناشی از آب آلوده بسیار خطرناک هستند. بنابراین نظارت بر آب آشامیدنی و غذای سالم افراد سیل زده باید در اولویت برنامه‌های بهداشتی باشد. 
از طرفی وجود گل و لای و آب‌های ساکن نیز می‌تواند محل تجمع انواع باکتری، پشه، قارچ و ویروس باشد. معمولا بیماری‌های منتقله از پشه نیز در این شرایط به عنوان عامل خطر قلمداد می‌شود. استفاده از حشره‌کش‌های دوستدار محیط زیست برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های ناشی از حشرات موثر است. 
آشنایی با این بیماری‌ها و روش‌های تشخیص می‌تواند نقش موثری در موفقیت درمان مبتلایان داشته باشد. 

- حصبه 
حصبه یا تب تیفوئید (typhoid fever) یک بیماری عفونی است که در اثر باکتری سالمونلا تیفی ایجاد می‌شود، این بیماری مسری بوده و از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شود و معمولا با علائمی چون تب بالا، اسهال، بی‌اشتهایی و سردرد همراه است.
باکتری حصبه در آب‌های گل‌آلود تا یک‌ماه زنده می‌ماند و در اثر گرما بخصوص نور آفتاب به سرعت از بین می‌رود.

- وبا 
وبا از طریق آب آلوده و یک باکتری به نام ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. اسهال، استفراغ، کاهش ادرار، تغییر رنگ ادرار، احساس تشنگی زیاد، و گرفتگی عضلات از جمله مهمترین علائم وباست.

- تب شالیزار (leptospirosis)
این عفونت از نوعی باکتری به نام لپتوسژیرا ناشی می‌شود و با علائمی مانند سردرد، تب، درد عضله و خونریزی ریه همراه است.

- هپاتیت A
به التهاب کبد، هپاتیت گفته می شود. التهاب کبد می تواند به فیبروز، سیروز یا سرطان کبد منجر شود.
تاکنون پنج ویروس اصلی هپاتیت شناخته شده است که به عنوان هپاتیت نوع A، B، C، D و E شناخته می‌شوند. احتمال سیروز کبدی و سرطان در دو نوع B و C بیشتر است. هپاتیت نوع A و E معمولا بر اثر مصرف آب و غذای آلوده ایجاد می‌شوند.

- مالاریا 
مالاریا از طریق نیش پشه آلوده به انگل پلاسمودیم فالسیپاروم به انسان منتقل می‌شود. این انگل وارد جریان خون میزبان می‌شود و سلول‌های قرمز را تخریب می‌کند. زمانی که گلبول‌های قرمز تسلیم این انگل می‌شوند، علائم این بیماری که شامل سردرد، لرز، درد عضلانی، خستگی، تهوع، اسهال و استفراغ است، ظاهر می‌شود. این انگل همچنین سبب مشکلات تنفسی شدید، کاهش قندخون، کم خونی شدید و در نهایت بروز کما در بیمار می شود که در صورت نبود درمان کشنده است. کودکان به دلیل ضعف سیستم ایمنی در مقابل این انگل تسلیم می شوند و از بین می‌روند.

- تب دانگ 
دانگ (dengue) یک عفونت ویروسی است که از طریق نیش پشه آلوده Aedes منتقل می‌شود. علائم این بیماری تب بالای 41 درجه سانتیگراد، سردرد شدید، درد مفاصل، عضلات و چشم ها، بثورات پوستی، استفراغ و تهوع است. 
در صورتیکه این عفونت به موقع تشخیص و درمان نشود، منجر به مرگ بیمار می‌شود. برخی از پزشکان این بیماری دردناک را تب استخوان شکن (Breakbone fever) می‌نامند.
در بدن بیمار مبتلا به تب دانگ، آنتی بادی‌هایی تولید می‌شود که می‌توانند منجر به تب خونریزی دهنده دانگ (DHF) یا سندرم شوک دانگ (DSS) شود.

- تب زرد (yellow fever)
تب زرد یک بیماری ویروسی است که با نشانه‌هایی مانند تب، لرز، تهوع، کاهش اشتها، سردرد و درد عضلانی همراه است. دردهای شکمی و آسیب‌های کبدی نیز از دیگر علائم این بیماری هستند.

- بیماری‌های منتقل‌شده از اجساد
مدارکی دال بر انتقال بیماری از جساد در دست نیست؛ چرا که احتمال زنده ماندن عوامل بیماری‌زای شایع در سیل پس از مرگ وجود ندارد، به جز ویروس HIV‌ (ایدز) که تا 6 روز پس از مرگ در بدن زنده می‌ماند.
با این حال به شدت توصیه می‌شود که اجساد با استفاده از تجهیزات لازم منتقل و جابجا شوند و از تماس دست و پوست با جراحت‌های باز اجتناب شود. امکان انتقال عفونت‌های گوارشی از طریق مدفوع اجساد نیز وجود دارد، بنابراین باید کمترین تماس را داشت.
کارکنان بهداشت، پرستاران و پزشکان باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از تماس با اجساد را اتخاذ کنند. 

- مداوای سریع زخم‌های باز 
زخم‌های باز مهمترین عامل ورود انواع عفونت به بدن هستند، بنابراین درمان و پانسمان این افراد در اولویت است و نباید کمبودی در زمینه تجهیزات پانسمان و ضدعفونی کننده وجود داشته باشد. 

- عفونت‌های تنفسی
عفونت‌های تنفسی به دلیل عوامل بیماری‌زا و شرایط جوی ناشی از سیل و عدم وجود بهداشت کافی در شرایط پس از سیل بسیار شایع است. 

- اسهال 
اسهال یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی در شرایط سیلاب است. این عارضه می‌تواند روزها به طول انجامد و باعث کم‌آبی بدن شود. علت اصلی اسهال عفونت روده‌هاست. عوامل ویروسی، باکتریایی و انگلی می‌توانند منجر به اسهال شوند. این آلودگی‌ها معمولا از طریق آب و غذای آلوده وارد بدن می‌شوند. 

-اگزما 
اگزما به التهاب پوست گفته می‌شود که معمولا با قرمزی، پوسته پوسته شدن و ضخیم شدن پوست همراه است. عوامل محیطی مانند وجود رطوبت در بروز و تشدید اگزما موثر است. در حالت عادی تماس پوست با صابون های عطری، مواد تحریک کننده مانند الکل و لباس های پشمی و تنگ نیز باعث افزایش علایم اگزما می شوند، ولی وجود رطوبت نقش مهمتری دارد.
بیماران مبتلا به اگزما به عفونت‌های باکتریایی، قارچی و ویروسی حساس هستند و در برخی موارد اگزما منجر به آلرژی یا آسم می‌شود.

- التهاب ملتحمه 
التهاب ملتحمه (conjunctivitis) یا قرمزی چشم به التهاب غشاء نازک روی صلبیه گفته می‌شود که منجر به عفونت و قرمزی چشم می‌شود. این بیماری می‌تواند ناشی از عوامل عفونی (ویروسی و باکتریایی) باشد. نوع باکتریایی ناشی از باکتری‌های استافیلوکوک و استرپتوکوک است که می‌تواند از طریق آب آلوده منتقل شود و در شرایط سیل بسیار شایع است.
این عارضه با علائمی مانند خارش و قرمزی چشم، ریزش اشک، تورم پلک و ترشحات چشمی همراه است.

- عفونت گوش 
سه نوع اصلی عفونت گوش وجود دارد؛ عفونت حاد گوش میانی (اوتیت مدیا)، اوتیت مدیا با افیوژن و التهاب گوش خارجی که بیشتر بر اثر آب‌گرفتگی بوجود می‌آید.
گوش درد، تب، کاهش شنوایی، سردرد و احساس پربودن مجاری گوش، از مهمترین علایم هر سه نوع عفونت محسوب می‌شوند. این علایم در نوزادان و کودکان معمولا با اختلال خواب، کاهش اشتها، گریه‌های مکرر و بی‌حوصلگی کودک همراه است. در صورتی که پرده گوش آسیب دیده باشد، احتمال خروج خون یا مایع مخاطی از مجرای گوش وجود دارد. 

- عفونت‌های پوستی 
عفونت پوستی از شایع‌ترین عفونت‌های دیده شده ناشی از سیل است. این عفونت می‌تواند عامل ویروسی، باکتریایی، عفونی و قارچی داشته باشد. عفونت پوستی ناشی از نیش حشرات نیز بسیار شایع است. عفونت های پوستی معمولا با التهاب، خارش و سوزش همراه است که در این صورت استفاده از پماد آنتی بیوتیک می‌تواند راهگشا باشد. در صورت شدت عفونت و تب مراجعه به پزشک الزامیست.

- ویروس نیل غربی 
ویروس نیل غربی (West Nile virus) میکروارگانیسمی است که باعث شیوع بیماری‌های مرگبار می‌شود. این ویروس معمولا در پرندگان دیده می‌شود، ولی آلودگی آن در انسان و دام نیز دیده شده است. این ویروس از طریق نیش پشه منتقل می‌شود. 
گرچه میزبان اصلی این ویروس پرندگان به ویژه کلاغ است، ولی انسان نیز می‌تواند بر اثر تماس با پرنده بیمار یا لاشه آن یک میزبان اتفاقی باشد.
این ویروس از طریق شیر مادر می‌تواند نوزاد را نیز آلوده کند. خون و فرآورده‌های خونی عامل اصلی سرایت این عفونت است. تب، درد، استفراغ، اسهال و بثورات پوستی از جمله مهمترین علائم این عارضه هستند. فلج، ضعف بینایی، تشنج و کما از علائم نادر بیماری هستند. 
عفونت زخم‌های باز، ‌بینی و گلو نیز از جمله شایع‌ترین عفونت‌های ناشی از سیل هستند. 

- هیپوترمی 
هیپوترمی (Hypothermia) یا سرمازدگی ناشی از سیل نیز گاهی به ویژه اگر سیل در زمستان رخ دهد، بسیار شایع است. این عارضه بیشتر در کودکان و سالمندان دیده می‌شود و با علایمی مانند کاهش دمای مرکزی بدن، لرز و علائم روانی مانند خشم، کرختی و پرخاشگری یا بی تفاوتی همراه است.

- عفونت دستگاه تنفسی 
عفونت مجاری تنفسی تحتانی از جمله پنومونی و برونشیت و عفونت مجاری تنفسی فوقانی از جمله سرماخوردگی نیز از بیماری‌های شایع ناشی از سیل است.
عفونت مجاری تنفسی تحتانی به ویژه در کودکان بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به فوت شود. 

- بیماری‌های دستگاه گوارش
یکی از مهمترین خطرات ناشی از بلعیدن آب سیل، بیماری‌های مربوط به سیستم گوارشی است. انواع باکتری‌ها، انگل‌ و ویروس می‌تواند وارد بدن شود و در بخش‌های مختلف به ویژه در سراسر سیستم گوارشی جا خوش کند. برخی از این عفونت‌ها خوش‌خیم هستند و فقط ممکن است باعث استفراغ و اسهال شوند. البته در صورت وجود این مورد نیز باید جدی گرفته شود تا آب بدن تحلیل نرود.
- ژیاردیاز (Giardia) یک بیماری مهم انگلی و شایع‌ترین عفونت دستگاه گوارش است. این عفونت معمولا در روده باریک رخ می‌دهد. 
اسهال غیر خونی، دل‌پیچه، تهوع و استفراغ از جمله مهمترین علائم این عارضه هستند. 
-انگل کدیپتوزپوریدیوم (Cryptosporidium) که عامل بیماری‌های معده و روده، همراه با اسهال است.
علاوه بر بیماری‌های فوق، انواع اختلالات روحی و عصبی از جمله افسردگی و اضطراب نیز در میان سیل زدگان بسیار شایع است. این اختلالات گرچه به ظاهر جدی گرفته نمی‌شوند، ولی در سلامت جسمی نیز بسیار موثر هستند و می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند.

5656