در ابتدای امر باید مشخص شود که قرار است چند گام برداشته شود و موضوعات آن در چه زمینه هایی خواهد بود. نکته دیگر که باید روشن شود آن است که پیامد هر گامی که برداشته می شود چیست. این موارد دروهله اول باید برای تصمیم گیران سیاست خارجی ایران و همچنین دستگاه تصمیم گیر روشن باشد. اکر چنین نقشه راهی وجود داشته باشد ایران در قبال واکنش هایی که این گام ها خواهد داشت دچار غفلگیری نخواهد شد.
همچنین هزینه گام ها نیز باید برآورده شود؛ در این راستا باید بررسی شود که چه ارزشی را از دست داده ایم و هدف ما بدست آوردن چه ارزشی است و در نهایت چه هزینه ای را باید پرداخت کنیم. هدف از طرح این موارد پیش بینی تحمل آستانه بحران است.
در عمل ایران گام هایی را برداشت و اتفاقا روشن بود که این 4 گام سنجیده بود. قطعا ایران منتظر خواهد بود که طرف مقابلمان یعنی اروپا و آمریکا چه ارزیابی هایی را از اقدامات ایران داشته اند و در نهایت چه واکنش هایی نشان خواهند داد. کشورها در عرصه بین الملل به دنبال اعتبار هستند و بسیار دشوار است که اروپا انتظار داشته باشد ایران از گام پنچم صرفنظر کند و ایران نیز انتظار داشته باشد که اروپایی ها در در مقابل گام های برجامی ایران انعطاف قابل توجهی داشته باشند. به طور طبیعی هم ایران و هم اروپا نباید بازی را به این مرحله می کشاندند چرا که وضعیت کنونی برای طرفین حیثیتی شده است. به همین دلیل ایران نیز مجبور شده تا گام های بعدی را نیز بردارد. در آن سو نیز اروپا هم مجبور شده تا بیش از اینکه به ایران هویج نشان دهد، احتمال می رود که سیاست چماق را در پیش بگیرد.
اگر چنین روندی تداوم یابد ایران مجبور است در گام پنجم فعالیت های هسته ای خود را تشدید کند و یا ممکن است به سمت گام های دیگری چون ممانعت از بازرسی بازرسان سازمان بین المللی انرژی اتمی از تاسیاست هسته ای کشور رود. یا در مثالی دیگر سازو کارهایی که سازمان بین المللی انرژی اتمی برای کنترل فعالیت های هسته ای ایران به کار بسته است نادیده بگیرد؛ مانند برداشتن دوربین ها و یا نادیده گرفتن پروتکل الحاقی که قبلا به طور داوطلبانه اجرا می شد. حتی ایران می تواند بر مبنای عدم تامین مصالح عالیه کشور موضوع خروج از ان پی تی را مطرح کند.
به هر روی گام هایی که برداشته خواهد شد طیفی خواهد بود از آنچه که برجام برای ایران محدودیت ایجاد کرده بود. این برداشت نیز باید وجود داشته باشد که ایران در چارچوب خارج شدن از تعهداتش در برجام است و اینکه در چارچوب حقوق خودش در ان پی تی است. اگرچه این گام ها به طور طبیعی حق ایران است اما واکنش های تندی را نیز طرف های مقابل نشان خواهند داد مگر اینکه بپذیریم اروپا و آمریکا بازیگران استراتژیک با رفتارهای عقلایی هستند که در حال بازی با ایران هستند.
اگر چنین ویژگی هایی بر رفتار اروپا و آمریکا حاکم باشد، قاعدتا آنها باید به درخواست های ایران که درخواست های به حق و بجایی است تن بدهند. در غیر این صورت به لحاظ روانشناسی محروم کردن یک کشور از حق مسلم خود به طور طبیعی با واکنش هایی روبرو خواهد بود. باید توجه داشت که اقدام ایران واکنشی به رفتارهای اروپا و آمریکا است که اساس روابط بین الملل بوده است؛ بدین معنا که اساس و بنیان روابط بین الملل بر اساس روابط متقابل استوار است.
310311
نظر شما