شاهزاده منزوی می شود؟/ ایران از وضعیت سعودی به نفع خود استفاده کند

زهره نوروزپور: همه چیز از یک ازدواج اغاز شد! قرار بود که خدیجه به حجله جمال برود. اما از قضای روزگار نوعروس عاشق به جای رخت سفید رخت سیاه بر تن کرد و به دنبال اجساد تکه تکه شده معشوق گشت! این تراژدی در 2 اکتبر سال 2018 در سفارت سعودی در خاک ترکیه اتفاق افتاد. جمال خاشقچی ستون نویس روزنامه واشنگتن پست و فعال سعودی بود که قتل او یکی از جنجالی ترین اخبار سال گذشته به حساب می آید.

یک سال از قتل او می گذرد و تا کنون جسد یا حتی تکه استخوانی از او پیدا نشده است. گویی او آب شد و در زمین فرو رفت. بر همین اساس برخی گمانه زنی ها حاکی ست که جسد او پس از تکه تکه شدن در اسید حل شده است.

این اتفاق برای عربستان هزینه های هنگفتی به همراه داشت اما با ابتکار شاهزاده جوان هزینه های تحمیل شده با دلار های نفتی خریداری شد و پس از یک سال جنجال خبری، سر و صداها کمتر شد.

از طرفی کنگره پا بیخ خِر سعودی گذاشت و از طرفی دیگر اردوغان موی دماغ بن سلمان و پدرش شد! پس از آن کشورهای اروپایی از جمله المان و فرانسه صادرات تسلیحات را به عربستان تا 6 ماه تعلیق کردند. که بعدها اخباری رسید که این کشورها همچنان مخفیانه به سعودی سلاح می رسانند!

به هرحال شاهزاده جوان دست به کار شد و برای ارام کردن آنکارا به اردوغان وعده سرمایه گذاری کلان در ترکیه را داد و برای ارام کردن سنای آمریکا دَم ترامپ را گرم کرد. با اینحال کنگره و سنا همچنان اعتراضات خود را علیه بن سلمان پیگیری کردند که بحثی مفصل را می طلبد. همین بس که پس از فشار بسیار قانوگذاران آمریکایی شاه سعودی وعده محاکمه داد! پس از گذشت یکسال روز گذشته 22دسامبر 2019 دستگاه قضایی سعودی حکم متهمین در قتل جمال خاشقچی را اعلام کرد تا فرمالیته ای بر هجمه های بین المللی و فشار سنای آمریکا باشد. ظاهرا عربستان باز هم نتوانست جامعه بین الملل را با این احکام مجاب کند چراکه بار دیگر دنیا را به هم ریخته است و سنای آمریکا و سازمان های حقوق بشری، دادگاه و احکامش را یک نمایش مضحک خوانده اند!

ماجرای جنجال جدید از کجا آغاز شد؟

روز گذشته دادستانی عربستان ۵ نفر از متهمین به دخالت در قتل "جمال خاشقچی" روزنامه نگار مخالف "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی را به اعدام محکوم کرد.(اینجا)

به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان ، دادستانی این کشور همچنین ۳ متهم دیگر را به زندان های طولانی مدت تا ۲۴ سال محکوم کرده است .

بر اساس اعلام دادستانی عربستان ۱۱ نفر در این ارتباط دستگیر شده بودند که پس از انجام تحقیقات سرلشگر احمد عسیری از اتهامات وارده تبرئه شد و از سعود القحطانی هم تحقیقات به عمل آمد اما اتهامی متوجه وی نشد.

از سعود القحطانی به عنوان فرد مورد اطمینان محمد بن سلمان نام برده می شود که وظیفه شناسایی و حذف مخالفین سعودی در خارج کشور را برعهده دارد. برخی گزارش ها نشان داد که القحطانی روند قتل خاشقچی را از طریق اسکایپ هدایت کرده است . این در حالی است که پس از تبرئه شدن از ذوق برای بن سلمان شعر گفت! (اینجا) او کسی بود که از همان روزهای اول انگشت اتهام به سمت او رفت و همگان اذعان داشتند که او فرد شماره یک در قتل خاشقچی است.

همچنین پس از یک سال تحقیق از سوی مقامات ترکیه و روزنامه نگاران این کشور و تیم خبری واشنگتن پست ، گزارش های منتشره از سوی دولت ترکیه نشان می دهد که قتل این روزنامه نگار مخالف به دستور مستقیم بن سلمان ولیعهد سعودی انجام شده است .

روزنامه واشنگتن پست، احکام دادگاه رسیدگی به پرونده «جمال خاشقچی» ستون‌نویس مقتول این روزنامه را رد کرده و جلسه محاکمه عاملان قتل وی در عربستان سعودی را ساختگی توصیف کرد.

«فرد رایان» ستون نویس واشنگتن پست با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: فقدان شفافیت کامل و خودداری حکومت عربستان از همکاری با بازرسان مستقل، نشان می‌دهد که این دادگاه یک محاکمه ساختگی بوده است.

وی افزود: مقام‌های رده بالای حکومت سعودی که مسؤولیت نهایی این قتل را بر عهده دارند، همچنان از پذیرش مسؤولیت قتل بی‌رحمانه "جمال خاشقچی" فرار می‌ کنند.

بن سلمان زیر فشار

امروز بار دیگر نگاه ها روی بن سلمان ناپخته، سنگینی می کند. او که پس از تکیه بر کرسی ولیعهدی به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی، برای بالابردن وجهه پادشاهی کشورش روی آورد، چیزی از این جنجال اصلاحات و به روز شدن سعودی ها، از رانندگی بانوان تا ورود آنها به ورزشگاه و اصلاحاتی دیگر از این نوع نگذشت که آوار بین المللی سودای او را برای یک سعودی مدرنیته بر باد داد.

فشار بین المللی پس از قتل خاشقچی به حدی سنگین بود که در روزهای اول تا یک ماه خبری از بن سلمان در رسانه های خبری نبود، گویی او در کنج عزلتی به گناهان خود در بحر تفکر فرو رفته بود! اما داستان تنها به قتل یک روزنامه نگار منجر نشد، افشای کشته شدن او و بازتابش در سراسر جهان و شبکه های خبری، اجتماعی و فضای مجازی، ضربه سنگین سیاسی و اقتصادی به ریاض وارد کرد، تحریم گسترده از سوی اروپا سبب شد که بسیاری از شرکت های اقتصادی جانشان را بردارند و در بروند!

پس از این فشار و وعده بن سلمان برای رسیدگی به پرونده این قتل،  بحران خاورمیانه بر دوش آنها مزید بر علت شد. حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و بی توجهی و حمایت نکردن آمریکا از این حمله، شکست مفتضحانه در یمن، اختلاف با امارات در جنوب عدن و بحران قطر، عربستان دریافت که تنها مساله یک قتل ساده نبوده است! بلکه از طرف واشنگتن پای ارزش های امریکایی در میان است. ارزش هایی که آنها سالهاست با این شعار بر دنیا حکمرانی می کنند و حالا نمی توانند درباره شاهزاده جوان تعلل و تحمل کنند! از طرف منطقه ای نیز حتی عرب های حاشیه خلیج فارس و کشورهای جهان اسلام مانند سابق از سعودی پیروی نمی کنند.

آرامکو مساله ای بود که بن سلمان را در محاکمه افراد دخیل در این قتل مجاب کرد تا بلکه خود را از این وضعیت رها کند.اما او همچنان زیر فشار است چراکه این حکم را کسی نپذیرفته است.بر اساس اخبار رسانه های آمریکا قانونگذاران دموکرات، به شدت به این احکام صادره اعتراض کرده اند.

همچنین ترکیه و انگلیس نیز این حکم را نپذیرفته اند. واکنش ها و بازتاب این خبر نشان می دهد که بن سلمان راه سختی را در پیش دارد مگر اینکه سعود القحطانی و دیگر دانه درشت ها را از دم تیغ بگذراند.

ایران باید از وضعیت فعلی سعودی به نفع خود استفاده کند

با توجه به جنجال تازه درباره صدور احکام دادستانی این کشور بعید به نظر نمی رسد که سعودی بار دیگر وارد فازی از هجمه های بین المللی شود. این در حالی است که عربستان پس از رسوایی این قتل فجیع، درباره یمن نیز مورد استنتاق و فشارهای جهانی قرار گرفت و همین روند سبب شد که او این روزها به مذاکره روی بیاورد. حال باید دید که این جنجال تازه، شاهزاده جوان را به کدام سو می برد؟ ایا می تواند مانند سال گذشته از این مساله قسر در برود؟

با توجه به اینکه پیش تر ذکر آن رفت، سعودی مانند سابق جهان اسلام را کنار خود ندارد، اقدام مالزی در روزهای اخیر نشان داد که سه کشور حاشیه خلیج فارس با اتخاذ سیاست های غلط و زاویه دار با جهان اسلام به سمت انزوا از مسلمانان پیش می روند، خطری که این روزها شاه سعودی به طور جدی آن را در آخرین جلسه شورای همکاری اسلامی احساس کرد. شاهزاده جوان برای برون رفت به تدبیری خردمندانه نیازمند است. تا شاید اگر در این پرونده از فشار جهانی نتوانست خلاص شود، حداقل حمایت کشورهای همسایه، منطقه ای و جهان اسلام و مسلمانان را به همراه داشته باشد.  وضعیت فعلی ریاض برای تهران نیز بهتر است تا به نفع سیاست خارجی خود در راستای صلح منطقه ای استفاده کند. ماهاتیر محمد هفته گذشته پیام مهمی به دنیا مخابره کرد که باید از سوی کشورهای اسلامی، مسلمانان و کشورهای عربی منطقه و حتی جمهوری اسلامی جدی گرفته شود.

23/ 310 310