بحران کرونا و چالش امروز ما در مبارزه با خوارج

چالش امروز جامعه مبارزه با همه‌گیری ویروس کرونای جدید است. چالشی که گذر از آن با نادانی معدودی از افراد که با تقدس‌مآبی جهالت می‌ورزند برای جامعه ما پرهزینه‌تر و سخت‌تر شده و می‌شود. مولا علی ابن ابی‌طالب در تمام زندگی خویش و به ویژه در زمان خلافت کوتاه‌مدتش (۶۵۶م-۶۶۱م) با جاهلان مقدس‌نما درگیر بود و در نهایت نیز به دست همین گروه – خوارج – ترور شد و به شهادت رسید (۴۰ ق. ۶۶۱م).

عصر روز چهارشنبه ۱۴ اسفند از شهر قم خبر رسید که جزوه‌ای در این شهر دست به دست می‌شود که در آن مردم در هنگامه همه‌گیری ویروس کرونا، دستورهای علمی وزارت بهداشت را برای عدم تجمع و حتی‌الامکان در خانه ماندن، توصیه به صله‌ رحم و دید و بازدید کرده است. در این جزوه از مردم خواسته شده که فامیل را جمع کنند، زیارت عاشورا بخوانند و به حرم حضرت معصومه پناه ببرند. نویسنده جزوه در آن نوشته است که «من به قم آمده‌ام، در مسجد و جلسات خصوصی با همه روبوسی می‌کنم، مرقد می‌روم. اینها می‌خواهند دین ما را از ما بگیرند و به ما صدمه بزنند.

کاری که دارند انجام می‌دهند، هیچ معنایی ندارد. ضمنا این چه بیماری است که شما اینقدر گنده‌اش کردید؟ مگر درمانش کاری دارد؟ من اعلام آمادگی می‌کنم، شخصا ورود می‌کنم به آنجایی که این بیماران هستند، درمان‌شان را شروع می‌کنیم تا ببینید چقدر سریع درمان می‌شوند.» این جزوه در حالی منتشر شده که مراجع تقلید و آیات عظام همگی بر عمل دقیق به توصیه سامانه سلامت و پزشکان کشور در مقابله با همه‌گیری کرونا تاکید کرده‌اند.

آیت‌الله علم‌الهدی امام جمعه مشهد نیز عصر همان روز چهار نشبه ۱۴/۱۲/۹۸ ابراز داشت: «زیارت چسبیدن به ضریح نیست؛ بی‌توجهی به عوامل شیوع بیماری حق‌الناس است. وی گفت زیارت چسبیدن به ضریح نیست، امام رضا (علیه‌السلام) شفا می‌دهد، طلا و نقره ضریح کسی را شفا نمی‌دهد، درِ طلای حرم کسی را شفا نمی‌دهد.» در کلام خداوند در قرآن کریم در سوره رعد امده است: أفمنْ یعْلمُ أنّما أُنْزِل إِلیک مِنْ ربِّک الْحقُّ کمنْ هُو أعْمی إِنّما یتذکّرُ أُولُو الْألْبابِ (سوره رعد – آیه ۱۹) آیا کسی که می‏داند آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، حق است، همانند کسی است که کوردل است؟ فقط خردمندان پند می‏گیرند. بر اساس نظر استاد دکتر مصطفی محقق داماد «دراین آیه کور کسی است که حق نازل از مبدا حقیقت را نمی‌بیند. بینندگان صاحب ‌دلانند.»‏ در حکمت ۲۰۸ نهج‌البلاغه از قول اما علی (ع) آمده است: «و منِ اِعْتبر أبْصر و منْ أبْصر فهِم و منْ فهِم علِم؛ کسی که از حوادث عبرت می‌گیرد، چشمش باز می‌شود، و او کسی است که خوب می‌فهمد و او، علم پیدا می‌کند و به خوبی می‌داند.»

از کلام مولا علی (علی) سخن‌های بسیاری در مورد جهل برجای مانده است. معلوم است که آن بزرگوار چه رنجی از این جاهلان دینی ‌برده است. از ان جمله است: أعظمُ المصائِبِ الجهلُ؛ بزرگ‌ترین مصیبت‌ها، نادانی است. در خطبه نهج‌البلاغه ۳۶ آمده که امام علی خوارج را مخاطب قرار داده و فرمودند: «أنْتُمْ معاشِرُ أخِفّاءُ الْهامِ سُفهاءُ الْأحْلامِ؛ شما یک گروه سبک مغز و نابخردید.»

پس از توقف جنگ صفین (۶۵۷م)، در خلال شکل‌گیری توافق بر سر حکمیت، ائتلاف حامیان علی (ع) شروع به از هم پاشیدگی نمود و در بازگشت به کوفه، سپاه به دو گروه موافقان و مخالفان حکمیت تقسیم شدند. مخالفان حکمیت، شعار «حکم کردن جز برای خدا نیست.» (لا حکم الا لِله) می‌دادند و موافقان را متهم به بدعت می‌کردند. در سوره یوسف آیه ۴۰ آمده است.» ما تعْبُدُون مِنْ دُونِهِ إِلّا أسْماءً سمّیتُمُوها أنْتُمْ وآباوکُمْ ما أنْزل‌الله بِها مِنْ سُلْطانٍ إِنِ الْحُکْمُ إِلّا لِلّهِ أمر ألّا تعْبُدُوا إِلّا إِیاهُ ذلِک الدِّینُ الْقیمُ ولکِنّ أکْثر النّاسِ لا یعْلمُون ﴿۴۰﴾ شما به جای او جز نام‌هایی را نمی‌پرستید که شما و پدران‌تان آنها را نامگذاری کرده‏‌اید و خدا دلیلی بر آنها نازل نکرده است فرمان جز برای خدا نیست دستور داده که جز او را نپرستید این است دین درست ولی بیشتر مردم نمی‏ دانند «امام علی در کلام ۴۰ نهج‌البلاغه به کج فهمی خوارج از بخشی از آیه ۴۰ سوره یوسف اشاره می‌فرماید که از «ان الحکم الا لله» «نفی حکومت و جبر و عدم دخالت انسان» را درک کردند و شعار «لا حُکْم إِلا لِلهِ» را ساختند و تعبیرشان آن بود که حکومت نباید باشد و انسان‌ها نباید در امور دخالت کنند و حکم دهند! این خوارج چنان عرصه را بر امام علی (ع) تنگ کردند که در نهایت کارشان دو سال بعد از جنگ صفین به نبرد در جنگ در نهروان (۲۰ کیلومتری بغداد) کشید (۶۵۹م) . امام علی (ع) آنها را تار و مار کرد، ولی باز یکی از همین خوارج دو سال بعد او را در محراب مسجد کوفه ترور کرد. امروز به پیروی از امام علی(ع) مبارزه با جهل مقدس از حوزه تا دانشگاه وظیفه همه ماست. بخشی از مشکلات کشور در همه‌گیری کرونا به همین رفتار جاهلانه برمی‌گردد. تلفات و خسارت‌های جانبی که از این همه‌گیری ویروس کرونا تحمل می‌کنیم، باید ما را به هوش آورد. مکتب امام علی(ع) پیروان دانا می‌خواهد. جاهلان را از پیرامون مکتب اهل بیت (علیهم‌السلام) برانیم.

*  استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم
* منتشر شده در روزنامه شرق . ۱۹ اسفند ۱۳۹۸