علم

بی خدایی و حجیت اخلاق

اخبار دینبی‌خدایی مستلزم طرد اخلاق به شکل کلی نیست، اما ما را از درک بسیاری از اخلاقیات و تفسیر صحیح از آن‌ها محروم می‌سازد.

خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می کند

نشست «جغرافیا در دوره آنتروپوسن»

اخبار اندیشهنشست «جغرافیا در دوره آنتروپوسن» از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی، و موسسه جغرافیا در دوره آنتروپوسن برگزار می شود.

چرایی عدم تقسیم بندی جامع قرآن نسبت به همه موجودات

اخبار دینقرآن کتاب هدایت است نه کتاب علم جانورشناسی تا در مقام ارائه طبقه‌بندی علمی جامع باشد. چنانکه هدف قرآن، نمایش قدرت و حکمت خالق از طریق تنوع آفرینش اوست.

فراتر از کلاس درس؛ مطالعه‌ای بر تجربه اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علوم سیاسی ایران

دستاوردهای توسعه ای اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی / حلقه‌های پیشران در تحقق عدالت آموزشی / چگو نه انجمن های علمی از مصرف به تولید رسیدند

اخبار اندیشهعدالت آموزشی زمانی جان می‌گیرد که دانشجو در هر دانشگاهی، از هر نقطه‌ای از ایران، احساس کند صدایش شنیده می‌شود، فرصت دیده‌شدن دارد و می‌تواند در توسعه علمی و اجتماعی کشور نقش ایفا کند.مسیر پیش‌رو همچنان نیازمند اراده، پیگیری و هم‌افزایی است. اما تجربه‌هایی مانند اتحادیه علوم سیاسی، نشان می‌دهد که تحقق عدالت آموزشی نه یک رؤیای دور، بلکه افقی شدنی و در دسترس است؛ اگر آن را از سطح شعار به برنامه، و از برنامه به اقدام مستمر تبدیل کنیم.

در اختتامیه همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره جامعه دانشگاهی مطرح شد

سه روایت بیات، میرسپاسی و قیصری از چالش های جامعه علمی ایران / مراقبت از ایران معاصر بالاترین ضرورت/ دانشگاه، میدان تنش میان کنش و کاوش

اخبار اندیشهکار اساسی ما همان‌طور که ابتدا گفتم، مراقبت از جامعۀ دانشگاهی و جامعۀ جامعه‌شناسان است. به دلیل ذهنیتِ حاکم، دیگر گلی وجود ندارد که از آنها لذت ببریم و کمک کنیم گل‌های بیشتری به بار بیاید. تحقیر ایران معاصر سبب شد ما از مهم‌ترین دستاورد تاریخ معاصر یعنی مشروطه گسست پیدا کنیم. در نتیجه مراقبت از دانشگاه و ایران باید ما را به طرفی ببرد که به ایران معاصر احترام بگذاریم و آن را عمیق‌تر و بهتر کنیم و پروژه ما باید ادامۀ پروژه مشروطه باشد.

پنل«آینده ایران: جامعه و حاکمان» در همایش کنکاش‌های مفهومی و نظریه بررسی کرد

کدام انتخابات باعث ناامیدی مردم شد؟ / دولت دموکراتیک در ذهن مردم شکل گرفته / رهایی از دولت پدر سالار با گفت و گوی اجتماعی و افزایش ظرفیت پاسخگویی دولت

اخبار اندیشهتوسعه در ایران هرگز به مثابه پروژه‌ای اجتماعی و مشارکتی شکل نگرفت. چه در دوران پهلوی و چه پس از انقلاب، محور توسعه بر عقلانیت ابزاری و مدیریت تکنوکراتیک استوار بود. نخبگان فنی و مدیران دولتی با تکیه بر دانش غربی و درآمد نفتی، برنامه‌هایی را پیش بردند که مشارکت مردم و حساسیت‌های فرهنگی در آن غایب بود...روح پدرسالارانه دولت هرچند در همه عرصه‌ها مطلق نیست، اما همچنان مانع گفت‌وگو و یادگیری جمعی است. شوراهای محلی و نهادهای مشارکتی در ظاهر شکل گرفته‌اند، اما در عمل به بازتولید سلطه و تقسیم منافع محدود شده‌اند.

چالش‌های مطالعات میان‌رشته‌ای در همایش کنکاش‌های مفهومی

جامعه شناسی در ایران بدون ادغام دانش دانشگاهی و دانش جامعه / هشدار! مرگ جامعه‌شناسی را جدی بگیریم

اخبار اندیشهفراستخواه: فرارشته‌گرایی زمانی رخ می‌دهد که مطالعات اجتماعی بخواهد متن‌آمیزی داشته و شوق‌آمیزی نیز در کار باشد. در این حالت، رشته‌ها با هم هم‌افزایی می‌کنند، با یکدیگر تعامل دارند و درگیر می‌شوند تا یک کار مشترک شکل بگیرد. ترارشته‌گرایی به معنای نوعی مطالعات اجتماعی است که تنها با دانش صریح علمی و دانشگاهی ارتباط ندارد، بلکه با دانش ضمنی مردم نیز درگیر است؛ بخشی از دانش که در جامعه، در کف زندگی و تلاش شهروندان شکل گرفته است.در ترارشته‌گرایی، هدف دنبال کردن و ادغام دانش دانشگاهی با دانش ضمنی و پنهان جامعه است و ایجاد تعامل میان مردم اهمیت دارد.

یک نخ، بی‌نهایت گره و راز نظم در بی‌نظمی

ساخت پیچیده‌ترین معمای ریاضی جهان، با یک تکه نخ!

شبه علماز دوران پیشاتاریخ انسان‌ها چه برای کاربردهای عملی و چه برای زیبایی به سراغ گره‌ها می‌رفتند و گره‌های ریاضی، به‌خصوص گره‌هایی که انتها دارند، در هنرهای چینی قدیمی دیده می‌شوند و از دهه ۱۸۷۰ میلادی، طبقه‌بندی ریاضی گره‌ها آغاز شد.

علم درباره «دعا» چه می‌گوید؟

اخبار دیندر آزمایش‌های EEG مشخص شده است که هنگام دعا، امواج آلفا در مغز افزایش می‌یابد؛ امواجی که با آرامش ذهن و خلاقیت در ارتباط هستند.

سعید معیدفر در نشست چالش های علوم اجتماعی در ایران بررسی کرد

چرا علوم اجتماعی در ایران شکست خورد؟ / دلیل تب داغ روان‌شناسی در ایران / مسیر برعکس علوم اجتماعی در ایران به دلیل غفلت از علوم سرزمینی

اخبار اندیشهکلاس‌های درس دانشگاه دیگر آن شور و حرارت‌های سابق را ندارند. معتقدم چالش مهم علوم‌اجتماعی در ایران تضعیف شدن «نهاد جامعه» است؛ چون جامعه موضوع اصلی علوم‌اجتماعی است... چون «جامعه» تبدیل به «فرد» شده و آدم‌ها از جامعه گسیخته‌ و با جامعه بیگانه‌ شده‌اند، فرد دچار بحران‌های عمیق عاطفی، زیستی و اجتماعی شده بنابراین ما بیش از «علم اجتماعی» به «علم روان‌شناسی» نیاز پیدا می‌کنیم تا روح و روان فرد را درمان کند. گویا دیگر «جامعه» مسأله ما نیست و این «فرد» است که باید مورد بررسی و درمان قرار گیرد!

آیا پیش از خلقت حضرت آدم(ع) موجودات دیگری وجود داشته‌اند؟

اخبار دین آغاز آفرینش انسان و جایگاه حضرت آدم(ع) در تاریخ بشر، موضوعی است که در قرآن، روایات و علم مورد بحث قرار گرفته است. شواهد متنوع نشان می‌دهد پیش از آدم، نسل‌هایی از انسان‌نماها روی زمین زندگی کرده‌اند.

بایسته های توسعه محلی در ایران

اخبار اندیشهنشست دوم تبارشناسی توسعه محلی در ایران، با موضوع «دفاتر تسهیل گری و توسعه محلی وزارت کشور»، از سوی انجمن جامعه شناسی ایران برگزار می شود. 

ادعای نگاه زمین مرکزی قرآن و تنافی الهی بودن آن

اخبار دینآیات قرآن نشان می‌دهند این کتاب بر پایه نظریه زمین‌مرکزی بنا نشده و لذا در موارد متعددی با آن مخالفت کرده است. برای نمونه، قرآن زمین را متحرک می‌داند، نه ثابت.

توصیه آیت‌الله شبیری زنجانی به طلاب: از فرصت جوانی برای بهره‌مندی از علم و تقوا استفاده کنید

اخبار دین حضرت آیت الله شبیری زنجانی طلاب جوان را به بهره مندی از علم و تقوا در این فرصت جوانی توصیه کردند.

کلیسا چگونه تقلید کورکورانه را گسترش داد؟ / فوکو: اگر بدانیم چگونه اسیر شدیم شاید بتوانیم روزی آزاد شویم / ریشه های صغارت پروری کلیسان در انقیاد مدرن

اخبار اندیشهفوکو در پایان عمرِ خود دریافت که وابسته به سنت فلسفۀ انتقادی است که از کانت و هگل می‌آید و «به مکتب فرانکفورت می‌رسد، و از نیچه، ماکس وبر و… می‌گذرد». او در مقام یک متفکر انتقادی با تشویق خوانندگانش به تأمل پایدار -انتقادی و خودانتقادی- در باب شرایطی تاریخی که ماهیتشان را ساخته است، بلوغ را تقویت نمود. زیرا خوانندگان از طریق فهم اینکه چگونه گرفتار این شرایط شده‌اند، می‌توانند از این شرایط فراتر روند و در برابر آن مقاومت کنند.

کتاب «دانشمندان بزرگ تمدن ایرانی» به زبان آلمانی در اتریش منتشر شد

اخبار اندیشهکتاب «دانشمندان بزرگ تمدن ایرانی» می‌تواند پلی علمی فرهنگی میان ایران و اروپا ایجاد کند و نگاه تازه‌ای به میراث فکری ایرانی در سطح بین‌المللی بگشاید.

پیشگویی امام صادق (ع): علم از قم به جهان می‌رسد

اخبار دینامام صادق (ع) در روایتی ژرف، قم را کانونی می‌دانند که علم و فضیلت از آنجا طلوع می‌کند و تا حدی گسترش می‌یابد که هیچ جاهلی در دین، حتی در میان زنان پرده‌نشین، باقی نمی‌ماند. این شکوفایی، نوید نزدیکی ظهور و سرآغازی برای فراگیری جهانی دین و دانش است.

عوامل شناختی، سوگیری‌ها، نیاز به قطعیت، ترس و امید

چگونه سرخودمان و دیگران کلاه می گذاریم؟ / مغز فریبکار به جای علم، به شبه‌علم باور می کند/ نیاز به قطعیت: روانشناسی پشت پرده جذابیت شبه‌علم

اخبار اندیشهکارل سیگن، اخترشناس و مروج علم معروف، در کتاب «دنیایی تسخیر شده توسط شیاطین» می‌نویسد که شبه‌علم از همین میل به یقین و الگو سود می‌برد: شبه‌علم ظواهر روش علمی را تقلید می‌کند و بنابراین برای افرادی که آموزش علمی ندیده‌اند، می‌تواند کاملا موجه به نظر برسد. از سوی دیگر، افراد می‌خواهند باورهای شبه‌علمی درست باشند، زیرا این باورها به زندگی آنها شگفتی و قطعیت می‌بخشند و دنیای کسالت‌بار روزمره را به مکانی پررمزوراز و معنی‌دار تبدیل می‌کنند.

تنوع و تکثر ایدئولوژیک عالمان اقتصادی نسبت به دیگر حوزه های علوم اجتماعی

هیچ اقتصاددانی بدون گرایش ایدئولوژیک و سیاسی نیست / ایدئولوژی نمی میرد و تا ابد در اقتصاد می ماند

اخبار اندیشهاز منظر تاریخی، برخی معتقدند علم اقتصاد به دلیل ساختار درونی و فشارهای حرفه‌ای، از تأثیرات سیاسی مصون است. اما شواهد نشان می‌دهد که این فرض ممکن است همیشه درست نباشد. یکی از روش‌های بررسی این موضوع، استفاده از داده‌های واقعی رفتار سیاسی اقتصاددانان است. این داده‌ها می‌توانند به عنوان مبنایی برای پیش‌بینی گرایش‌های سیاسی بر اساس نوشته‌هایشان به کار روند. در نتیجه با استفاده از مدل‌های یادگیری ماشینی، می‌توان الگوهای زبانی را که با رفتارهای سیاسی خاص همبسته هستند، شناسایی کرد. این روش نه‌تنها در پیش‌بینی رفتار سیاسی موفق بوده، بلکه نشان داده است که حتی در میان اقتصاددانانی که در یک زمینه خاص کار می‌کنند، تفاوت‌هایی در گرایش‌های سیاسی وجود دارد.

امر وجودی دانستن شب و یافته های فلسفی

اخبار دینشب به معنای صرفاً نبود نور نیست؛ چراکه در خارج از جو زمین، حتی باوجود نور، به دلیل عدم جو و اتمسفر که نور را پراکنده و آشکار می‌کند، فضا در طول روز هم تاریک است.

نگاهی به «طرح‌واره‌های فقدانی و فهم دانشگاه ایرانی»

بیگانه از خویش

اخبار اندیشهکتاب «طرح‌واره‌های فقدانی و فهم دانشگاه ایرانی» به قلم آرش حیدری و زهره عزیزآبادی مطالعه‌ای است تاریخی درباره شکل‌گیری فهمی از دانشگاه در ایران که نویسندگان آن را «فهم فقدانی» می‌نامند.

مناظره علمی امام صادق (ع)

اخبار دینحضرت امام جعفر صادق علیه السلام رئیس مذهب جعفری ( شیعه ) در روز ۱۷ ربیع الاول سال ۸۳هجری چشم به جهان گشود.

بررسی آن چه آگوست کنت بنیانگذار جامعه‌شناسی برای بشریت به یادگار گذاشت در سالمرگش

در ایران به جای کنت، دورکیم را بنیانگذار جامعه شناسی می دانند / نوشته‌های آگوست کنت را باید سنگ زیرین جامعه‌شناسی در نظر گرفت

اخبار اندیشهنرگس سوری گفت: کنت را دقیقاً به اعتبار اینکه با طرح ایده دین بشریت، جامعه‌شناسی را در خدمت زندگی انسان درآورد می‌توان پیشگام طرح ایده علوم اجتماعی رهایی‌بخش نیز دانست، زیرا اصلی‌ترین ایده‌ای که کنت با طرح دین بشریت دنبال می‌کرد کمک به برقراری نظم اجتماعی مبتنی بر اخلاق بود تا افراد از گرایشات خودخواهانه فراروی کنند و بتوانند حس دیگری‌خواهی را در خود ایجاد کنند...به جز معدود جامعه‌شناسانی که خود در فضای آکادمیک فرانسه تحصیل کرده‌اند، همچنان در فضای آکادمیک ایران بار بنیان‌گذاری جامعه‌شناسی بر دوش دورکیم قرار دارد.

درس اخلاق | عالِم شدن قدم اول است نه مقصد

اخبار دیندرس خواندن و عالِم یا أعلم شدن، تنها هجرت صغری و جهاد اصغر است؛ زیرا انسان همچنان در سطح مفاهیم و علوم کتابی سیر می‌کند. مرتبه بالاتر، هجرت وسطا و جهاد اوسط است؛ یعنی حرکت از علم به معلوم، از الفاظ و مفاهیم به واقعیت و حقیقت. در این مرحله، هدف دانستن بیشتر نیست، بلکه رسیدن به خارج است که علم به آن اشاره می‌کند.

فقیه فروتن، کتابداری که ۵۰ سال چراغ کتابخانه مجلس را روشن نگه داشت

اخبار دینعبدالحسین حائری کتابشناس، فهرست‌نگار و نسخه پژوه، در ۲۴ سالگی به درجه اجتهاد رسید و ۵۰ سال در کتابخانه مجلس منشا خدمات بسیاری بود.

سخن حکیمانه، حتی از زبان منافق؟

اخبار دینامام علی (ع) حکمت ۷۹ نهج البلاغه بیان می‌کنند که حکمت در سینه منافق پایدار نمی‌ماند و ناآرام است تا سرانجام از آن خارج شده و در سینه مؤمن، در کنار سایر حکمت‌ها، جای گیرد.

میزان علم پیامبر (صلی الله علیه وآله)

اخبار دینعلم پیامبر از سوی خدا و بر اساس حکمت به ایشان عطا می‌شود. پیامبر ظرفیت دریافت علم غیب را دارد؛ اما آن علم در زمان خاص و به اقتضای نیاز به او افاضه می‌شود.

منظور از مسخ در قرآن چیست و آیا مسخ ازنظر علمی محال و غیرممکن است؟

اخبار دینپدیده مسخ با عقل سازگار است، اما به‌دلیل خروج از قلمرو قوانین فیزیکی و بیولوژیکی، هرچند مورد تأیید علوم تجربی نیست، اما آن را ردّ نیز نمی‌کنند.

روش دقیقی که خوارزمی برای محاسبه اوقات شرعی و تقویم‌ها ارائه داد

اخبار دینخوارزمی روش‌های دقیق‌تری برای محاسبه اوقات شرعی و تنظیم تقویم‌ها ارائه داد که دقت و کارایی بیشتری نسبت به روش‌های قبلی داشتند.