به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، سیامک کاکائی کارشناس مسائل خاورمیانه درباره حضور ترکیه در لیبی به خبرآنلاین گفت: ترکیه در سالهای گذشته روابطش با دیگر کشورهای آفریقایی را گسترش داده است. بدین معنا که این مساله در سیاست خارجی ترکیه به یک استراتژی تبدیل شده است. ضمن اینکه باید توجه داشت که روابط لیبی و ترکیه دارای یک فضا و چارچوبی خاص است و آن هم نشأت گرفته از نوع نگاه ترکیه در مدیترانه شرقی است. در اواخر سال 2019 بود که با افزایش عملیات های خلیفه حفتر به منظور تصرف طرابلس دولت وفاق ملی از دولت ترکیه درخواست کمک نظامی می کند که این درخواست به سرعت هرچه تمام تر از سوی آنکارا مورد پذیرش قرار می گیرد. در همین زمان بود که ترکیه حمایتش از لیبی را اعلام می کند و سپس یک توافقنامه همکاری بین ترکیه و لیبی منعقد می شود که شامل دو بخش می شود.
1 – همکاری در خصوص تعیین حریم دریایی مشترک که در نوامبر 2019 به امضا رسید و اردوغان اعلام کرد این قرارداد سلب حقوق از سایر کشورهای منطقه نیست بلکه در راستای پایان دادن به غصب حقوق ترکیه است.
2 –توافق نظامی- امنیتی بین دو کشور که به موجب آن قرار بر این شد تا ترکیه نیروهای نظامی را به لیبی اعزام کند و به مدت 3 سال در آنجا مستقر شوند.
در همین راستا در اوایل سال 2020 مجلس ترکیه لایحه اعزام نیرو به لیبی را تصویب می کند. یک بخش از این تحولات به نوع نگاه ترکیه در خصوص آینده روابط با لیبی و همچنین چگونگی اعمال نفوذ در فرآیند سیاسی این کشور به شمار می آید.
حضور نظامی این کشور در لیبی نیز سنگ بنایی برای سمت و سو دادن به آینده فعالیت های این کشور در لیبی محسوب می شود.
ضمن اینکه همین امر نقش مهمی در خصوص فعالیت های ترکیه در زمینه اقتصادی همچون نفت و انرژی ایفا خواهد کرد. از آنجا که ترکیه در سالهای قبل سرمایه گذاری های زیادی در لیبی کرده بود اقدامات جدیدش انگیزه ای برای ادامه تحرکات در این کشور را فراهم می کند.
این کارشناس مسائل ترکیه در پاسخ به این سوال که مجموعه اقدامات و تحرکات ترکیه در لیبی صرفا در راستای همکاری های دوجانبه و افزایش نفوذ این کشور در این منطقه صورت می گیرد یا اهداف مهمتر دیگری نیز وجود دارند؟ گفت: اساسا توافقنامه های ترکیه با لیبی، مشارکت نظامی ترکیه در لیبی، حمایت ها از دولت وفاق ملی و غیره را می توان در راستای روابط دوجانبه بررسی کرد. اما مساله مهمتری که ترکیه آن را تعقیب می کند به سیاست های این کشور در مدیترانه شرقی بر می گردد. از همین رو تحولات خاصی در سالهای اخیر رخ داده که ترکیه را نسبت به این منطقه بسیار حساس و نگران کرده است. برای مثال در اوایل سال 2019 بود که کشورهای یونان، مصر، ایتالیا و قبرس یونانی نشین به علاوه رژیم صهیونیستی قراردادی را با عنوان کنسرسیوم خط لوله گاز مدیترانه امضا می کنند. در این کنسرسیوم تعیین منطقه انحصاری و طرح همکاری اکتشاف منابع گازی و نفت در مدیترانه شرقی بین طرف ها منعقد می شود و عملا در آن نامی از ترکیه وجود ندارد. چنین وضعیتی باعث نگرانی ترکیه شد و مقام های این کشور آن را یک مانور سیاسی تلقی کردند که هدف از آن نادیده گرفتن سهم آنکارا از منطقه مدیترانه شرقی عنوان شد.
پس از این ماجرا بود که رویکرد ترکیه در خصوص مدیترانه شرقی تغییر کرد و رویکردی نظامی را در پیش گرفت که در همین چارچوب کشتی های حفاری خود مانند فاتح، یاووس، بارباروس و غیره را در منطقه نزدیک قبرس ترک نشین مستقر کرد و در ادامه اعلام کرد که در فلات قاره ای خود اقدام به حفاری خواهد کرد که شرکت پترولیوم این کشور حفاری در منطقه شرق جزیره قبرس را آغاز کرد که متعاقب آن ناوهای جنگی ترکیه و پشتیبانی هوایی این اقدام را پوشش دادند. حفاری ترکیه با انتقادهایی از سوی بخش قبرس یونانی نشین، اتحادیه اروپا و سپس آمریکا همراه شد. آنها اقدام ترکیه را غیرقانونی تلقی کردند و اظهار داشتند که منافع دیگر کشورها نادیده گرفته شده است. حتی عربستان، امارات و فرانسه نیز با حضور دریایی و افزایش نفوذ ترکیه مخالفت کردند. اما ترکیه در واکنش به این انتقاد از اقدام خود دفاع کرد و با قانونی دانستن آن اعلام کرد که نیازی نمی بیند که این موضوع را حتی با سازمان ملل متحد در میان بگذارد. اما در نهایت تصمیم گرفت که سازمان ملل را از این موضوع مطلع سازد.
در سال 2019 و پس از آن ترکیه چگونگی حضور و فعالانه عمل کردن در مدیترانه شرقی را هدف سیاست خود در این منطقه قرار داد. همراه با آن وقتی گسترش همکاری ها با لیبی و حضور نظامی در این کشور اضافه شد، عملا ترکیه تلاش کرد تا جایگاه خود در مدیترانه شرقی را قوت ببخشد. به همین دلیل است که حضور نظامی ترکیه در لیبی برای این کشور دارای یک اهمیت ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی است. چنین عواملی سبب آغاز دوره جدیدی از سیاست ترکیه در خصوص مدیترانه شرقی می شود؛ دوره ای که به نوعی همراه با رویکردی تهاجمی است.
مشروح این گفتگو را اینجا بخوانید.
310 310
نظر شما