امام جواد (ع) تنها فرزند امام رضا(ع) است که عمری کوتاه داشت و در سنین پایین به جانشینی امامت رسید. ایشان با وجود سن کم، دارای شخصیت علمی والایی بود که وارد بحث‌های علمی می شد و با سرمایه خدایی امامت که از سرچشمه ولایت الهی و الهام پروردگار مایه گرفته بود؛ اندیشه و اعمال اسلامی را مانند پدران و اجداد بزرگوارش گسترش داد و به تعلیم و ارشاد می پرداخت و به مسائل بسیاری پاسخ می گفت.
گزارش خبرآنلاین، نگاهی ست به چند کتاب مرجع اهل تسنن و علمای سنی مذهب که در کتاب هایشان درباره شخصیت علمی و اخلاقی امام نهم(ع) نوشته اند.
معرفی شخصیت علمی و اخلاقی امام جواد(ع) در منابع اهل‌سنت
روایت مناظره امام‌جواد(ع) با «یحیی بن اکثم قاضی» را بسیاری از علمای اهل‌سنت نقل کرده‌اند. استاد «مهدی پیشوایی» مشروح این مناظره را در کتاب «سیره پیشوایان» در صفحه 542 به بعد آورده‌است. در جریان این مناظره، «یحیی بن اکثم» که در زمان خود، فقیهی مشهور بود، در مقابل پاسخ‌ها و استدلال‌های جوادالائمه(ع) که در سنین نوجوانی قرار داشتند، درمانده شد و شکست خورد. جالب این‌جاست که برخی از علمای اهل‌سنت، به نیت مأمون از برپایی این مناظره نیز اشاره کرده و آن را در آثار خود آورده‌اند.
کتاب « تَذکِرَةُ الخَواصّ مِنَ الأمّة فی ذِکرِ خَصائص الأئمة » کتابی به زبان عربی نوشته یوسف بن قزاوغلی مشهور به سبط ابن جوزی (متوفای ۶۵۴ق) از مشهورترین عالمان اهل سنت در قرن هفتم هجری قمری است. مولف سنی آن در صفحه 490 نوشته است:
«یحیی بن اکثم قاضی به پیشنهاد مأمون، مسائل پیچیده‌ای را از او [امام جواد(ع)] پرسید، شاید از امام خطا و اشتباهی در پاسخ به سوالات صادر شود، اما او همه آن پرسش‌ها را به کمال پاسخ داد.»
کتاب « مَطالِبُ السَؤول فی مَناقِب آلِ الرَّسول(ص) » کتابی به زبان عربی تألیف محمدبن طلحه شافعی (۵۸۲ - ۶۵۲ق) با موضوع شرح حال دوازده امام است. محمدبن طلحه شافعی، عالم اهل سنت در صفحه 303 این کتاب درباره امام جواد(ع) نوشته است:
«محمد بن علی(ع)، اگر چه خردسال بود، اما شأنی عظیم و جایگاه علمی رفیعی داشت.»
کتاب « مَناقِبُ آلِ مُحمّد(ص)المُسمّی بِالنّعیمُ المُقیم لِعِترةِ النّبَأِ العَظیم»، تألیف شرف‌الدین موصلی (متوفای ۶۵۷ق) عالم شافعی مذهب قرن هفتم، کتابی درباره زندگی و ذکر فضائل اهل بیت(ع) است.
«موصلی شافعی» در صفحه 144 کتابش، از جوادالائمه(ع) با عنوان «امام» یاد می‌کند و می‌نویسد:
«لقب او تقی، مرتضی و قانع است. بیانی استوار دارد. دیگران از دانش و هدایتگری او بهره‌مندند؛ فضل و بزرگی‌اش در میان مسلمانان مشهور و منتشر است. امانت‌داری صاحب منزلت و بنده مخلص خداست. دانش و بردباری را [توامان] دارد و در فکر، منطق و تشخیص، از همگان پیش‌تر است. خانه او، خانه بخشندگی است. شخصیتی است که روایت‌هایش، برترین روایت‌ها و در مناقب و درجات، افضل همه بندگان پروردگار است.»
کتاب « حبیب السیر فی أخبار البشر»، تألیف غیاث‌الدین بن همام‌الدین حسینی، معروف به خواندمیر، معروف‌ترین کتاب تاریخ فارسی است که بعد از عهد مغول تاکنون تألیف شده است. این عالم شافعی مذهب شبه قاره هند، در منقبت امام‌جواد(ع) در صفحه 92 کتابش سروده‌است:
«ز صُلب شریف علی‌الرضا ز اولاد دین‌پرور مرتضی
گل سوری بوستان رسول نهال ثمربخش باغ بتول
به فضل وکرم آنچنان شهره گشت که صیتش ز اوج فلک درگذشت
ز حد بود بیرون کرامات او زحصر است افزون مقامات او.»
«غیاث‌الدین بن همام‌الدین» همچنین در صفحه 91 کتابش، از جوادالائمه(ع) با احترام فراوان یاد می‌کند و می‌نویسد:
«آن جناب را ابوجعفرثانی گویند و لقبش، تقی، جواد و قانع است و مرتضی و منتجب نیز، گفته‌اند ... در سال عشرین و مأتین[220] در بغداد به فردوس برین خرامید و در مقبره بنی‌هاشم، نزدیک به مرقد منور جدش، موسی‌الکاظم[(ع)] مدفون شد. علمای شیعه و برخی علمای اهل‌سنت بر آن رفته‌اند که معتصم خلیفه، آن امام عالی‌مقام را زهر داد.»
/6262
نظر شما