سمیه فتحی: وزارت مسکن وشهرسازی دولت نهم در چهارسالی که گذشت شاید یکی از پرچالش‌ترین وزارتخانه‌ها در کشور بود که نتوانست عملکرد خوبی برجای بگذارد نمونه آن گرانی 110 درصدی قیمت خانه و رکود طولانی بازار مسکن بود که در نوع خودش سابقه نداشت. هرچند وزارت مسکن سعی کرد با اجرای طرح مسکن مهر و ساماندهی معاملات تا حدودی از معضلات این بازار بکاهد اما موفق نشد. البته شاید دخالتهای غیر کارشناسی بدنه دولت در امور وزارت مسکن و شهرسازی و تصمیم‌گیری رئیس‌جمهور در این بخش نیز بی‌تأثیر نبوده است و نمی‌توان تمام معضلات این بخش را برگردن این وزارتخانه انداخت. اما اینکه وزارت مسکن و شهرسازی در دولت دهم چه برنامه‌ای را در پیش خواهد گرفت و علی نیکزاد به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت مسکن و شهرسازی دولت دهم که گفته شده از دوستان نزدیک رئیس‌جمهور است، برای بازار مسکنی که در خواب عمیق و مصنوعی فر رفته است و هر لحظه با تزریق نقدینگی و رونق مجدد منفجر خواهد شد چه نسخه درمانی می‌پیچد آیا مرحم درد این بازار آشفته خواهد شد. اما ظاهراً برنامه وزیر پیشنهادی مسکن دولت دهم چندان هم به مذاق کارشناسان بخش مسکن خوش نیامده و آن را فاقد اصول کارشناسی می‌دانند.
برنامه آقای نیکزاد قابلیت اجرایی ندارد
بیت‌الله ستاریان عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «خبر» در خصوص برنامه‌های وزیر پیشنهادی مسکن و شهرسازی اظهار کرد: برنامه‌ای که آقای نیکزاد برای بخش مسکن ارائه کرده است یک برنامه بسیار کلی و در بعضی از قسمتها به مسائل جزئی اشاره کرده است که در کل قابل اجرا نیست. وی افزود: وزیر پیشنهادی مسکن در برنامه‌های خود به طور تیتروار به یکسری از مسائل در بخش مسکن اشاره کرده است که نشان می‌دهد وی به بخش مسکن و شهرسازی مسلط نیست و در کل وظایف و اهداف وزارت مسکن و شهرسازی را با یکدیگر مخلوط کرده و نمی‌داند که در بخش مسکن باید به چه مسائلی بپردازد.
چرا مشکلات مسکن مهر مطرح نشد
ستاریان تصریح کرد: در زمینه مسکن مهر نیز ظاهراً وزیر پیشنهادی مسکن برنامه‌ای ندارد و تنها به مسائل کلی اشاره کرده است. در حالی که انتظار می‌رفت، آقای نیکزاد بیاید معضلات و مشکلات مسکن مهر را مورد ارزیابی و تحلیل قرار بدهد که چرا تعاونی‌ها موفق نشده‌اند و چرا تسهیلات بانکی با مشکل مواجه شد و چرا مردم در حال انصراف هستند و از همه مهمتر درحدود 5/4 میلیون نفر در مسکن مهر ثبت نام کرده‌اند و تنها 100هزار واحد آن پیشرفت داشته و حتی به پایان هم نرسیده و این نشان می‌دهد که دولت در زمینه مسکن مهر برنامه‌ای ندارد و مشخص نیست طرحی که برای آن این همه تبلیغات کردند چه سرانجامی خواهد داشت.
این کارشناس مسکن گفت: به طور مثال وزیر پیشنهادی مسکن در برنامه‌های خود به حوزه شهرسازی و معماری اشاره کرده که با مطالعات امکان‌سنجی و مکان‌یابی شهرهای موجود اقماری گسترش پیدا کند. این درحالی است که شهرهای اقماری یا همان شهرهای جدید نتوانسته در دنیا موفق باشد و حتی در ایران نیز با چالش مواجه شده است. بیش از 15کشور دنیا این طرح را مطرح کرده‌اند اما نتیجه رضایت‌بخشی نگرفته‌اند در نتیجه به جای آنکه جمعیت شهرهای مادر را کاهش دهند، به مکانی تبدیل شده‌اند که حاشیه‌نشینی بین شهرهای اقماری تا شهرهای مادر را دامن زده و سبب شده مهاجرت‌ها از شهرهای کوچک و روستاها به شهرهای بزرگ افزایش پیدا کند. بدون اینکه برنامه‌ای برای این شهرها داشته باشیم و تنها شهرهای اقماری بار مضاعفی به شهرهای بزرگ تحمیل کرده‌اند. حالا آقای نیکزاد می‌خواهد این شهرها را توسعه دهد درحالی که این کار اشتباه است و به جای آن باید شهرهای میانی و کوچک توسعه پیدا کنند تا هجوم به شهرهای بزرگ به این شکلی که امروز اتفاق افتاده رخ ندهد.
دخالت وزارت مسکن در امور سایر وزارتخانه ها
وی افزود: در بخش دیگر برنامه به بافت فرسوده اشاره شده و تداوم و افزایش سقف پرداخت تسهیلات ساخت به متقاضیان نوسازی احداث مسکن در بافت‌های فرسوده همراه با امکان تبدیل آن به فروش اقساطی برای خریداران نهایی عنوان شده است در حالی که مسئله بافت فرسوده با این نوع نگاه حل نمی‌شود. وزیر پیشنهادی مسکن روی ارائه تسهیلات مانور داده اما مگر چقدر تسهیلات در بخش مسکن ارائه می‌شود که بتوانیم بافت فرسوده را پاسخ دهیم. در حال حاضر نزدیک به 5/3 میلیون بافت فرسوده در کشور وجود دارد که اگر بخواهیم اولویت را به ارائه تسهیلات به این بخش اختصاص دهیم در مجموع 70هزار میلیارد تومان تسهیلات نیاز دارد. بخش مسکن چگونه می‌تواند این تسهیلات را فراهم کند.
وی ادامه داد: از طرفی آقای نیکزاد بهتر بود در این برنامه به جای آنکه بیاید به تسهیلات در بافت فرسوده بپردازد که در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی نیست شیوه دخالت در چگونگی ساخت بافت فرسوده را ارائه کند چراکه در تمام دنیا دولت وظیفه دارد در ارائه و طریق احیای بافت فرسوده دخالت و برنامه‌ای را مشخص کند که چگونه باید بافت فرسوده به کمک تأمین مسکن جامعه بیاید. اما در این برنامه تنها تسهیلات مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مشکلاتی که بر سر بافت فرسوده قرار دارد مانند قوانین و مقررات ثبتی مالکیت، کل بافت فرسوده را فلج کرده و نمی‌گذارد کاری از پیش برود. آن وقت وزیر پیشنهادی مسکن در مسائلی دخالت می‌کند که اصلاً ربطی به آن ندارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تصریح کرد: در این برنامه به تلاش در جهت حذف اخذ هزینه پروانه ساخت و هزینه انشعاب اشاره شده است در حالی که این مسئله به شهرداریها ربط دارد و آنها روی این هزینه‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند. لذا به نظر می‌رسد ارائه این برنامه در حد شعار است. از طرفی در زمینه انشعابات چند وزارتخانه درگیر این مسئله هستند از وزارت نیرو گرفته تا مخابرات، آن وقت چگونه می‌تواند وزارت مسکن در این مورد تصمیم‌گیری کند. ستاریان ادامه داد: وزیر پیشنهادی مسکن در بندی دیگر از برنامه خود به تأمین فاینانس و فروش اوراق مشارکت اشاره کرده است در حالی که این مسائل در اختیار وزارت مسکن نیست و در سطح اقتصاد کلان قرار دارد که سیستم بانکی و وزارت اقتصاد با آن درگیر هستند در حالی که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نتوانستند مسئله فاینانس را حل کنند وزارت مسکن در این باره که اهرم اجرایی ندارد چگونه می‌تواند وارد شود.
بازهم انبوه سازان نادیده گرفته شده‌اند
وی با اشاره به برنامه وزیر پیشنهادی مسکن در حمایت از انبوه‌سازان گفت: درباره انبوه‌سازی باید بگویم اصلاً آقای نیکزاد برنامه‌ای ندارند و تنها اشاره‌ای به انبوه‌سازی کرده‌اند در حالی که یکی از مسائل مهم بخش مسکن موضوع انبوه‌سازی است. در حالی که درکشور ما انبوه‌سازان تولید‌کنندگان قوی به شمار می‌آیند اما متأسفانه تقریباً 15درصد از ساخت و ساز کشور به شکل انبوه‌سازی انجام می‌گیرد و مابقی آن به شکل خرده‌سازی است. در حالی که اگر تولید‌کنندگان کلان حمایت شوند خود به خود سیستم ساخت و ساز کشور تغییر می‌کند وبه سمت تولید انبوه می‌رویم. وی افزود: متأسفانه دولت همواره از تولید‌کنندگان کلان در بخش مسکن هراس دارد و نگذاشته انبوه‌سازان رشد کنند. از آقای نیکزاد انتظار می‌رفت حداقل باتوجه به معضلاتی که در زمینه تولید مسکن داریم جایگاه ویژه‌ای به انبوه‌سازان اختصاص دهند. که ظاهراً این مسئله نادیده گرفته شده است.
این استاد دانشگاه گفت: در این برنامه به تلاش خارج کردن زمین و مسکن از کالای سرمایه‌ای اشاره شده است که اگر محقق شود تمام مشکلات بخش مسکن رفع می‌شود. چرا که دید سرمایه‌ای به مسکن سبب شده همواره قیمت آن بالا باشد و هیچ‌گاه به سمت قیمت واقعی حرکت نکند. اما در بخش مسکن مشکلات بسیاری وجود دارد. هنوز عرضه و تقاضا برابر نیستند و تولید پایین است. او ادامه داد: وزیر پیشنهادی چگونه می‌تواند در یک مدت کوتاه دید سرمایه‌ای را از بخش مسکن خارج کند. به عبارت دیگر خارج کردن دید سرمایه‌ای وظیفه کلی کشور است. اگر مسکن به این دید در جامعه نگاه نشود و از طرفی عرضه و تقاضا متعادل شود، دیگر مشکلی دراین بخش نخواهیم داشت. لذا از این برنامه این‌گونه برمی‌آید که مسائل عنوان شده برنامه نیستند که در جهت رفع معضلات بخش مسکن گام بردارند.
نظر شما