قدمت دیوار گرگان، یکی از طولانی‌ترین دیوارهای جهان، که به مار سرخ نیز معروف است بنابر مطالعات هیئت‌های باستان‌شناسی، به دوران ساسانی می‌رسد. این دیوار از آن‌رو به «مار سرخ» معروف شده که در ساخت هسته مرکز و قسمت‌های میانی آن، از دهها میلیون قالب آجر سرخ رنگ استفاده شده است.
بدون شک، معروفی تاریخ و اهمیت این دیوار به‌عنوان طولانی‌ترین دیوار آجری دنیا، نیازمند برنامه‌ریزی دقیقی است که در همین راستا، پیمایش این دیوار دفاعی آغاز شده است و مطالعات لازم توسط هیأتی مرکب از باستان‌شناسان ایرانی و محققان خارجی انجام می‌شود.
بنابر تحقیقات، باستان‌شناسی توانسته‌اند این نکته را اثبات کنند که توان مهندسی ایرانیان،برابر یا حتی بیشتر از توان مهندسی امپراتوری روم در ساختن سازه‌های دفاعی بوده است.
در طول خط سیر این دیوار، از ارتفاعات شرفی تا گومیشان و کرانه ساحلی، بیش از 30 دژ دفاعی وجود دار که محل استقرار سربازان بوده است.
در سال 1316، اریک اشمیت، خلبانی آمریکایی که با هواپیمای خود از نقاط باستانی ایران عکاسی می‌کرد، در منطقه گرگان متوجه وجود دیوار قرمز رنگی شد که از سمت دریا به طرف کوه‌های «پیش‌کمر» کشیده شده است. عکس های هوایی او، اسناد مهمی را برای باستان‌شناسان برجای گذاشت.
در سال 1350، محمد یوسف کیانی، باستان‌شناس ایرانی با انجام مطالعاتی، طول دیوار را در حدود 175 کیلومتر برآورد کرد.
قبل از آغاز تحقیقات علمی، برخی باستان‌شناسان ساخت این دیوار را به اسکند مقدونی نسبت می‌دادند و برخی دیگر، آن را متعلق به زمان کوروش هخامنشی یا دوران اشکانی می‌دانستند.
باستان‌شناسان می‌گویند، در ساخت این دیوار عظیم، دهها میلیون قالب آجر به کار رفته است. آنان شواهدی از تعداد زیادی کوره و کارگاه ساخت آجر در طول دیوار و در فواصل نزدیک به آن یافته‌اند که نشان‌دهنده وجود یک کارگاه صنعتی بسیار بزرگ برای احداث این دیوار بوده است. طبق برآوردها، 30 هزار سرباز می‌توانستند در طول دیوار مستقر شوند باستان‌شناسان با نمونه‌برداری و آزمایش خاکسترها و ذغال‌های برجای مانده در کوره‌های آجرپزی، نشان دادند که قدمت دیوار به قرن‌های پنج‌شنبه‌و ششم میلادی می‌رسد.
کاوش، زیر آب خلیج گرگان
پیروز، پادشاه ساسانی درزمانی که با هون‌های سفید نبرد می‌کرد، مدتی را به طو متناوب در منطقه گرگان گذرانده است، بنابراین احتمالاً او یا پادشاه ساسانی دیگری، قبل یا بعد از وی، برای محفاظت از دشت حاصل خیز گرگان در برابر هون‌ها، این دیوار را ساخته است.
سومین دیوار بزرگ دنیا
امپراتوری ساسانی، زمانی که امپراتوری بیزانس با فشارهای خارجی رو‌به‌رو بود و امپراتوری رم غربی نیز رو به زوال می‌رفت، توانست با گردآوری نیروی انسانی فراوان و به کارگیری توان مهندسی، سازه‌ای دفاعی را همراه با دژهای متعدد برپا کند که در باختر زمین نیز مشابه آن وجود ندارد. گفتنی است، دیوار بزرگ گرگان بعد از دیوار چین به طول 6 هزار کیلومتر و دیوار سمیز آلمان، به طول 548 کیلومتر، بزرگ‌ترین دیوار جهان است.
این اثر، از نظر موقعیت جغرافیایی طبیعی در امتداد ضلع شمالی «گرگان رود» کشیده شده است و اکنون بقایای آن از دامنه «بیلی‌لوه» در غرب پارک ملی گلستان، یعنی شرق شهرستان کلاله، آغاز می‌شود و تا نزدیکی سواحل قدیمی دریای خزر در بخش گمیشان امتداد دارد.
در سال 1378دیوار گرگان به ثبت ملی رسید و تاکنون کاوش‌های متعددی رأی هیئت مشترک باستان‌شناسی ایرانی و انگلیسی در مورد آن انجام داد‌ه‌اند.
30147
نظر شما