دلیل حمله به سفارت های اسراییل در خاورمیانه چیست؟

زهرا خدایی

دومین سفارت اسراییل در خاورمیانه در کشور اردن نیز در معرض اعتراضات مردمی قرار گرفت. اردنی‌ها با فراخوانی اینترنتی در برابر سفارتخانۀ اسراییل در کشورشان گردهم‌آمده و دست به برپایی راهپیمایی اعتراض‌آمیز زدند.

گروهی از جوانان اردنی عضو شبکه اجتماعی "فیس بوک" فراخوانی را برای برپایی تظاهرات در برابر سفارت اسراییل در "امان" داده‌اند.

دقیقا یک هفته پس از اقدام مصری ها در تصرف سفارت اسراییل در قاهره به نظر می رسد در آستانۀ رأی گیری مجمع عمومی سازمان ملل در مورد تشکیل دولت فلسطینی همۀ این حرکت ها تلاشی از سوی کشورهای مسلمان منطقه برای حمایت از فلسطینیان و حقوق از دست رفتۀ آنها باشد. اما جدای از این مسئله واقعیت آنست که فضای خاورمیانه تغییر یافته و گرایشات سرکوب شدۀ مردم در طول این سالها در حال نمایان شدن است و قطعا دولتهای جدید آینده نیز نخواهند توانست آن را نادیده بگیرند.

خبر برای بررسی تشدید تهدیدات علیه سفارت خانه های اسراییل در کشورهای خاورمیانه به سراغ دو نفر از کارشناسان و تحلیل گران رفته است و نظر آنها در خصوص پیامدهای گسترش فضای ضدصهیونیستی در خاورمیانه در آستانۀ نشست مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص تشکیل دولت فلسطینی جویا شده است که در ذیل آن را می خوانید.

فؤاد ایزدی(کارشناس ارتباطات سیاسی)- آنچه که مسلم است، اینکه وجهۀ اسراییل در جامعه عرب از همان ابتدای شکل گیری این رژیم بسیار پایین بوده اما به دلیل سیستم حکومتی بسته حاکم بر این کشورها هیچ گاه فرصت بروز و ظهور نیافته است. اما امروز با تغییر نظام سیاسی کشورها و آزادی نسبی که مردم بدست آوردند، مردم در مقابل وجود سفارت اسراییل در کشورشان مجال اعتراض یافته اند.

اول در قاهره، مردم لانۀ جاسوسی اسراییل را تصرف کردند و امروز اردنی ها در مقابل سفارت اسراییل تظاهرات به راه انداخته اند. شاه اردن نیز از یک سو متأثر از فضای خاورمیانه اظهارات ضد و نقیضی داشته است. از یک سو ترس از سقوط و از سوی دیگر همراه شدن با مردم از مهمترین دغدغه های شاه اردن است که در تلاش است تا با کمی انتقاد از اسراییل خود را طرفدار مردم نشان دهد.

واقعیت آنست که امروز ژئوپولیتیک خاورمیانه تغییر یافته و سیاستمداران و قدرت های جهانی باید این واقعیت را بپذیرند. اگر سیاستمداران عاقل باشند درمی یابند که باید از سیاست های تهاجمی خود کوتاه آمده و تغییرات را بپذیرند.

اینکه فضای موجود بتواند اسراییل را وادار به عقب نشینی از مواضعش کند، امری بعید و دور از ذهن است. به خصوص آنکه این رژیم از حمایت های قابل توجه جهانی نیز برخوردار است. کما اینکه اوباما به تازگی اعلام کرده است که هرگونه طرح در مجمع عمومی در خصوص تشکیل دولت فلسطینی را وتو خواهد کرد. وعدۀ تشکیل دولت فلسطینی در زمان بوش نیز مطرح شده بود و وی قول داده بود که تا پایان ریاست جمهوری اش آن را محقق خواهد کرد، اما واقعیات موجود و جاری نشان داد که آمریکا در شعارهای خود صادق نیست و هراز چندگاهی تحت تأثیر فشارهای بین المللی شعارهایی را مطرح می کند که اصلا جنبۀ اجرایی ندارد.  

دکتر داوود آقایی(مدرس دانشگاه تهران و کارشناس مسائل سیاسی)- آنچه مسلم است اینکه در فضای بیداری ملت های اسلامی در منطقه خاورمیانه عربی و شمال آفریقا شرایط نسبت به گذشته دگرگون شده و ملت هایی که در مسیر آزادی خواهی حرکت می کنند بر این اعتقادند که در گذشته حاکمان مشی مستبدانه ای را بر دیپلماسی کشورها مسلط کرده بودند که در تضاد با منافع کشوربوده و در بسیاری از موارد همراهی با اسراییل و قدرت های بزرگ بود. در این بین اراده و خواست ملت ها نادیده گرفته می شد.

تا پیش از این ارادۀ ملتها در تعیین جهت گیری سیاست خارجی نقشی نداشته اما با تغییر شرایط پیش آمده در نظام های سیاسی زین پس مردم نقش بیشتری بر سرنوشت خود خواهند داشت. کمااینکه تصرف سفارت خانه اسراییل در مصر و تظاهرات اردنی ها در مقابل سفارت خانۀ اسراییل ثابت کرد که مردم تاکنون مخالف سیاست دولتهایشان بوده اند.  

همانطور که امام(ره) فرمودند اسراییل یک دولت غاصب است که با تلاش قدرت های بزرگ سعی شد تا این دولت جعلی به کشورهای منطقه تحمیل شود.  

اما امروز مردم بیدار شده اند و خواهان تحقق خواست خود هستند. مردم به این رسیده اند که رابطه اسراییل مغایر با هویت اسلامی و منافع ملی آنهاست و باید این روند تغییر یابد. خشم مصری ها در اشغال سفارت اسراییل گویای این واقعیت است که ملت های مسلمان علاقه ای به ارتباط با اسراییل ندارند.

بدون شک جو موجود می تواند فشارهای قابل توجهی را بر اسراییل وارد کند. اسراییل دیگر موقعیت گذشته را ندارد و نخواهد داشت. این رژیم باید بپذیرد که درسیاست خارجی و نوع نگاه خود باید تغییرات مهمی ایجاد کند.

طی روزهای آینده مجمع عمومی سازمان ملل در مورد تشکیل دولت فلسطینی رأی گیری خواهد کرد. کشورهای زیادی به دولت فلسطینی رأی خواهند داد، چرا که جامعۀ بین الملل توجه زیادی به مسئله فلسطین دارد. لذا این احتمال وجود دارد که دولت فلسطینی با رأی بالایی شکل بگیرد.

اما در این میان آمریکا به رغم همه نمایش هایی که از خود نشان داده، رأی سازمان ملل را وتو خواهد کرد. این کشور رسما اعلام کرد که اگر شورای امنیت به دولت فلسطینی رأی بدهد با وتوی آمریکا روبرو خواهد شد. اما در نهایت موضع سایر کشورهای جهان می تواند بر رویکرد و سیاست قدرتهای بزرگ تأثیر بگذارد. 26351