تکرار تجربه سال 1985 در اوپک

مهران امیر معینی: اعلام افزایش چشمگیر یک شبه میزان ذخایر نفتی ونزوئلا برای کارشناسان این نگرانی را ایجاد کرده است که شاید تجربه نامیمون 1984 دوباره تکرار شود. در آن زمان نیز رقابتی میان اعضای اوپک شکل گرفت که متأسفانه باعث شد اعضای این سازمان برای تقویت جایگاه خود دست به اعلام آمارهای متناقض از میزان ذخایر خود بزنند تا شاید از طریق اعلام افزایش میزان ذخایر خود جایگاه و قدرت خود را حفظ کنند. مقایسه آمارهای افزایش میزان ذخایر اعضای اوپک طی سال‌های 1984 تا 1986 گویای این ادعاست؛ چرا که با مشاهده این آمار شاهد افزایش ناگهانی میزان ذخایر کشورها هستیم که متأسفانه بدون هیچ بررسی به تأیید اوپک و دیگر سازمان‌های بین‌المللی قرار گرفت. در آن زمان شرایط بازار با وضعیت کنونی بسیار متفاوت بود. اما تکرار این مسئله در سالجاری با توجه به بحران‌های موجود در بازار نفت می‌تواند قیمت نفت را با سقوط چشمگیری مواجه کند.
چرا که در شرایط فعلی بازار به عوامل روانی و بیرونی به شدت حساسیت نشان می‌دهد و این امر نیز انعکاس خوبی در بر نخواهد داشت. در حال حاضر اعلام افزایش چشمگیر میزان ذخایر کشور ونزوئلا حکایت از آغاز این رقابت در میان اعضای اوپک دارد. ونزوئلا سعی دارد با اعلام افزایش میزان ذخایر خود از جایگاه بهتری در سازمان کشورهای صادرکننده نفت برخوردار شود. این کشور در حال حاضر برخلاف قوانین اوپک نفت فوق‌سنگین خود را به عنوان ذخایر خود محسوب کرده در حالی که این نفت به دلیل جامد بودن جزو سبد نفتی محسوب نمی‌شود.
اما نباید فراموش کرد ایجاد چنین رقابتی در میان اعضای اوپک نه تنها فایده‌ای در بر ندارد بلکه اثرات مخرب آن می‌تواند مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند چرا که در حال حاضر قدرت کشورهای عضو در سازمان اوپک را تنها میزان تولید آنان مشخص می‌کند که در شرایط فعلی عربستان و ایران همچنان پیشتاز تولید هستند.
در شرایطی میزان ذخایر کشورهای عضو اوپک از اهمیت برخوردار خواهد شد که سهمیه‌بندی اعضای این سازمان براساس میزان ذخایر صورت بگیرد که این امر نیز نیاز به کار کارشناسی بسیاری دارد و چندان منطقی به نظر نمی‌رسد و به این راحتی‌ها نیز قابل پذیرش نخواهد بود.
باید تأکید کنم هنوز اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت نتوانسته‌اند افزایش یک شبه میزان ذخایر نفت ونزوئلا و نحوه محاسبه این میزان ذخایر را بپذیرند و در این رابطه بحث‌های بسیاری مطرح است. اما آنچه باید از آن جلوگیری شود عدم تکرار تجربه سال 1984 در این سازمان است چرا که این بار عواقب چندان خوشایندی به همراه نخواهد داشت.
مدیر پژوهش مؤسسه مطالعات انرژی