نخستین چالش، عقب‌ماندگی مطالعاتی ما در مقایسه با سینمای جهان است. وقتی پژوهش‌های سینمایی کشورهای پیشرو را بررسی می‌کنیم، از تنوع موضوعی تا عمق علمی و کاربردی بودن آن‌ها، همه چیز خیره‌کننده است. در مقابل، پژوهش‌های داخلی، چه در حوزه نظری و چه در حوزه فنی، در نگاهی کلان و تصویر کلی‌اش اغلب محدود و سطحی به نظر می‌رسند. برای نمونه، تحلیل‌های بومی از ژانرها و مفاهیم فلسفی سینما یا پژوهش‌های مرتبط با تکنیک‌های نوین فیلم‌سازی، به‌ندرت دیده می‌شود.
چالش دیگر، فاصله عمیق میان پژوهش و عمل است. بسیاری از تحقیقات در کتابخانه‌ها باقی می‌مانند و هرگز به صحنه عمل نمی‌رسند. از سوی دیگر، سیاست‌گذاری‌ها و مدیریت سینما نیز غالباً بدون پشتوانه پژوهشی انجام می‌شوند. این فاصله باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها بیشتر بر اساس سلیقه‌های شخصی یا فشارهای بیرونی انجام شود تا داده‌های علمی و تحلیل‌های کارشناسانه.
علاوه بر این، پژوهش می‌تواند فرصتی برای هم‌افزایی و گفتگو میان نیروهای مختلف سینمایی در سطوح متنوع ایجاد کند. وقتی پژوهش به‌عنوان محوری مشترک میان هنرمندان، مدیران، دانشگاهیان و فعالان این حوزه قرار گیرد، می‌توان انتظار داشت که نتایج این گفتگوها به تقویت خلاقیت، همگرایی و ارتقای سینما منجر شود.
اما راه حل چیست؟
- ایجاد زیرساخت‌های پژوهشی: تأسیس مراکز تحقیقاتی تخصصی در حوزه سینما که بتوانند حلقه اتصال دانشگاه‌ها، صنعت و سیاست‌گذاران باشند، از ضروریات است.
- گسترش پژوهش‌های میان‌رشته‌ای: سینما نقطه تلاقی روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه و حتی علوم داده است. استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند به پژوهش‌های عمیق‌تر و عملی‌تر منجر شود.
- حمایت از پژوهشگران: بدون تأمین منابع مالی و معنوی، نمی‌توان انتظار پژوهش‌های جدی و کاربردی را داشت. بودجه‌گذاری برای تحقیقات سینمایی باید به یک اولویت تبدیل شود.
- آموزش نسل جدید پژوهشگران: دانشگاه‌ها باید با ارائه دوره‌های تخصصی و استفاده از متدهای مدرن، پژوهشگرانی تربیت کنند که با نیازهای روز سینما آشنا باشند.
- تعامل جهانی: نتایج تحقیقات داخلی باید در سطح بین‌المللی عرضه شود و در عین حال، دستاوردهای جهانی نیز به‌صورت بومی‌سازی‌شده در شاکله سینمای ما استفاده شود. راهکار روشن آن همراهی با سمپوزیوم‌های معتبر بین‌المللی در حوزه‌های مختلف سینما و تحولات آن است.
پژوهش در سینما باید به ستون اصلی این هنر-صنعت تبدیل شود، چه در سیاست‌گذاری، چه در مدیریت، چه در اجرا. اگر این تغییر رخ دهد، می‌توان امید داشت که فاصله ما با سینمای جهان کمتر شده و سینمای ایران به جایگاه واقعی خود برسد.
امید است جشن هر ساله و کم رمق پژوهش آغازی باشد برای توجه جدی‌تر به پژوهش در سینمای ایران.
پژوهش‌گر، مترجم و مؤلف حوزه سینما- برگزیده ششمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران
۲۴۳
نظر شما