به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین در ادامه یادداشت‌هایی که با محور پرسشگری در قرآن کریم ،طی یادداشتی به تحلیل پرسش‌های مطرح شده در سوره مرسلات پرداخته است. در بخش اول این یادداشت مطرح شد که «هر شخصی سوره مرسلات را بخواند خداوند در روز قیامت بین او و رسول خدا(ص) آشنایی برقرار می‌کند؛ سوره‌ای که حضرت محمد(ص) فرموده‌اند: مرا پیر کرده است». در ادامه بخش دوم این یادداشت را با هم می‌خوانیم.
بنا بر روایت ایکنا، چنانچه اشاره شد، پرسش نخست سوره مرسلات پس از سوگندهای متعدد به حتمی بودن وقوع وعده الهی و حوادث برهم زننده نظام طبیعت از جمله زمان ورود انبیاء به قیامت چنین طرح شده است که «برای کدام روز وقت تعیین شده است؟» پاسخ این است که این روز، تاخیری یا تعیینی «روز فصل/ جدایی» است. سپس پرسش دوم در این سوره مانند آنچه که در سوره قدر و مانند آن طرح شده است که «تو چه دانی که روز فصل چیست»؟.
این اسلوب، در قرآن کریم اغلب برای نشان دادن اهمیت و عظمت موضوع به کار می‌رود. آنچه در وهله نخست در پاسخ پرسش دوم «تو چه دانی که یوم الفصل چیست» انتظار می‌رود، بیان ویژگی‌های روز فصل است، اما آیات بعدی در این سوره، موضوع دیگری را برجسته می‌سازد و آن، تهدید تکذیب‌کنندگان روز فصل است. از این رو شایسته است تأمل شود چرا تهدید تکذیب‌کنندگان قیامت در این سیاق برجسته شده و ویژگی‌های روز فصل مقدم شده است؟
یکی از پاسخ‌هایی که می‌توان برای این تقدم و برجستگی ذکر کرد، متنبه کردن خسارت و زیان آن روز بزرگ و بیم بخشی تکذیب‌کنندگان است که بر آگاهی از ویژگی‌های یوم‌الفصل اولویت یافته است؛ گویا در گفتمان قرآنی اصل نذیر بودن اولویت به سایر اهداف دارد و آن بدین سبب است که در این سوره با وجود اینکه از اسلوب آیات، بیان ویژگی‌های یوم فصل انتظار می‌رود، هشدار و انذار به تکذیب کنندگان ارجحیت و تقدم یافته است.
به عبارت دیگر در گفتمان قرآن کریم موضوع بیم دهندگی که از مصادیق انذار است، بر آگاهی بخشی تقدم یافته است. از این رو در سوره مرسلات افزون بر آیه ۱۵ این سوره که بلافاصله پس از پرسش دوم آمده است، ۱۰ مرتبه دیگر در اثنای سوره «وای بر تکذیب کنندگان در روز فصل» نیز تکرار شده است. تا آنجا که مابقی آیات این سوره ذیل محور تهدید و انذار تکذیب کنندگان روز فصل صورت بندی یافته است.
در ادامه این سوره برای تنبه و انذار تکذیب کنندگان روز فصل، شواهد و نشانه‌های متعدد و متنوعی از قدرت خداوند در امت‌های پیشین، نظام طبیعت، خلقت آدمی و سایر موارد و مصادیق حسی، عقلی و تاریخی را شاهد مثال آورده است. اولین مثال و شاهد برای وقوع روز فصل، مصداق ملموس تاریخی است که باز در سیاق و اسلوب پرسش ذکر شده است، تا تکذیب کنندگان روز فصل را به تأمل برانگیزد.
نکته‌ای که بیان آن در پایان این گفتار ضرورت دارد این است که تکذیب روز فصل امر تشکیکی(ذو مراتب) است؛ یعنی تکذیب روز فصل دارای شدت و ضعف است. به عبارت دیگر تکذیب‌کنندگان روز فصل هم مشمول کسانی می‌شود که اصل یوم فصل را انکار می‌کنند و هم کسانی که این اصل را منکر نیستند؛ اما به لوازم آن بی‌اعتنایند.
نظر شما