فیلسوفان به عنوان پیامبران آگاهی

گروه اندیشه: حسین انتظامی درباره «مسائل اخلاقی در جهان امروزی» در کانال خود یادداشتی کوتاهی نگاشته که به شرح زیر از نظرتان می گذرد:

تازگی‌ها در معرفی کتاب‌های مهم به یک تدبیر یا شیطنت رسیده‌ام. برای آن‌که تعداد بیشتری را تشویق به خواندن آن کتاب بکنم این جمله را می‌گویم: «ضمناً به درد اظهار فضل در جلسات یا مهمانی‌ها هم می‌خورد! کتاب «مسائل اخلاقی در جهان امروزی» انتشارات امیرکبیر از آن زمره است؛ کتابی ارزشمند در طرح سوالات اخلاقی (و بعضاً حقوقی) جهان معاصر و پاسخ به آنان. در قالب ٢۵ مقاله به مسائل اخلاقی ۲۵ موضوع نو پدید می‌پردازد: هوش مصنوعی، حریم خصوصی، جنگ‌های جدید، مهاجرت، تمدید حیات، خیریه‌ها، اخبار جعلی، ریز پرخاشگری، ناباروری، سقط جنین، آسان‌مرگی، به‌گزینی ژنتیکی، تمامیت جسمانی کودکان و.... که خواندن آن افق‌های تازه‌ای را فراروی ما می‌گشاید؛ حداقلش این است که سوالاتش ذهنمان را می‌خلد.

هستند اندیشمندانی که می‌گویند فلسفه تعهدی به جهان واقعی ندارد. کار او به عنوان مادر علوم، پرسشگری و ورزش ذهنی است اما از قضا فلسفه‌های مضاف (فلسفه حقوق، فلسفه علم، فلسفه سیاست، فلسفه اخلاق و…) خود را مسئولانه درگیر مسائل روزمره، جامعه و زندگی می‌کنند تا نقش فیلسوفان را به عنوان پیامبران آگاهی به ما یادآور شوند.فناوری، دنیای جدیدی را رقم زده است. سرعت تحولات و فشردگی زمان بسیار بالا است. این دنیای جدید، واجد مسائل جدید هم است؛ مسائلی که با موضوعات سنتی اخلاقی و حقوقی تفاوت‌های بنیادین دارد.

این دنیای جدید در سه سطح، نیازمند نوآوری است: حقوق، تنظیم‌گری و اخلاق. این سه سطح البته با یکدیگر مربوط و مرتبط‌اند و در بعضی اجزا رابطه بالادست-پایین دست دارند. بدون روزآمدی در این سه حوزه و بسنده کردن به داده‌ها، تحلیل‌ها یا پارادایم‌های کهنه، شاهد حکمرانی‌هایی ناکارآمد، روابط اجتماعی متزلزل یا منحط و افرادی منزوی یا سقوط‌یافته هستیم. با توالی پدیده‌ها که عمدتاً در سایه فناوری پدید آمده‌اند و رابطه هم‌افزای نوآمده‌ها با یکدیگر، اصرار بر تجویزات منسوخ، ره به ترکستان بردن است.

هر یک از موضوعات ۲۵ گانه توسط یک استاد فلسفه اخلاق و صاحب‌نظر در آن موضوع نگارش یافته است. عمده نویسندگان، شاغل در مرکز اخلاق عملی اوهیرو (وابسته به دانشگاه آکسفورد) هستند که مرور سوابق‌شان صلاحیت آنان برای ورود به مبحث را تایید می‌کند.

هر فصل با بیان یک سوژه واقعی یا فرضی شروع می‌شود تا مخاطب را درگیر موضوع کند. بعضی مقالات صرفاً به توصیف می‌پردازد و دیدگاه‌های اخلاقی گوناگون و خاستگاه‌های آنها را بیان می‌دارد و کمتر به راه حل مختار یا نظریه می‌رسد اما عمده‌ی مقالات، ایده‌ی برتر را برجسته می‌کنند. باید ممنون خانه اخلاق‌پژوهان جوان بویژه مترجمان گرامی میثم غلامی و امیرحسین آقامحمد بود.

منبع: کانال تلگرامی یادداشت‌های حسین انتظامی

۲۱۶۲۱۶