به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نمایشگاهی که بیش از ۵۰۰۰ سال تاریخ فرهنگی و باستان‌شناسی غزه را روایت می‌کند، در پاریس به یکی از جذابیت‌های تابستان تبدیل شده است. این نمایشگاه فرصتی برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند تا میراث این نوار زمین در کنار مدیترانه را کشف کنند؛ جایی که گذشته چندلایه‌اش به دلیل تراژدی‌های معاصر کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
در حالی که غزه با فاجعه‌ای انسانی ناشی از گرسنگی و جنگ دست به گریبان است، نمایشگاه «گنجینه‌های نجات‌یافته غزه» در مؤسسه جهان عرب پاریس، حس «ضرورت» برای توضیح تاریخ غنی مکانی که از دوران نئولیتیک محل تلاقی فرهنگ‌ها بوده است، ایجاد می‌کند.
مجسمه کوچک الهه‌ای باستانی
برای هزاران سال، موقعیت غزه در شرق مدیترانه آن را به واحه‌ای پررونق تبدیل کرده بود. این منطقه مرکز تجارت، دانش و فرهنگ بود و در یکی از بزرگ‌ترین تقاطع‌های جغرافیایی جهان، بین مسیرهای تجاری آسیا و آفریقا قرار داشت. فرهنگ‌ها و امپراتوری‌های متعددی همچون فلسطینی‌ها، آشوری‌ها، رومی‌ها، بیزانسی‌ها، ایرانی‌ها و ممالیک رد پای خود را در آن گذاشته‌اند. بیش از ۱۰۰ اثر ظریف در نمایشگاه به نمایش درآمده‌اند که شامل مجسمه‌ها، چراغ‌های روغنی، سفالینه‌ها، کتیبه‌ها، مرمرهای وارداتی و موزاییک‌های گسترده دوران بیزانس است.
الودی بوفارد، سرپرست نمایشگاه، گفت: «ما می‌خواستیم تاریخ غزه را به خود آن بازگردانیم. هدف ما بازگرداندن انسانیت غزه و برجسته کردن تاریخ طولانی آن بود، نه اینکه فقط آن را محدود به تراژدی‌های معاصر کنیم. تمرکز صرف بر تاریخ معاصر، ممکن است غزه را تنها به عنوان مکانی از ویرانی و فاجعه نشان دهد؛ در حالی که این منطقه دارای تاریخ انسانی غنی و هزاران سالهای است که به عنوان مرکز مهم ارتباطات ساخته شده است.»
آثار نجات یافته از غزه
آثار به نمایش درآمده عمدتاً طی ۱۷ سال گذشته در انبارهایی در سوئیس نگهداری شده‌اند؛ چرا که پس از نمایشگاهی در سال ۲۰۰۷ در موزه هنر و تاریخ ژنو، به دلیل وضعیت امنیتی و سیاسی، امکان بازگرداندن آن‌ها به غزه فراهم نبود.
بوفارد افزود: «غزه یکی از بازترین مناطق مدیترانه بود؛ سرزمینی غنی با تولیدات فراوان و ارتباطات گسترده با آفریقا و آسیا که آن را به مکانی برای جشن و سرور تبدیل کرده بود؛ جایی که همواره مسکونی باقی مانده و درباره‌اش بسیار نوشته شده است.»
او ادامه داد: «در نوعی، تبعید این آثار باعث نجات آن‌ها شد، چرا که در غیر این صورت احتمال نابودی‌شان در بمباران‌های اسرائیل بسیار بالا بود. اما این به معنی پنهان ماندن این آثار از دید عموم و قفل شدن آن‌ها بود.»
مجسمه‌ای نمادین از الهه
یکی از آثار شاخص نمایشگاه، مجسمه‌ای کوچک از الهه‌ای است که احتمالاً آفرودیت یا هکاته باشد، متعلق به دوران رومی یا هلنیستی که زمانی در یک معبد قرار داشت.
بوفارد گفت: «سرنوشت این مجسمه نمادی از لایه‌های تاریخ و چالش‌های باستان‌شناسی در غزه است. این اثر احتمالاً در جریان مسیحی‌سازی اجباری غزه بین سالهای ۴۰۲ تا ۴۰۵ میلادی از معبد خود برداشته و شاید به دریا پرتاب شده است، جایی که به مدت ۱۵۰۰ سال گم شده بود تا اینکه یک ماهی‌گیر آن را نزدیک منطقه بلخیه که اکنون تخریب شده پیدا کرد. او این مجسمه را به یک کلکسیونر فلسطینی داد و به این ترتیب نجات یافت.»
آسیب‌های میراث فرهنگی در جنگ
نمایشگاه پاریس همچنین به کاوش‌های باستان‌شناسی در غزه و آسیب‌های وارده به سایت‌های فرهنگی و تاریخی در حملات نظامی از سال ۲۰۲۳، از جمله مساجد، کلیساها، آرشیوها و بندر باستانی آنتدون (اولین بندر شناخته‌شده غزه) می‌پردازد.
بوفارد تأکید کرد که هدف نمایشگاه این نیست که بگوید میراث فرهنگی از جان انسان‌ها مهم‌تر است: «بین سنگ‌های باستانی و انسان‌ها، همیشه اولویت با انسان‌هاست.»
او افزود: «اما یادگیری درباره هزاران سال تاریخ که مردم را به هم پیوند داده، می‌تواند چشم‌انداز و امیدی بالقوه ایجاد کند. اگر تاریخ گفته نشود، احساس می‌شود که هیچ راه‌حلی وجود ندارد.»
امید به آینده
جک لانگ، رئیس مؤسسه جهان عرب و وزیر پیشین فرهنگ فرانسه، در افتتاحیه نمایشگاه گفت امیدوار است این رویداد «تا حدی امید به آینده غزه را بازگرداند.»
او گفت: «هیچ چیز بدتر از رهاشدگی و فراموشی نیست.»
ترجمه: زینب کاظم‌خواه
منبع: گاردین
5959
نظر شما