سفر هشدارآمیز پوتین به دهلی نو / آمریکا باید هزینه‌ دور کردن هند از روسیه را بپردازد / تنها هند است که می‌تواند چین را به چالش بکشد

خبرآنلاین - نویسنده: برهما چلانی - مترجم: علی مجتهدزاده: سفر رئیس‌جمهور روسیه ولادیمیر پوتین به دهلی نو باید یک هشدار برای ایالات متحده باشد: تلاش برای مجبور کردن هند به اقداماتی که منافع ملی آن را به خطر می‌اندازد راهی مطمئن برای فاصله گرفتن هند از آمریکا است. با توجه به اینکه هند برای ایجاد تعادل در برابر صعود تهاجمی چین حیاتی است چنین نتیجه‌ای هزینه‌های زیادی برای آمریکا خواهد داشت.

در زمانی که سیاست آمریکا نسبت به هند آشکارا تنبیهی شده است استقبال گرم نخست‌وزیر هند نارندرا مودی از رئیس‌جمهور روسیه در هفته‌ گذشته پیامی روشن داشت: هند یک قدرت مستقل است و تحت فشار قرار نخواهد گرفت تا در شکاف رو به گسترش میان «غرب و دیگران» یکی از طرف‌ها را انتخاب کند. بلکه به مسیر مستقل خود در امور بین‌المللی ادامه خواهد داد.

هیچ قدرت بزرگی برای منافع راهبردی بلندمدت آمریکا به اندازه‌ی هند حیاتی نیست. هند تنها کشوری است که جمعیت و موقعیت جغرافیایی و قدرت نظامی و از جمله تسلیحات هسته‌ای کافی برای به چالش کشیدن تلاش‌های چین برای سلطه بر آسیا و جایگزینی ایالات متحده به عنوان قدرت یکه‌تاز جهانی را دارد. از زمان ریاست‌جمهوری جرج دبلیو بوش مقامات ارشد آمریکایی اهمیت شراکت با هند را برای حفظ تعادل پایدار قدرت در هند و اقیانوسیه پذیرفته‌اند. این گزافه نیست چون طی یک دهه گذشته همکاری‌های امنیتی آمریکا و هند به ویژه در زمینه‌ی هماهنگی نظامی همکاری اطلاعاتی و تبادل فناوری به سرعت عمق یافته. بخشی از این پیشرفت در دوره‌ نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ رخ داد. ترامپ با افزایش فشار بر چین و کاهش کمک‌های امنیتی به پاکستان در عمل همکاری با هندوستانی را گسترش داد که در مرکز استراتژی هند و اقیانوسیه‌ او قرار داشت. نتیجه امروز آشکار است: هند اکنون بیشتر از هر کشور دیگری با آمریکا مانورهای نظامی برگزار می‌کند و آمریکا بزرگ‌ترین شریک تجاری هند است.

با این حال حتی در حالی که این روند در حال پیشرفت بود آمریکا دلایل زیادی به هند داد تا محتاط باشد. خروج پر هرج و مرج از افغانستان که تحت ریاست‌جمهوری جو بایدن رخ داد اما ناشی از توافق قبلی ترامپ بود شک و تردیدهای جدی درباره‌ قضاوت و اعتمادپذیری رهبران آمریکا ایجاد کرد زیرا عملاً آن کشور را دوباره به طالبان تحویل داد. نگرانی‌ها در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت و این زمانی بود که دولت بایدن به پاکستان کمک کرد تا از صندوق بین‌المللی پول وام بگیرد و سپس معامله‌ ۴۵۰ میلیون دلاری برای مدرن‌سازی ناوگان F-16 پاکستان که توسط آمریکا تحویل شده بود را تصویب کرد و خاطره‌ تلخ تسلیح پاکستان توسط آمریکا در دوران جنگ سرد را در هند زنده کرد. ترامپ نیز این حمایت از پاکستان را دست‌کم تا حدی به نفع منافع شخصی ادامه داد که با معامله‌ پرسود رمزارزی در آوریل برجسته شد.

اگرچه آمریکا اغلب به منافع خود هند بی‌توجه بود اما انتظار وفاداری کامل در اجرای تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل تهاجم کامل آن به اوکراین داشت. اما هند مانند دیگر متحدان آمریکا چون اسرائیل و ترکیه از اجرای تحریم‌ها امتناع کرد و به جای آن خرید نفت روسیه با تخفیف را افزایش داد. هند دلیل نداشت که منافع ملی خود را برای یک درگیری دور از خانه فدا کند به ویژه وقتی که بهره‌مند اصلی فشار غرب بر روسیه چین بود. هند این روند را قبلاً تجربه کرده بود. زمانی که ترامپ تحریم‌های شدید علیه ایران را در ۲۰۱۹ بازگرداند هند یکی از ارزان‌ترین و قابل اعتمادترین منابع انرژی خود را از دست داد در حالی که چین از این فرصت برای واردات نفت ایران با تخفیف و گسترش نفوذ امنیتی خود استفاده کرد. روند مشابهی پس از تهاجم روسیه به اوکراین رخ داد. تحریم‌ها با منزوی کردن روسیه از بازارهای غربی عملاً چین را به منبع حیاتی انرژی روسیه تبدیل کردند و به آن قدرت برای تقویت مسیرهای زمینی تأمین انرژی از روسیه دادند. چین اکنون می‌داند حتی اگر علیه تایوان اقدام کند دسترسی به انرژی روسیه را از دست نخواهد داد. اگرچه این روند بدون شک منافع راهبردی هند را تضعیف می‌کند اما این بار هند نیز از تخفیف‌های نفت روسیه بهره برد.

با این حال دولت ترامپ با این موضوع کنار نیامد. تعرفه‌ اضافی ۲۵ درصد بر واردات آمریکا از هند اعمال کرد که مجموع تعرفه‌ها را به ۵۰ درصد رساند و تهدید به تحریم‌های ثانویه کرد با این ادعا که هند تلاش‌های آمریکا برای مقابله با «فعالیت‌های مضر روسیه» را تضعیف می‌کند. با این حال ترامپ سایر واردکنندگان عمده انرژی روسیه را معاف کرد و حتی به مجارستان که نخست‌وزیر اقتدارگرای آن ویکتور اوربان متحد نزدیک ترامپ است معافیت تحریمی داد. تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای هندی اکنون از تعرفه‌های اعمال شده بر صادرات چین بیشتر است. این چیزی جز یک جنگ اقتصادی آمریکا علیه هند نیست.

ایالات متحده، هند را «غیرقابل‌جایگزین» می‌نامد، اما با منافع آن مانند موضوعاتی حاشیه‌ای برخورد می‌کند. آمریکا می‌خواهد هند به‌عنوان ستونی از راهبرد «اقیانوس‌های هند و آرام (ایندوپاسیفیک)» واشنگتن عمل کند، اما در عین حال سیاست‌هایی در پیش می‌گیرد که مستقیماً قدرت اقتصادی، امنیت منطقه‌ای و استقلال راهبردی هند را تضعیف می‌کند. سیاست خارجی ترامپ شاید به‌ویژه نامنظم و غیرقابل‌پیش‌بینی باشد، اما این الگو در دوره‌های متعدد دولت‌های مختلف آمریکا تکرار شده است. نتیجه، هندی است هرچه بیشتر دلخور و بی‌اعتماد که چاره‌ای جز تنوع‌بخشی به شرکای خود نمی‌بیند؛ مسیری که با تقویت خوداتکایی و گسترش روابط با شرکای جایگزین ــ از جمله روسیه ــ آغاز می‌شود.

سفر پوتین به دهلی نو باید برای آمریکا هشدار باشد: اجبار و بی‌ثباتی مسیر مطمئنی برای فاصله گرفتن هند است. یک «ائتلاف نرم» انعطاف‌پذیر و مبتنی بر منافع با هند یکی از معدود روش‌های معتبر آمریکا برای ایجاد تعادل در برابر صعود تهاجمی چین است. از این نظر آمریکا به هند بیشتر نیاز دارد تا هند به آمریکا. به جای تلاش برای وادار کردن هند به «پیروی» آمریکا باید رابطه را بازسازی کند و هند را به عنوان یک شریک برابر بپذیرد. این به معنای تعامل با هند همان‌گونه است که هست نه آن‌طور که سیاست‌گذاران آمریکایی می‌خواهند باشد.

منبع: پراجکت سیندیکیت

۳۱۲/۴۲