به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، بیستوسومین شماره از مجموعه «در قاب یک سند» همزمان با ۲۶ آذر، روز ملی حملونقل، به معرفی سندی درباره بهسازی و تسطیح راه ورامین و بلوک غار در دوره قاجار اختصاص دارد.این سند با عنوان «دستور کامرانمیرزا، ملقب به نایبالسلطنه امیرکبیر، به محمدحسینمیرزا مهندس برای تسطیح جاده ورامین و بلوک غار» در رجب ۱۲۹۳ قمری، برابر با مرداد یا شهریور ۱۲۵۵ خورشیدی، تنظیم شده و از نمونههای قابل توجه اسناد مرتبط با سیاستهای راهسازی و نوسازی زیرساختهای ارتباطی در عصر ناصری بهشمار میرود.
راه و راهسازی از محورهای مهم نوسازی در دوره قاجار بود و دولت وقت، با تکیه بر دانشآموختگان علوم جدید، به بهبود مسیرهای ارتباطی و تسهیل عبور کاروانها و مسافران توجه داشت. در همین چارچوب، مهندسانی که تحصیلات خود را در خارج از کشور به پایان رسانده بودند، مأموریتهایی در حوزه تسطیح و احداث راهها بر عهده میگرفتند.
براساس مفاد این سند، به دستور ناصرالدینشاه در «مجمع شورای عُظمی» و از سوی نایبالسلطنه امیرکبیر، محمدحسینمیرزا مهندس مأمور میشود مسیر عبور کاروانها و کالسکهها در راه ورامین و بلوک غار را تسطیح کند. در متن سند، بر اصلاح بخشهایی از راه که بر اثر عبور نهرهای کشاورزی آسیب دیدهاند تأکید شده و راهکارهایی مانند عبور آب از زیر جاده یا احداث پل بر روی نهرها پیشنهاد شده است.
در این دستور، تأمین ابزار و وسایل مورد نیاز از سوی دولت و تسریع در اجرای عملیات مورد تصریح قرار گرفته و درباره هزینهها نیز آمده است که مخارج بخشهای واقع در اراضی خالصه از مباشر دریافت شود و در املاک اربابی، مالکان موظف به پرداخت هزینهها و حفظ و حراست از راه احداثشده باشند.
از نظر شکلی، مهر نایبالسلطنه امیرکبیر در سطر نخست سند و پیش از آغاز متن دیده میشود و تحمیدیه «هو» در بالای نوشته آمده است. متن سند با خط شکستهنستعلیق تحریری و نثری روان نگاشته شده و رعایت آداب نامهنگاری دیوانی در تنظیم آن مشهود است. فرمان با عبارت «حسبالمقرر معمول داشته و در عهده شناسند» پایان مییابد که بیانگر اهمیت و الزام اجرای دقیق دستور است.
این سند با شماره ثبت ۲۰۲۶۵-۲۹۶ در آرشیو ملی ایران نگهداری میشود.
۲۵۹
نظر شما