به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایبنا در رشت، کتاب «سور و سوگ نیاکان؛ در مقایسه دورههای صفویه با قاجار»، نوشته ساره مرادی است که انتشارات تاریخاندیش، در ۲۳۶ صفحه منتشر و با قیمت ۲۸۰ هزار تومان روانه بازار کرده است. کتاب دارای چهار فصل است: فصل اول؛ تفریحات و سرگرمیهای مردم در دوران صفویه و قاجار، فصل دوم؛ سوگواریها و عزاداریهای مردم در دوران صفویه و قاجار، فصل سوم؛ مقایسه جشنهای دینی و ملی ایرانیان دوره صفویه با قاجاریه و فصل چهارم؛ مقایسه سوگواری های دینی و ملی ایرانیان دوره صفویه با قاجاریه.
نویسنده در پیشگفتار کتاب نوشته است:
در اوایل قرن دهم هجری برابر قرن شانزدهم میلادی سلسله صفویه به حکومت رسید و به عنوان قدرتی جدید در دنیای اسلام معرفی شد و به دنبال آن با صفآرایی سیاسی و عقیدتی در جهان اسلام بهویژه میان ایران و عثمانی و همچنین غرب قرار گرفت… بخشی از سیاست بنیانگذاران صفویه مداخله در برگزاری جشنها و اعیاد و سوگواریهای امامان شیعه بود. هدف از آن تحکیم وحدت ملی و یکپارچه کردن آحاد مردم و نزدیک ساختن آنان به دولت بود. در این دوران و بهویژه در عصر شاه عباس به شیوههای مختلف تلاش میشد تا با استفاده از جشنهای ملی یا باستانی و اعیاد مذهبی و سوگواریهای مذهبی؛ وحدت ملی و همچنین تصوری که منطبق با جهانبینی صفویان و نقشی که شاهان آن برای خود به عنوان دولت ملی – شیعی و وحدتدهنده به سرزمین ایران تعریف کرده بودند، ایجاد کنند.
اما در دوره قاجاریه با یکصد سال فاصله از دوره صفویه، توجه به آداب و سنن مذهبی و ملی نهتنها کمرنگ شد بلکه مورد استهزا هم قرار گرفت و در این دوره جشنهایی به مناسبتهای مختلف مثل تولد شاه یا تولد ولیعهد یا ازدواج و مانند آن برگزار میشد و به خاطر آن شهر چراغانی و آذین بسته میشد اما از مراسم جمعی همراه با آیینهای مشخص که با حضور شاه و آحاد مختلف مردم – چنانکه در دوره صفویه برگزار میشد؛ خبری نبود.
مرادی در ادامه این پیشگفتار تصریح کرده:
برای اطلاع از آداب و رسوم مردمان دوره صفویه، به منابعی غیر از مدارک و منابع دست اول فارسی نیازمندیم… زیرا گزارشهای وقایعنگاران و مورخان آن زمان به جز فهرستی از زندگانی بزرگان عصر خودشان نیست اما در رابطه با دوران قاجار باید گفت نویسندگان در این دوره که در آثارشان به نحوی به فرهنگ مردم اشاراتی دارند، کمتر به بحثی مستقل در زمینه فرهنگ و آداب و رسوم (در جشنها و سوگواریها) پرداختهاند یا صرفا برای گردآوری و تحلیل فرهنگ عوام نوشتهای تألیف کردهاند.
نویسنده همچنین بیان کرده: در فرهنگ عامه با نوعی جامعهشناسی تعاون روبهرو می شویم؛ مشارکت، مساعدت و همکاری در همه امور زندگیشان، در عروسی تا فوت و عزا و در پختن نان، خانه ساختن، شیردوشی، ختنهسوران، پاکیزگی کوی و برزن، درو کردن و خرمن کوبی دیده میشود… برای گردآوری فرهنگ مردم زمینههای دستنخورده و پنهان زیادی وجود دارد و این وظیفه پژوهندگان است که با تحقیق و مطالعه و کاوش پیگیر، گوشههای تاریک و ناشناخته فرهنگ عامه مردم ایران را روشن کنند که با این وسیله غنا و عظمت فرهنگ ایران را آشکار میسازند.
259
نظر شما