غزه در وفاق، سران عرب در نفاق

عبدالله آل بوغبیش: در حالی که شمار شهدای حمله اسراییل به نوار غزه از مرز یک هزار و صد شهید گذشته و همچنان در حال افزایش است، رهبران کشورهای عربی همچنان درگیر اختلافات دیپلماتیک و دودستگی درباره زمان و مکان واکاوی این حمله هستند.

از زمان آغاز حمله اسراییل به نوار غزه در 27 دسامبر سال گذشته میلادی تا به امروز که 21 روز از آن می گذرد، مقامات کشورهای عربی در دو سطح وزاری خارجه و رهبران شورای همکاری خلیج فارس به بحث و واکاوی این حملات پرداختند.

نخستین بار زمانی بود که وزاری خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب به دنبال خشم افکار عمومی عربی و افزایش اعتراضات مردمی و نه به دلیل شدت گرفتن حملات اسراییل به باریکه غزه، در قاهره گردهم آمدند و به گفته سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی، این حمله "بررسی شد"، اما محکوم نشد و در مقابل چشم امید به تخم خروسی به نام شورای امنیت دوختند.

 آنان همچنین برای خاموش کردن آتش خشم ملت های عرب، پیش نویس قطعنامه ای را آماده کرده و پس از حدود پنج روز از برگزاری نشست قاهره، عازم نیویورک شدند تا آن را در شورای امنیت به تصویب برسانند. اما پس از چند روز رایزنی و لابی کردن، با ممانعت واشینگتن از رای دادن، قطعنامه پیشنهادی تحت بند ششم شورای امنیت و نه بند هفتم به تصویب رسید.

این در حالی بود که همزمان با آغاز رایزنی ها در شورای امنیت، مصر بی توجه به تلاش های وزرای خارجه عرب در نیویورک، ابتکار عملی را به همراه فرانسه ارایه کرد و به نحوی از انحاء تلاش های عربی در شورای امنیت را خنثی کرد.

وزاری خارجه کشورهای عربی عازم نیویورک نیز سرمست از این قطعنامه، به کشورهای خود بازگشتند اما اسراییل بی توجه به آن، به حملات خود ادامه داد و گویی نه نشست وزرای خارجه ای در قاهره برگزار شده و نه شورای امنیت تشکیل جلسه ای داده.

اسراییل با این اقدام خود، به برخی کشورهای عربی ثابت کرد که آرامش و امنیت در داخل اراضی اشغالی، برایش بسیار مهم تر از رضایت و خرسندی کشورهای عربی است و اینکه برخلاف مصر و اردن و البته عربستان، مصالح داخلی خود را همواره بر رضایتمندی هم پیمانانش برتری می بخشد.

در این میان، ادامه حملات اسراییل به نوار غزه به نشست اقتصادی سران کشورهای اتحادیه عرب در کویت نزدیک شد و قرار است این نشست دوشنبه آینده در سطح رهبران عربی برگزار شود.

اما این نشست بیش از آنکه نشستی سیاسی باشد، نشستی اقتصادی است و قرار است در آن بحران مالی و تاثیر گذاری آن بر کشورهای عربی و نیز میزان بیکاری در این کشور و فراز مغزها و ... واکاوی شود.

با این حال، با شدت گرفتن اوضاع در نوار غزه و برای جلوگیری از هرگونه ادامه اعتراضات و تظاهرات مردمی در سطح کشورهای عربی - که مفتی عربستان آنها را بی ارزش و بی معنی دانست-  و نیز برای عقب نماندن از ونزوئلا و بولیوی، امیر کویت اعلام کرد مسئله حمله به نوار غزه در صدر نشست کویت قرار خواهد داشت و بند اول آن مربوط به باریکه غزه خواهد بود.

در این میان، امیر قطر که طی سال های اخیر تلاش فراوانی را در سطح کشورهای عربی برای برقراری صلح و آرامش به کار گرفته و یکی از نمونه های بارز آن، خاموش کرىن آتش نهفته جنگ داخلی در لبنان بود، رهبران عرب را به برگزاری نشستی در دوحه دعوت کرد.

از همان زمان بود که مصر و عربستان به عنوان دو سر محور اعتدال -طبق نام گذاری دولت بوش- در منطقه، کارشکنی های خود را آغازیدند و تمام تلاش خود را برای به حد نصاب نرسیدن حضور کشورهای مایل به شرکت در نشست سران دوحه به کار بستند.

مصر هراسان از اینکه مبادا در این نشست سران، کشورهای عربی آن را ملزم به انجام برخی اقدامات علیه اسراییل نمایند و به دلیل وابستگی اقتصادی و مالی به ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی، از همان ابتدا به صورت علنی با این دعوت مخالفت کرد و هرگونه تصمیم گیری درباره غزه را به نشست کویت پیوند زد. بنا به تعبیر احمد ابو الغیط وزیر خارجه مصر، چه دلیلی دارد نشست دوحه آنهم تنها با 48 ساعت اختلاف زمانی نسبت به نشست کویت، برگزار شود.

گفتنی است ایالات متحده کمک های مالی خود به مصر به دلیل تونل های فلسطینی در شبه جزیره سینا را به تاخیر انداخته است.

عربستان هم برای موازی کاری و خنثی کردن این نشست، پیش دستی کرده و نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را برگزار کرد که در جریان آن، تمامی رهبران این حوزه و از جمله امیر قطر شرکت کردند و تصمیماتی تاریخی اتخاذ کردند و به نتایجی تاریخی دست یافتند.

در بیانیه پایانی این نشست، عبارت" رنج و مصیبی که بر ملت فلسطینی نازل شد" گنجانده شد و تو گویی، طوفانی یا زلزله ای یا یکی از بلایای طبیعی بر مردم فلسطین نازل شده و اصلا اسراییل در این میانه کاری نکرده است. افزون بر آن، یکی از نتایج تاریخی این نشست، بنا به اظهارات سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان، بازگشت وحدت به کشورهای حاشیه خلیج فارس پس از حمله به نوار غزه است. و گویی برای این بازگشت وحدت یک هزار فلسطینی باید قربانی می شدند.

علاوه بر آن، رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس بر ادامه رایزنی ها دراین باره در کویت تاکید کردند و بی هیچ اشاره ای به اسراییل (حتی یک بار هم کلمه اسراییل یا حمله اسراییل به نوار غزه) و حملات وحشیانه آن به باریکه غزه، تنها فلسطینیان را به دلیل اختلافات داخلی به باد انتقاد گرفتند.

با این حال، امیر قطر یک روز پیش از برگزاری نشست سران این کشورها، در بیانیه ای تلویزیونی، کشورهای عربی را به متوقف کردن هرگونه عادی سازی روابط با اسراییل، تعلیق ابتکار عمل صلح عربی، ایجاد صندوقی برای بازسازی نوار غزه که خود شخصا ربع میلیارد دلار در این باره ارایه خواهد کرد، برقراری پلی دریایی میان کشورهای عربی و نوار غزه به منظور انتقال کمک های انسان دوستانه به این باریکه دعوت کرد.

وی در این بیانیه، همچنین ضمن اشاره ای تلویحی به برخی کارشکنی ها، گفت: همین که میزان موافقت کشورهای عربی برای حضور در این نشست به حد نصاب می رسد، دوباره برخی کشورها موافقت خود را پس گرفته و این حد نصاب می شکند.

بنا به آیین نامه داخلی اتحادیه عرب، در صورت به حد نصاب نرسیدن کشورهای شرکت کننده در نشست، سطح آن نشست به مشورتی کاهش خواهد یافت و تصمیات آن نیز تنها برای کشورهای شرکت کننده الزام آور خواهد بود. و این همان نکته ای است که مصر و عربستان و اردن می کوشند تا بنا بر آن، در نشست شرکت نکنند. جالب اینجاست که محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطین نیز یکی از مخالفان برگزاری نشست سران درباره اوضاع جاری در غزه است.

به نظر می رسد خون فلسطینیان اکنون آن قدر برای برخی کشورهای عربی بی ارزش شده و آن قدر شکاف و دودستگی و اختلاف در میان کشورهای عربی بالا گرفته که فلسطینی ها غیر از تنها ماندن و دل به مددرسانی آسمانی بستن، هرگز نباید به همتایان خود دل ببندند و خون بیش از یک هزار فلسطینی نیز نمی تواند چشمان خفته برخی رهبران عرب را باز کند.