بودیسم سیاسی در میانمار

ورود راهبان بودايى به عرصه مبارزات سیاسی ،پديده نوين میانماراست. در روزهاى آغازين ماه سپتامبر 2007 حدود 10 هزار راهب بودايى با لباس سرخ و نارنجى حركت منظم و آرام خويش را از معبد معروف شوئيداگون آغاز كردند،آنان با تظاهرات خود خواهان اصلاحات اقتصادی و سیاسی بودند. راهبان بودايى خواهان سه اقدام فورى از سوى دولت نظامى اين كشور شدند. تقاضای اول آن ها كاهش بهاى مايحتاج عمومى، تقاضای دوم آزادى تمام زندانيان سياسى از جمله آنگ سان سوچى مخالف سیاسی دولت و درخواست سوم مذاكره با نيروهاى طرفدار دموكراسى براى حل بحران و اختلافات موجود و آشتى ملى بود.مردم بودائی میانمار نیز به سرعت به آنان پیوسته و تظاهرات گسترده ای را رقم زدند.راهبان میانمار گرچه در ساليان گذشته نيز به صورت پراكنده در جرگه مبارزه با حكومت نظامى وارد شده بودند اما براى نخستين باربود كه رشته رهبرى يك جنبش سياسى را دردست مى گرفتند.خيزش راهبان به حدى دامن گستر بود كه در عرض كمتر از يك هفته بستر يك قيام همه جانبه را مهيا ساخت و جنبش سال 2007 میانمار به نام "فرزندان بودا" ثبت شد.
پس از اين بود كه باب تحليلى تازه درباره نقش اين نيروى نوظهور گشوده شد. اتفاقات میانمار بيش از اهل سياست براى كارشناسان و عالمان دينى يك رويداد پرمعنا شد. زيرا در پرتو اين حوادث، پاى غيرسياسى ترين مذهب موجود جهان به متن نزاع سياسى كشيده شد.
در رجوع به آموزه هاى مكتب بودا آثار و نشانى از دعوت به مبارزه سياسى نيست. آن گونه كه محققان تاريخ اديان روايت كرده اند ميراث دينى بودا مجموعه اى از تعاليم اخلاقى وعرفانى است و اين آئين همانند كنفوسيوس در شمار مكاتبى است كه دعوت به آرامش و صلح مى كند.
پيشواى راهبان میانمارى با آنكه خود در قرن جنگ ها ونزاع ها- قرن ششم پيش از ميلاد- زيست اما راه زهد و رهبانيت و رياضت را برگزيد و ازمقوله حكومت و جنگ فرسنگ ها فاصله گرفت.
میانمار امروز با پديده اى نو به نام «بوديسم میانمارى » روبرو شده ايم كه از هرنظر با تلقى تصور هواداران اين دين در خاور دور و شبه قاره متفاوت است .نسل جديد مريدان بودا در میانمار با تفسير و تعريفى جديد از رابطه اين مذهب با سياست به ميدان مبارزه گام نهاده اند. اين، يك اتفاق نو نه فقط درعالم سياست كه در گستره مذاهب است كه راهبان معبد خويش را كانون مبارزه سياسى قرار داده و از نفوذ روحانى خويش در جامعه براى بسيج و تهييج سياسى توده بهره مى گيرند.
به باور محققان خاور دور، پيوند سياست و بوديسم در میانمار از زمانى به بارنشست كه« تفكر ملى گرايى» در ايام حاكميت استعمارگران بر اين سرزمين نضج گرفت و راهبان امروز نيز دقيقاً به تأسى از همين تفكر ميهن پرستانه بيرق مبارزه را بردوش گرفتند. در تجربه تاريخى میانمار كه 89 درصد مردم تابع مذهب بودا هستند تفكر ملى گرايى نخستين بار از سوى گروهى به نام «انجمن مردان جوان بودايى» مطرح شد. اين انجمن به سرعت در تمام ميانمار هوادارانى پيدا كرد. نهضت راهبان بودايى برشانه هاى همين تفكر ملى گرايى است كه در ميانمار استوار مى شود. تلاش براى آزادى سرزمين زمانى كه تحت نفوذ انگليسى ها قرار داشت نخستين حركت اين جنبش بود. در اين مقطع كه سال هاى دهه 60 را دربر مى گيرد نهضت راهبان بودايى رهبران و قهرمانان زيادى پيدا مى كند كه آشناترين آنها راهب اوتاما، سيندا و ويسارا هستند. نسل جديد راهبان در حركت جديد خويش الهام زيادى از اين قهرمانان گرفته اند بويژه راهب ويسارا كه به دليل مرگ قهرمانانه اش بر اثر اعتصاب غذا در زندان يانگون تأثيرى بسزا درميان راهبان امروز گذاشته است.
گذشته از محبوبيتى كه راهبان امروز به لحاظ سياسى درميان مردم میانمار یافته اند، واقعيت هاى تاريخى میانمار گوياى آن است كه درميان كشورهاى تابع بوديسم، میانمار جايگاهى استثنايى دارد.
به گفته برخى ناظران، راهپيمايى تاريخى كه راهبان از شهريورماه 1386 شروع كردند، محصول همان عهد نامه اى است كه در آن روز تولد بودا بسته مى شود. در واقع بزرگان جماعت راهب كه در جشنى نمادين در اين روز به ياد پيشوايشان درخت بودا را آبيارى مى كنند قرار يك قيام بزرگ را مى ريزند. راهبان میانمار با شروع اين جنبش نه تنها به جاى رداى رهبانيت جامه سياست پوشيده اند كه پيوندى تازه با دنياى سياست خارج يافته اند. آنها در مسيرى گام نهادند كه پيش از اين راهب سرشناس تبت یعنى دالايى لاما طى كرده بود. با تجربه میانمار مى توان گفت كه راهب نه تنها يك عنصر سياسى است كه مى تواند شريك يك بازيگر بين المللى هم باشد. آنها طى ساليان طولانى در صومعه خود از بديهى ترين لوازم جهان ارتباطات اعم از تلويزيون و ماهواره منع مى شدند و از مواهب اين دنيا تنها يك دست لباس و يك كشكول به ارث برده بودند. اين بار دريچه اى از ارتباط با جهان جديد گشوده شده است.قطعا يكى از مهمترين چالش هاى آینده میانمار نوع تعامل حكومت نظامى میانمار با بودائیان سیاسی خواهد بود.