علی ماجدی، معاون سابق امور اقتصادی وزارت امور خارجه و سفیر سابق تهران در توکیو است. در دوران سفارت ماجدی در ژاپن، ایران توانست قرارداد بزرگ توسعه میدان نفتی آزادگان را با این کشور به امضا برساند. هر چند که بعدها و پس از شدت گرفتن محدودیت‌های نفتی علیه ایران، ژاپنی‌ها از این میدان کنار کشیدند. ماجدی در این گفت‌و‌گو پیرامون اینکه دیپلماسی اقتصادی در ادبیات ایران چگونه خلق شد گفت: « آنچه درباره دیپلماسی اقتصادی در ایران مطرح شد بعد از تشکیل معاونت اقتصادی در وزارت خارجه مورد توجه قرار گرفت. به طور کلی واژه دیپلماسی اقتصادی، واژه‌ای بود که پس از تشکیل معاونت اقتصادی وزارت خارجه بسیار مطرح شد، یعنی درست زمانی که محمدحسین عادلی در این معاونت حضور داشت و واژه دیپلماسی عمومیت یافت و در اجلاس سالانه سفرا نیز این مطلب تکرار می‌شد، به تدریج در حضور صاحبان صنایع و تجار و پس از آن در مطبوعات و رسانه‌ها مطرح شد و بعدها در فضای دیپلماسی خارجی نیز دیپلماسی اقتصادی مورد توجه قرار گرفت. دیپلماسی اقتصادی مکمل دیپلماسی سیاسی است. همان‌طور که در دیپلماسی به صورت عام از دیپلمات انتظار داریم که روابط دو کشور را ارتقا دهد یا اگر روابط دو کشور دچار مشکلات مقطعی است، مشکل را به نحو عاقلانه و شایسته‌ای حل و فصل کند، دیپلماسی اقتصادی هم در یک کلام، شناساندن ظرفیت‌های داخل کشور به خارجی‌ها جهت سرمایه‌گذاری و صادرات و همچنین شناسایی امکانات و ظرفیت‌های کشور دوم و بهره‌برداری از امکانات بالقوه و بالفعل آن کشور جهت توسعه اقتصاد ملی ایران است. »
او ادامه داد: « در این رابطه دیپلمات‌هایی که بیشتر تجربه و تحصیلات اقتصادی دارند، موفق‌تر عمل می‌کنند و تلاش آنها بر این است که بتوانند هم امکانات صادرات کشور را به خارج معرفی کنند و هم بتوانند از امکانات کشور به نفع اقتصاد ملی بهره‌برداری کنند. این کار از طریق اعطای تسهیلات به خارجی‌ها و تشویق سرمایه‌گذاران خارجی به سرمایه‌گذاری در ایران امکان‌پذیر است. البته با توجه به وضعیتی که کشور ما در جهان دارد و با توجه به تحریم‌هایی که بعد از انقلاب با شدت‌های متفاوت وجود داشته، این هنر دیپلمات است که بتواند در این بازی سیاسی- اقتصادی منافع کشور را حفظ کند. »
ماجدی همچنین درباره تفاوت های دیپلماسی اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته اینگونه توضیح داد: « در کشوری مانند ایران و کلاً کشورهای در حال توسعه، دیپلماسی اقتصادی باید از توان بالایی برخوردار باشد چرا که در دیپلماسی اقتصادی باید به سمت کشورهای قوی‌تر و بالاتر که دارای تکنولوژی بالاتر و موقعیت اقتصادی بهتر هستند گرایش داشته باشد تا توان اقتصادی کشور را نیز تقویت کند. »
او در پاسخ به این سوال که امکان تقویت دیپلماسی اقتصادی چه زمانی بیشتر فراهم است، گفت: « دیپلماسی اقتصادی زمانی امکان‌پذیر می‌شود که شرایط سیاسی از حداقل‌هایی برخوردار باشد. اینکه چگونه این حداقل‌ها فراهم می‌شود، سوالی است که از حوزه تخصص من خارج است اما به هر حال، اگر قصد داریم که شاخص‌های ما در راستای تحقق اهداف چشم‌انداز با کشورهای منطقه قابل مقایسه باشد باید بستر لازم را برای ایجاد مناسبات سیاسی مطلوب فراهم کنیم. »
معاون سابق امور اقتصادی وزارت امور خارجه در یک نگاه تاریخی رویکرد دیپلماسی اقتصادی به شرکای خارجی را به این شکل تحلیل کرد: « نگاه تا قبل از دولت نهم توامان به شرق و اروپا بود یعنی ما همزمان تلاش می‌کردیم که در حوزه شرق و کشورهایی اروپایی کار کنیم اما از دولت نهم به بعد رویکرد عوض شد. »
3939
نظر شما