گالیله، به‌خاطر چشم‌هایش نبش قبر می‌شود!

فرنوش صفوی‌فر: محققان ایتالیایی قصد دارند بقایای به‌جامانده از جسد گالیله را نبش قبر کنند. به گزارش رویترز، این تصمیم، البته بعد از اجازه رسمی مقامات کلیسایی اجرا خواهد شد. این محققان میگویند ممکن است پاره‌ای اشتباهات در یافته‌های علمی گالیله، که او را پدر نجوم غرب می‌خوانند، به دلیل مشکلاتی بوده است که وی در اواخر عمر خود در بینایی داشته است.

این محققان قصد دارند از DNA  به‌جامانده از بقایای استخوان وی که در کلیسایی در فلورانس دفن شده است، برای تحلیل این موضوع استفاده کنند. آنها در موزه تاریخ و علم فلورانس، می‌گویند گالیله که در سال‌های 1564 تا 1642 زندگی می‌کرده، در نیمه دوم عمر خود به تناوب دچار مشکلاتی در بینایی می‌شده، گاهی هیچ مشکلی نداشته و گاهی کاملا نابینا، تا این که دو سال پایانی عمرش را به‌کل نابینا بوده است.

 یکی از اعضای تیم مطالعاتی، که عضو انچمن بین‌المللی متخصصان چشم‌پزشکی هم است، با بررسی دست‌خط گالیله، نامه‌هایی که از او به‌جا مانده و همچنین پرتره‌هایی که آن زمان از او کشیده شده، به این جمع‌بندی رسیده است که گالیله، نزدیک‌بینی یک‌طرفه داشته، احتمالا یوئیت (التهاب در لایه میانی چشم) و یا وضعیتی که به گلوکوم با زاویه بسته داشته است. این چشم‌پزشک تاکید دارد که هیچ‌یک از این بیماری‌ها، حاصل شغل ویژه گالیله، یعنی خیره شدن به آسمان و ستاره‌ها، به خصوص خورشید، از پشت تلسکوپ دست‌سازش نبوده است.

شواهد تاریخی نشان می‌دهد که گالیله از جوانی دچار بیماری خاصی بوده است که غیر از مشکلات چشمی، با حملات ارتریت (درد و التهاب مفاصل)، کری و ترشحات خونی همراه بوده، طوری که مجبور بوده هفته‌ها به خاطر این حمله‌ها بستری شود. البته فراموش نکنیم که آنطور که از تاریخ برمی‌آید، این دانشمند، به شدت تحت استرس بازجویی‌ها و تفتیش عقاید نمایندگان کلیسا قرار داشته است؛ چرا که او از فرضیه هیئت کپرنیکی، مبنی بر خورشیدمرکزی به جای زمین‌مرکزی، حمایت می‌کرده است. (البته جدال و فشار از سوی کلیسا، ادعای مورخان علم غربی است و برخی معتقدند که کلیسا با این فرضیه، به عنوان یک فرضیه علمی مشکل نداشته است.)

یکی از اشتباهات فاحش گالیله، که محققان تاریخ ایتالیا را به فکر نبش‌قبر از او انداخته است، نوشته‌هایی از اوست درتوصیف زحل، که آن را سیاره‌ای با لبه‌هایی برآمده و نامنظم توصیف می‌کند. گویا نابغه ستاره‌شناس، نتوانسته هاله غبار معروف زحل را به خوبی تشخیص دهد. در جایی دیگر، گالیله، این هاله را، دو قمر زحل توصیف کرده است.

توجیه ایتالیایی‌ها، احتمالا در نوعی اعاده حیثیت از دانشمندشان، ضعف بینایی اوست. آنها قصد دارند تلسکوپی درست شبیه تلسکوپ گالیله بسازند، با بزرگ‌نمایی تنها 20 برابر، شکل ویژه بینایی او را هم با استفاده از تمام مستندات موجود، از جمله آزمایش DNA، بازسازی کنند و به این ترتیب، تا آنجا که ممکن است، از دریچه چشم او به آسمان نگاه کنند و ببینند که چه می‌بینند. شیوه آنها این است که با تشخیص بیماری چشمی او، یک مدل ریاضی طراحی کنند و به این ترتیب آنچه را او می‌بیند، با استفاده از نرم‌افزارهای ویژه، شبیه‌سازی کنند.

این تلاش‌های پرخرج برای مواریث علمی، با استفاده از آخرین فناوری‌ها از جمله فناوری زیستی (بیوتکنولوژی) در حالی در ایتالیا صورت می‌گیرد که در کشور ما بسیاری از مفاخر، از ادبا و شاعران گرفته تا دانشمندان و آثار تاریخی و ... مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند و به نظر می‌رسد هیچ‌گونه تعصب یا حتی توجهی نسبت به نگهداری صحیح و بهره‌برداری فرهنگی و اقتصادی از آنها وجود ندارد. امید است انتشار چنین خبرهایی بتواند این جو بی‌تفاوتی را اندکی بشکند.