بیست و هشت سال از برگزاری مهم‌ترین جشنوارهء موسیقی ایران که همان جشنواره موسیقی فجر است می‌گذرد. جشنواره‌ای که زمانی همزمان با جشنواره فیلم و تئا‌تر فجر برگزار می‌شد و بسیار وسیع‌تر از این بود با بخش‌های بیشتر و گسترده‌تر. جشنواره‌ای که هرسال تعداد روز‌ها، تعداد گروه‌های شرکت‌کننده، تعداد سالن‌هایی که به آن اختصاص پیدا می‌کرد، تعداد هنرمندان درجه یکی که در آن حضور می‌یافتند و... آب رفته است. چیزی که مانده احتمالا کمترین چیزی است که می‌تواند عنوان «جشنواره» را با خود حمل کند.
جالب اینجاست که به این جشنوارهء مختصر و مفید لقب بین‌المللی هم داده شده است. سال گذشته در یادداشتی نوشتم که تنها چیزی که از این عنوان «بین‌المللی» باقی مانده است، عنوانی است دلبخواهی (اینجا). تازه این در شرایطی بود که سال گذشته شش گروه بین‌المللی حضور داشتند. اما امسال ماجرا جالب‌تر هم شده. این جشنوارهء به اصطلاح بین‌المللی میزبان سه گروه خارجی است که دو تای آن‌ها اصلا گروه نیستند و به تکنوازی می‌پردازند. گروه چهارمی هم با عنوان «آوای زمین» در بخش بین‌الملل حضور دارد که ترجیح دادم کلا به آن نپردازم چرا که از ده نوازندهء آن، هفت نفرشان ایرانی‌اند. حالا خودتان میزان «بین‌المللی» بودنش را بسنجید!
یعنی جشنواره‌ای به دلیل حضور تنها هفت می‌ه‌مان خارجی، نام پرطمطراق «بین‌المللی» را برای خود برگزیده‌است. انگار دوستان برگزارکنندهء جشنواره موسیقی فجر در هیچ جشنوارهء موسیقی به معنای واقعی بین‌المللی حضور پیدا نکرده‌اند که بدانند باری که این واژه به همراه خود می‌آورد، کاملا چیزی متفاوت از آنی است که ما اینجا می‌بینیم.
ابداً بحث بر سر این نیست که این هفت نفری که به ایران آمده‌اند تا در جشنوارهء ما هنرشان را اجرا کنند، هنرمندان بزرگی نیستند. اتفاقا شب گذشته شاهد اجرای بسیار عالی یکی از همین میهمانان بین‌المللی در قالب رسیتال پیانو بودم و از آن لذت بردم.
قطعا کنسرت سلوی کنترباس «رنو گارسیا فونس» هم از بهترین نوازندگان این ساز محسوب می‌شود، کنسرت خوبی خواهد بود. اما آیا واقعا حضور دو سولیست و یک گروه چهار نفره برای الصاق عنوان «بین‌المللی» به جشنواره کافی است؟ نمی‌دانم این چه علاقه‌ای است به چسباندن برچسب بین‌المللی به هر جشنواره و همایش و کنفرانسی؟ اصلا چه اشکالی دارد که یک جشنوارهء ملی خوب برگزار کنیم به جای اینکه بخواهیم به هر طریقی که شده چند مهمان خارجی را تنها برای حفظ عنوان جشنواره‌مان به ایران دعوت کنیم؟ آن هم برای بخش بین‌المللی که ظاهرا آنقدر مهم نبوده که برای آن «مدیر» بین‌الملل در نظر گرفته شود و به گواهی کتاب جشنواره موسیقی امسال، تنها یک «مشاور» بخش بین‌الملل دارد.
قطعاً حضور هنرمندان خارجی نظیر این چند نفری که امسال به ایران آمده‌اند می‌تواند هم برای موسیقی‌دوستان و هم به خصوص برای هنرجویان موسیقی مفید باشد. آن هم دانشجویان و هنرجویانی که به معنای واقعی تشنهء آموختن از استادان و دیدن اجراهای خارج هستند. اگرچه بسیار بهتر می‌بود که این هنرمندان می‌توانستند حداقل در کنار حضور کوتاه‌شان در ایران، مسترکلاس‌هایی را هم برگزار کنند تا فایده‌شان بیش از این‌ها به هنرجویان موسیقی برسد.
این قبول که به هر حال بودجهء پایین جشنواره موسیقی، مساله تحریم‌ها، رتبه جشنواره موسیقی فجر در سطح بین‌المللی و... همه و همه روی کیفیت برگزاری بخش بین‌الملل موثر بوده‌اند اما طی 5-6 سال اخیر که شرایطی اقتصادی اوضاع بهتری داشت باز هم بخش بین‌الملل از کیفیت و کمیت بالایی برخوردار نبود. از این رو توقع می‌رود تا زمانی که بخش بین‌الملل جشنوارهء موسیقی فجر، کیفیت و کمیت لازم را پیدا نکرده است، عنوان بین‌المللی از جشنواره حذف شود و حضور هنرمندان معدود خارجی صرفا به عنوان «مهمان بین‌المللی» تلقی شود.
آیا این به واقعیت نزدیک‌تر نیست؟
5858
نظر شما